مجله نوجوان 206 صفحه 25

دکتر منوچهر اقبال: در خرداد 1336، دکتر منوچهر اقبال به نخست وزیری می‏رسد. نخسین اقدام اقبال پس از احراز نخست وزیری طرح تصویب یک لایحه درمجلس است: لایحه تشکیل سازمان اطلاعات و امنیت کشور. تشکیل این سازمان دستور دولت آمریکاست. اقبال آن­قدر به تصویب لایحه اطمینان دارد که پس از تصویب آن سرلشگر تیمور بختیار را به ریاست ساواک بر می‏گزیند. تشکیلات و شرح وظایف ساواک را در سال 1335 ده مستشار آمریکایی تهیه و تدوین می‏کنند. ساواک از روی مدل سازمانهای CIA و FBI الگوبرداری شده است، اما از آن­جا که امور جاسوسی ایران به گستردگی دولت آمریکا نیست، این مستشاران وظایف جاسوسی داخلی و خارجی را در ایران در یک تشکیلات ادغام می‏کنند. سرلشگر فضل‏الله زاهدی: مهمترین اتفاق در زندگی فضل‏الله زاهدی کودتای ننگین 28 مرداد 1332 است؛ جالب این است که همین کودتا باعث نابودی فضل‏الله زاهدی می‏شود. پس از کودتا زاهدی خودش را یکّه­تاز عرصۀ قدرت می‏بیند و آن­قدر مست کودتای 28 مرداد است که دیگر حتی به شاه هم اعتنا ندارد. زاهدی همواره خودسرانه عمل می‏کند و در هیچ تصمیمی نظر شاه برایش مهم نیست. او حتی بسیاری از دستورات مستقیم محمدرضا را هم نادیده می‏گیرد. جدا از این، مسئله‏ای که به شدت محمد رضا را آزرده می‏کند این است که پسر زاهدی، اردشیر زاهدی، هر جا می‏نشیند خود و پدرش را «تاج بخش» می‏نامد. به دلیل پاره‏ای مصالح شاه مدتی زاهدی را تحمل می‏کند اماهنوز دو سال از نخست­وزیری زاهدی نگذشته است که شاه او را مجبور به استعفا می‏کند و به سوئیس می‏فرستد و دیگر اجازه نمی‏دهد به ایران بازگردد. مدت نخست‏وزیری سرلشگر زاهدی تنها 19 ماه و 20 روز است. دکتر علی امینی: پس از کودتای 28 مرداد سال32 مصدق بر کنار می‏شود و سپهبد زاهدی به نخست وزیری می‏رسد. دکتر علی امینی هم به وزارت دارایی منصوب می‏شود. در این ایام ملی شدن صنعت نفت برای انگلستان و آمریکا دغدغه بزرگی است و وزیر دارایی باید مشکل نفت را برای آنها حل کند. دکتر امینی این مسئولیت را به عهده می‏گیرد و در کابینه سپهبد زاهدی، رسماً ثمرۀ مبارزه ملی مردم ایران را در مورد ملی شدن صنعت نفت به باد می‏دهد. او قراردادی را از تصویب مجلس می‏گذراند که طی آن سهامداران­اختیارات وسیعی در بنادر، راه­آهن، تلگراف، تلفن، بی‏سیم و هواپیمایی­کشور پیدا می‏کنند، در حالی که بزرگترین سهامدار نیز در این قرارداد، انگلستان است. در این زمان نخست وزیر انگلستان آنتونی ایدن نام دارد. ایدن در کتاب خاطرات خود یادآور شده است: «پس از سقوط مصدق ما تصور نمی‏کردیم که کار نفت به سهولت حل شود؛ ولی کمک دکتر امینی مسئله نفت را به نفع ما تمام کرد.» ادامه دارد...