* نقش تاریخی شیعه در اسلام، از گذشته تا حال چه بوده است؟
امام موسی صدر: طایفه شیعه، اهل بیت(ص) را به عنوان رهبر و پیشوای خود میدانند و آنان را استمرار وجود رسول خدا(ص) تلقی میکنند. ائمه اهل بیت(ع) نیز در جهت دادن به مسلمانان و گسترش فرهنگهای متنوع آنان و در دور نگه داشتن حکام از انحراف و کجروی نقشی بس بارز و گسترده داشتهاند. از سویی دیگر ائمه تفسیر آیات قرآنی را برای مسلمانان بیان کردهاند و به دانشمندان اسلامی با وجود اختلاف مذاهبشان راههای اجتهاد درست را آموختهاند. دانشمندان شیعه نیز پس از ائمه تاثیری درخشان و نقشی اساسی در توسعه فرهنگ اسلامی و بویژه توسعه و بالندگی
خاطرات سیاسی- اجتماعی دکتر صادق طباطباییج. 2صفحه 257 فقه داشتهاند که این خود به سبب آنست که در نزد علمای شیعه ابواب اجتهاد همیشه باز و گشوده بوده است. خلاصه آن که علمای شیعه همواره به اسلام و اصول و ارزشهای آن وفادار بوده و به چیزی جز اسلام رضایت ندادهاند. علمای شیعه مذهب را راهی به سوی دین میدانند و به همین خاطر میبینیم که بسیاری از مصالح خود را برای رسیدن به اهداف والای الهی فدا کرده و میکنند.
* از نظرگاه عقیدتی، چه وجه تمایزی میان شیعه و سنی وجود دارد؟
امام موسی صدر: تفاوت اساسی در میان شیعه و غیرشیعه در دو مورد خلاصه میشود:
نخست ـ ولایت: حقیقت مساله ولایت عبارت است از ایجاد جامعهای صالح از طریق تکوین و تشکیل حکومتی صالح. علی(ع) برترین این مصداقها بود. در نظرگاه شیعه مساله ولایت از مهمترین احکام شرعیه است. من اعتقاد دارم تشکیل جامعهای صالح بیش از هر اقدام دیگری منجر به رشد و کمال انسان میشود. بنابراین ولایتی که از نظر شیعه مسالهای اساسی به شمار میرود، تنها جنبه تاریخی ندارد، بلکه مسالهای است همیشگی، در هر زمان و هر جامعهای.
دوم ـ منابع شرعی: در نظرگاه شیعه، پس از نصوص قرآنی و سنت نبوی، سنت اهل بیت و روایات و تعلیمات آنان منبع و مصدر شرعی به شمار میآید؛ اما مذاهب دیگر غیر از قرآن و سنت پیامبر(ص) آرای صحابه پیامبر(ص) را به عنوان منابع شرعی به حساب میآورند. در اینجاست که با تفاوتهای بسیاری در احکام و تعالیم دینی روبرو میشویم، اما تمام این تفاوتها و حتی اصل اجتهاد در دایره فروع محدود میشود و موجب تفاوت و فرق در اساس و ارکان اسلامی نمیگردد.
خاطرات سیاسی- اجتماعی دکتر صادق طباطباییج. 2صفحه 258