در این نوشتار سعی بر این است که به اهم وقایع و رخدادهای حیات پربرکت حضرت امام خمینی (س) اشاره گردد. ضمنا در ادامه مناسبتهای ملی و مذهبی روز را در سیره و اندیشه امام جستجو می کنیم.
تأثیرگذارترین مبارز ایرانی در صد سال اخیر، که منجر به تغییرات بسیاری در معادلات منطقه ی خاورمیانه و تمامی کشورهایی که چشم به این خطه داشتند شد، امام خمینی است؛ و اگر از این منظر نگاه کنیم انتظار داریم تا امروز که حدود بیست سال از رحلت او می گذرد، کتاب های متعدد و نظریه های بسیاری درباره ی آرا و نظرات او وجود داشته باشد. اما می بینیم که تعداد کتاب هایی که درباره ی این رهبر انقلابیِ ایرانی، نوشته شده است اندک است.
«... و ناگهان دیدم که مردی از دریا بر می آید، بر دریا می آید ـ چون ایشان که در اسطوره های مهجور بر آب می رفتند ـ چون عیسای ناصری، چون منصور حلاج؛ و چون شیخ ما که نگاه خداوند تر اوست و اگر خواهد، چون قاصدک ها به سیاحتی سبک بالانه می بردش... مرد از دریا بر آمده، گرچه بسیار پیر اما، تنومندترین انسانی بود که در همه ی اعصار می شناختم ...»
حسن بیگی در سال 1336 در یکی از روستاهای شهرستان گرگان متولد شد. در سال 1359 در آموزش و پرورش استخدام شد و پس از دو سال مدیر امور برنامه های رادیو گرگان شد. سفر به کردستان در سال 1364، سرآغاز حرکت نوینی برای این نویسنده بود. حاصل این سفر، دریافت حس و حال ها و سوژه های داستانی خوبی برای او شد. بعدها این سوژه دستمایه بیشتر داستان های کوتاه وی قرار گرفت. حسن بیگی در سال 1364 وارد دانشگاه شد و در رشته زبان و ادبیات فارسی (کارشناسی) به ادامه تحصیل پرداخت و در سال 1367 به دفتر انتشارات کمک آموزشی وزارت آموزش و پرورش منتقل گردید تا به عنوان کارشناس بخش داستان انتشارات «مدرسه» مشغول به کار شود.
شما را برای تنظیم و تدوین تمامی مسائل مربوط به خود که بسا دررسانه های گروهی اختلاف و اشتباهاتی رخ داده است انتخاب می نمایم. این فراز از پاسخ حضرت امام خمینی(س) بنیانگذار جمهوری اسلامی ایران به نامه سیداحمد خمینی اولین سنگ بنای موسسه ای را نهاد که امروز به عنوان موسسه تنظیم ونشر آثار حضرت امام خمینی(س) مشغول به فعالیت است. ایجاد این موسسه البته دلیلی بر این نبود که وظایف دیگر دستگاه ها در این قبال به فراموشی سپرده شود بلکه در برهه های مختلف قانونگذار وظایفی را برای دستگاه های مختلف تبیین کرده است.
معاونت بین الملل موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی(س) یکی از چهار معاونت این موسسه است که با رویکردی فراملی به معرفی اندیشه ها و آثار بنیان گذار جمهوری اسلامی ایران و نیز گسترش مبانی انقلاب اسلامی پرداخته است. با این رویکرد، گفت وگویی را با حجت الاسلام والمسلمین دکتر محمد مقدم، معاون بین الملل موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی(س) انجام داده ایم که در زیر می خوانید.
موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (س)به منظور گردآوری،طبقه بندی،حفظ و نگهداری،تنظیم و ترجمه و نشر آثار و اندیشه های امام خمینی(س) و همچنین فراهم آوردن امکانات لازم جهت ارائه خدمات تحقیقاتی و آموزشی پیرامون انقلاب اسلامی و سیره امام خمینی(س) تشکیل شده است.دفتر این موسسه در قم، در سال 1370، به منظور تصحیح، تحقیق و عرضه تألیفات حوزوی حضرت امام(س) و نیز تقریرات دروس ایشان و شروح تدوین شده بر کتب آن حضرت، دفتر نمایندگی مؤسسه در قم، تأسیس گردید. این دفتر تاکنون توانسته است دهها جلد از تألیفات علمی و حوزوی و نیز تقریرات شاگردان حضرت امام(س) را با تحقیقات متقن و مورد نیاز، به دست چاپ و نشر برساند. دفتر قم در کنار فعالیت های تحقیقاتی و پژوهشی، در حوزه آموزش و اطلاع رسانی و نیز ترویج اندیشه های امام خمینی(س) فعالیت دارد. در همین زمینه با حجت الاسلام و المسلمین حبیب الله موسوی رئیس نمایندگی موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی(س) در قم به گفت و گو نشستیم که آن را از نظر می گذرانید
انقلاب اسلامی ایران در قیاس با دیگر انقلاب های بزرگ جهان، بیش از هر عنوان دیگری صبغه فرهنگی داشت. رهبر انقلاب هم پیش از هر هویت دیگری، عنوان معلمی داشت. معلمی که در طول سالیان متمادی، شاگران بسیار تربیت کرد و بار انقلاب بزرگ را در سراسر ایران بر شانه آنها نهاد. موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی(س) هم شاید بیش از هر عنوان دیگری متصف به عبارتِ « نهاد فرهنگی» است. گفتگو با حجت الاسلام و المسلمین محمد رضا حشمتی معاون فرهنگی موسسه با دو هدف انجام گرفت یکی بازخوانی فرهنگ در اندیشه امام و دیگری کارنامه فرهنگی موسسه امام. حشمتی در این مصاحبه از شخصیت فرهنگی امام خمینی و نگاه این رهبر بزرگ به مقوله فرهنگ و تربیت فعالیت های اماکن فرهنگی منتسب به امام و برنامه های بیست ساله موسسه در حوزه فرهنگ سخن می گوید.
معاونت پژوهشی موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (س)سال هاست که کار حراست و پژوهش پیرامون آثار امام خمینی(س) را انجام می دهد و در این زمینه اقدامات جالب توجه زیادی را صورت داده است.از جمله گروه های فعال این بخش گروه اجتماعی،تاریخ و معارف هستند که هر کدام از آنها آثار ارزنده ای را تقدیم جامعه علمی و فرهنگی کرده است.پیرامون فعالیت ها، ضرورت تشکیل و رویکرد این بخش با حجت الاسلام و المسلمین محمد علی خسروی معاون پژوهشی موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی(س) گفت و گویی را انجام دادیم که از نظر می گذرانید.
23 سال پیش که فکر تاسیس موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی(س) از سوی مرحوم حجت الاسلام والمسلمین سیداحمد خمینی، یادگار گرانقدر امام راحل مطرح شد، دکتر حمید انصاری در تمام مراحل شکل گیری و توسعه این مجموعه نقش به سزایی داشته است. اکنون و از پس این تجربه طولانی و ارزشمند، با قائم مقام موسسه تنظیم و آثار امام خمینی(س) درباره راه پیموده شده و چشم انداز پیش روی این موسسه به گفت وگو نشسته ایم. دکتر حمید انصاری در این گفتگو از روند تاسیس موسسه، پروژه های برجسته گذشته، برنامه های آینده و اعتبارات سخن می گوید و در بخش دیگر، به تحلیل مواردی چون نحوه اعمال مسوولیت های نظارتی موسسه بر موارد منتشر شده در مورد امام، رفتار موسسه در قبال مسائل سیاسی روز، نهادینه کردن اندیشه امام در قالب قانون و نحوه تفسیر و اجتهاد در اندیشه امام و اهمیت جامع نگری در این مساله می پردازد. انصاری مصاحبه را با این تاکید به پایان می برد: آزادی را پاس بداریم تا این انقلاب آسیبی نبیند.
بررسی سیره عملی امام خمینی (س) درمورد جنگ ایران و عراق و اینکه ایشان در این زمینه چه دیدگاه و عملکری داشته اند، قبل از هر چیز مستلزم شناخت کامل این واقعه (جنگ) و ریشه های آن می باشد. یعنی ابتدا باید نسبت به این جنگ و دلایل شروع آن، مراحل و مقاطع آن و وضعیت هر یک از طرفین در گیر در این مراحل، آگاهی داشته باشیم؛آن موقع به بررسی سیره نظری و عملی امام خمینی (س) در این زمینه بپردازیم؛ زیرا به طور مسلم، دیدگاه و برخورد امام در این زمینه متاثر از شرایط حاکم بر جنگ بوده است. پس، جنگ تحمیلی عراق علیه ایران از آغاز تا پایان را به اجمال مرور کرده و سپس به رفتارشناسی امام خمینی (س)درباره مقاطع حساس و سرنوشت ساز آن می پردازیم.
در ابتدای دوران وزارت محمدحسین مظفر بر آموزش و پرورش در صفحه اول یکی از نشریاتی که بر حفظ ارزش های دفاع مقدس تاکید داشت عکسی از ایشان منتشر شد و در زیر آن عکس جمله ای با این مضمون نوشته شد: آقای وزیر ارزش خون یاران گذشته ات را فراموش نکن. در آن عکس مظفر پیکر شهیدی را در بغل گرفته بود و می گریست. با محمدحسین مظفر وزیر سابق آموزش و پرورش و نماینده سابق مردم تهران، در مجلس درباره دفاع مقدس، ارزش ها و آرمان های آن و وضعیت کنونی این ارزش ها و آرمان ها گفتگو کردیم. گفتگو در ساختمان شورای نظارت انسان را وسوسه می کند که از رئیس شورای نظارت بر صدا و سیما بپرسد: از عملکرد صدا و سیما در زمینه دفاع مقدس تا چه حد رضایت دارید؟ مظفر در ابتدای صحبت این نکته را بیان کرد که درباره عملکرد صدا و سیما در رسانه ها اظهار نظر نمی کند ولی سعی کردیم در لابه لای سوالات اظهارنظر مظفر درباره عملکرد صدا و سیما را هم از زبان ایشان بیرون بکشیم!
بدون شک برای کاوش در جنگ و دفاع مقدس، بهترین کسانی را که می توان انتخاب نمود، آنانی هستند که طول سالهای دهه 60 را در جبهه گذراندند و اکثرا اعضای تن خویش را نیز برای میهن اسلامی فدا کردند یا یادگاری از آن روزها به همراه دارند. متاسفانه در طول سالهای پس از جنگ، از سویی کمتر به این گروه پرداخته شده و از سوی دیگر آنان نیز خود را در پشت مسائل زمانه ایران پنهان نموده اند یا همان گونه که خود می گویند به آنان اجازه داده نشده جنگ را آنگونه که بود، باز گویند. بازگویی جنگ برای این گروه، یادآور لحظات تلخ و شیرینی است. ویژگی بارز ایشان بی هیچ تردیدی عشق به امام خمینی (س) می باشد و هنوز قطره های اشک زمانی که راجع به امام صحبت می شود بر پهنه صورت هایشان نمودار می گردد. با این همه آنچه در ادامه می آید گفتگوی چهار ساعته با چند تن از اعضای گردان حمزه لشکر 27 محمد رسول ا... است که حداقل 6 سال از عمر خویش را در جبهه های جنگ گذرانده اند. البته ذکر این نکته نیز الزامی است که این عزیزان ترجیح دادند همچنان در سایه بمانند و نامی از آنها برده نشود.
یکی از مجموعه های تاثیرگذار درجنگ ستاد تبلیغات جنگ بود که زیر نظر مستقیم شورای عالی دفاع، در همان روزهای آغازین جنگ در سال 1359 شروع به فعالیت کرد و دکتر کمال خرازی در نخستین جلسه شورایعالی دفاع مسئول ستاد تبلیغات جنگ شد. صادق خرازی نیز که به تعبیر خود رابطه مرید و مرادی با دکتر کمال خرازی داشته است دران روزها او را همراهی می کرد. دکترصادق خرازی درگفتگو با پایگاه اطلاع رسانی و خبری جماران از ستاد تبلیغات جنگ می گوید.
شهادت از جمله مفاهیم والایی است که ویژۀ قیامها و انقلابهای مکتبی و الهی است. انقلاب ما نیز از این قاعده مستثنا نبوده، بلکه با بهرهگیری از فرهنگ غنی و متعالی اسلام، شهادت را که میرفت به دست فراموشی سپرده شود، روح و حیاتی تازه بخشید. به فرمودۀ حضرت امام خمینی(س) مقام شهادت، اوج بندگی و سیر و سلوک در عالم معناست و نهایت ایمان، همانا ایمان عاشقانه است شهادت ارثی است که از اولیا به ما میرسد. شهید خورشیدی است که بر انقلاب پرتو میافکند و شهادت چراغ هدایت ملتهاست. این ملت با عشق به شهادت، پیش رفت و این نهضت را به پیروزی رساند. اینکه ملت شهادت را خواست و گرایش به زندگی دنیوی را کنار گذاشت، تحولی بود فرخنده که همواره باید آن را پاس داشت و نگذاشت با سرد و کمرنگ شدن شعله فروزان عشق و شهادت، علایق دنیوی و مادی آنها را مسخ کرده، از این سستی و فتور، خونهای پاک شهدا هدر رود. در ادامه گزیده ای از سخنان امام خمینی(س) در بیان مفهوم ایثار و شهادت و اهداف شهدا و ایثارگران آورده شده است:
جنگ تحمیلی ایران و عراق، بزرگترین رویداد تاریخ ایران بعد از انقلاب و طولانی ترین جنگ جهان بعد از جهان جهانی دوم است. این رویداد بزرگ چراهای زیادی دارد. چرا جنگ شروع شد چرا جنگ به قطعنامه 598 منتهی شد. چرا انقلابیون ایران، بعد از جنگ، آنچنان که باید فرهنگ جبهه را حفظ نکردند؟ چرا روزهای بعد از جنگ، رنگ روزهای جنگ را نداشت؟ این سوالات و سوالاتی از این دست را با سردار حسین علایی در میان گذاشته ایم. در این گفتگو، این سردار روزهای جنگ، از نحوه مدیریت امام و نکاه ایشان به مقوله جنگ سخن می گوید و چرایی پذیرش قطعنامه را تبیین می کند. علایی همچنین از عدم پیگیری دریافت غرامت گلایه می کند و می گوید اگر حتی نزدیک ترین افراد به ایران هم رئیس جمهور عراق باشند ایران باید از او خسارات جنگ را بگیرد .
جنگ چگونه اداره شد؟ این، سوال اساسی برای جنگی است که بر انقلابیون جوان ایران تحمیل شد. سوال اساسی دیگر این است، جنگ چگونه و چرا به قطعنامه 598 ختم شد؟ سومین سوال مهم، سوال پس از جنگ است، چرا عصر جنگ بسیار زودتر از آنچه می توان تصور کرد، رنگ باخت و جامعه ایرانی رنگ متفاوتی به خود گرفت؟ سی و یک سال پس از آغاز روز تلخ سی و یکم، در گفتگویی با سردار محسن رشید به حلاجی این سه سوال پرداخته ایم. این سردار جبهه های جنگ، امام را طراح استراتژی جنگ می خواند و محرومان را اصلی ترین رکن دفاع مقدس می داند. او می گوید: جنگ را رزمندگان محروم کردند اما اکنون محرومان در این جامعه، جایگاهی ندارند.
کتاب چهل حدیث امام، در اصل تقریرات امام خمینی(س) است که مضامین آن را در مدرسه فیضیه قم برای شاگردان خود ایراد کردند.
کلیه حقوق برای موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (س) محفوظ است.