پیش فرض کارآمدی، کارایی است؛ یعنی آگاهی از چگونگی انجام کار و تعیین اولویت اهداف برای تحقق کارآمدی. با این معنا، در سخنان امام خمینی(س) شرایطی از این قبیل آمده است.

 در دیدگاه امام خمینی(س) مسئولیت های نظام جمهوری اسلامی را افرادی باید بر عهده گیرند که از ملاک های شایسته نظام اسلامی برخوردار باشند. ایشان در این باره با قاطعیت سخن می گویند، چرا که نظام جمهوری اسلامی در زمانی که با انواع تهدیدات مواجه است، باید مسئولان آن، لیاقت، توانمندی و تلاش مضاعفی داشته باشند. از طرف دیگر در دیدگاه امام(س)، اصلاح حال مردم و جامعه منوط به وجود مسئولان صالح است. یکی از ملاک هایی که حضرت امام در باب صلاحیت رئیس جمهور بر آن تأکید دارند، اصل کارآمدی است. مفهوم کارآمدی از جمله مفاهیمی است که تعریف آن در ظاهر ساده است، اما تعریف عملیاتی آن با تکثر آرا مواجه است. در مجموع، کارآمدی در معنای عملیاتی به معنی اثربخشی، نزدیکی به هدف، میزان موفقیت در تحقق اهداف، انجام مأموریت و هدایت منابع به سوی اهداف است. پیش فرض کارآمدی، کارایی است؛ یعنی آگاهی از چگونگی انجام کار و تعیین اولویت اهداف برای تحقق کارآمدی با این معنا، در سخنان امام خمینی(س) شرایطی از این قبیل آمده است:

1- قانون گرا و متعهد به قانون اسلام؛ از نظر امام راحل، مسئولان تنها باید مجری قانون باشند، نه اینکه هوس ها و تمایلات خویش را اجرایی کنند. این موضوع یعنی رئیس جمهور تنها در محدوده سیاست های کلان نظام و قوانینی که مجلس تصویب کرده، حق دارد روش اجرایی مخصوص خود را به کار گیرد، نه اینکه اساساً یک گفتمان و سبک رفتاری خاصی را ایجاد کند. از نظر حضرت امام(س)، «در کشوری که قانون حکومت نکند، خصوصاً قانونی که قانون اسلام است، این کشور را نمی توانیم اسلامی حساب کنیم، کسانی که با قانون مخالفت می کنند، این ها با اسلام مخالفت می کنند.»(صحیفه امام، ج 14، ص 414) تعهد به قانون و اجرای درست آن می تواند نشانه کارآمدی و استمرار آن باشد.

2- مردم گرایی؛ توجه به مردم به ویژه قشر مستضعف جامعه در دیدگاه امام خمینی(س) یکی از بارزترین موضوعات است. کارآمدی نظام و دولت هم زمانی حاصل می شود که رئیس جمهور واقعاً مردم گرا باشد و آنان را در اداره کشور دخیل کند. اساساً امام خمینی(س)، مسئولان را خدمتگزاران مردم می دانند و می فرمایند: «ملتفت باشید که شمایی که الآن به حکومت رسیدید، حکومت نیست. خدمتگزار هستید. اسلام، حکومت به آن معنا ندارد. اسلام خدمتگزار دارد.» (همان، ج 8، ص 164) ایشان همچنین می فرمایند: «وقتی حکومتی پایه قدرتش به دوش ملت نباشد و ملت با قلبش با آن موافق نباشد، هر چه قدرتمند باشد هم نمی تواند پایداری کند.» (همان، ج 7، ص 510)

3- دوری چاپلوسان و متملقان؛ افراد ثناگو و زبان باز مانع کارآمدی می شوند و در سایه آن ها فساد حکومت پنهان می ماند. از همین رو امام خمینی(س) خطاب به مسئولان می فرمایند: «همه دست اندرکاران ـ به ویژه رئیس جمهور ـ باید از چاپلوسان دغلباز و زبان بازان حیله گر بر حذر باشند و مشاوران خود را از اشخاص سابقه دار که تعهدشان قبل از انقلاب مشهود بوده است، انتخاب کنند. بسا که منحرفان و منافقان، خود را با ظاهری آراسته به تقوا جا بزنند و با دست ما به اسلام و کشور اسلامی صدمه زنند.» (همان، ج 19، ص 370)

4- ضرورت انتقادپذیری؛ انتقادپذیری از نشانه های کارآمدی است، چرا که نشان می دهد فرد مسئول واقعاً به دنبال اثربخش بودن و رسیدن به اهداف است و بنابراین از انتقادات استقبال می کند. از دیدگاه امام(س) «کوچک ترین فرد می تواند آزادانه و بدون وجود کمترین خطر به بالاترین مقام حکومتی انتقاد کند و از او در مورد اعمالش توضیح بخواهد.» (همان، ج 5، ص 449)

5- معتقد به وحدت و همگرایی؛ رئیس جمهور کارآمد فردی است که توان تحمل دیگران را داشته باشد و از همه افراد و ظرفیت های سالم برای رسیدن به اهداف استفاده کند. حضرت امام(س) در این باره می فرماید: دولتمردان با رویه و فکر واحد برای رسیدن به آنچه صلاح اسلام و کشور است، به پیش روند و این سیاست صحیح اسلامی است. (همان، ج 19، ص 157 و 158)

در نهایت اینکه امام خمینی(س) کارآمدی مسئولان کشور را تا آنجا مهم می دانند که در خطابی قاطعانه به مسئولان می گویند: «اگر به خاطر سوءمدیریت، ضعف فکر و عمل آن ها ضرری به اسلام وارد شود، مرتکب گناه بزرگ و کبیره ای شده اند که عذاب بزرگی دامن گیر آن ها خواهد شد.» (همان، ج 19، ص 157)

منبع: فارس

. انتهای پیام /*