مجله نوجوان 69 صفحه 7

گلدوزی نقش زدن بر پارچه و لباس از دیرباز در ایران مرسوم بود . در تابوت سنگی اسکندر که در موزۀ استامبول نگهدازی می شود ، ایرانیان شلوارهایی با پارچه های زیبا پوشیده اند که طرح دار و گاهی نقش هایی از گل ها دارند . گلدوزی در دورۀ صفویه به شکوفایی رسید به نحوی که هنرمندان روم شرقی (امپراتوری بیزانس) طرح های ایرانی را بر لباس ها فاخر نقش می زدند . حتی ریشۀ عنصر های اصلی گلدوزی امروزی نیز به ایران بازمی گردد که از راه کشور های ساحل دریای مدیترانه به ایتالیا و اسپانیا رفته و بعدها در سرزمین های دیگر مورد توجه قرار گرفته است . ابریشم ایرانی بافتن پارچه از ایران آغاز شده و تا دورۀ صفوی از مهم ترین فرآورده های صادراتی ایرانیان بوده است . با آن که بافت ابریشم به چینی ها بازمی گردد ، ابریشم ایرانی در دورۀ ساسانیان به چنان کیفیت و ظرافتی رسیده بود که چینی ها نیز از ایران پارچۀ ابریشمی وارد می کردند . برخی از پارچه های ایرانی که ویژۀ اسقف ها تهیه شده ، هنوز در گنجینه های کلیسا های اروپا نگهداری می شود . رد پای شکوه صنعت پارچه بافی را در واژه های ایرانی که به زبان های مختلف راه یافته است ، می توان پیدا کرد . در زبان عربی : دیباج (از واژۀ دیباگ به مفهوم زری ابریشمی) و استبرق (از واژۀ ستبرگ به مفهوم نوعی پارچۀ ابریشمی) در زبان انگلیسی : Tafta (از واژۀ تافته به مفهوم نوعی پارچۀ ابریشمی) Chintz (از واژۀ چیت به مفهوم نوعی پارچه) در زبان روسی : Izarbaf (از واژۀ هزارباف به مفهوم پارچۀ زری گلابتون) و Partcha (از واژۀ پارچه) لباس ورزش ایرانیان نخستین مردمانی هستند که از لباس ورزشی استفاده می کردند . چوگان ورزش باستانی و مورد علاقۀ ایرانیان بود . چوگان بازان نوعی پیراهن نیم آستین و شلوار تنگ می پوشیدند تا هنگام بازی راحت تر باشند . جنس پیراهن چوگان بازی را نیز نوعی انتخاب کرده بودند تا کم تر عرق کنند . انگلیسی ها در سال های استعمار هندوستان در آن سرزمین با چوگان و لباس نیم آستین آشنا شدند و آن را با خود به اروپا بردند که بعدها به آمریکا نیز راه یافت و به تی شرت های امروزی تبدیل شد . لباس شوالیه ها در دورۀ اشکانیان و ساسانیان مردان جنگی خود و اسبانشان را زره پوش می کردند . در تاق بستان ، در کرمانشاه ، سربازی زره پوش سوار بر اسب زره پوش بر پهنۀ سنگ کنده کاری شده است که با دیدن آن به یاد شوالیه های اروپایی می افتیم . در واقع ، شوالیه های اشکانی . . . . . . . . . گرفتند . نوآوری دیگر دستکش : گزنفون ، تاریخ نگار یونانی با ایرانیانی روبه رو شده بود که دستهایشان را در پوست های ضخیم و قاب هایی نگه می داشتند . نمونه هایی از دستکش های زینتی در موزۀ ایران باستان نگهداری می شود . انواع کلاه ، ایرانیان از دیرباز کلاه های گوناگونی می پوشیدند که نشان دهندۀ موقعیت اجتماعی آنان بود . کلاه پاپ ها و حتی تاج برخی از پادشاهان قدیم اروپا ، برگرفته از کلاه و تاچ پادشاهان ایرانی است . چکمه : پوشیدن چکمه های چرمی از زمان هخامنشیان مرسوم بود و حتی ژوستی نین ، امپراتور روم شرقی ، چکمه های ایرانی می پوشید . شال : هنوز هم در زبان انگلیسی به همین نام خوانده می شود (Shawl) و نوع مردانه و زنانۀ آن هر دو نوآوری ایرانی هستند . آن سه خردمند: طرحی از سه مغ زردشتی که برای شست و شو و معطر کردن عیسی مسیح علیه السلام دعوت شده بودند. این تصویر موزاییک، بر دیوار کلیسای سنت اپالینار در شهر راون ایتالیا نقش بسته شده است. خشایارشاه و همراهانش شوالیه ساسانی