مجله نوجوان 91 صفحه 18

رودخانه آمازون آمازون بزرگترین رودخانه جهان است که انشعابات زیادی دارد که بخشی از آن به دریا ریخته و نیز حدود دو درصد از آب شیرین این رودخانه به اقیانوسها می ریزد . بستر این رودخانه بسیار عریض و طویل است و از نظر درازا ، یکی از طولانی ترین رودخانه های جهان است که بین 6 هزار و200 تا 6 هزار و 700 کیلومتر درازا دارد . در طول سده گذشته ، رودخانه های آمازون و نیل برای اثبات طویل ترین بودن ، همواره با یکدیگر در رقابت بوده اند ، طول واقعی این رودخانه ها همواره در معرض تغییر و تحول بوده و هرگز متخصصان نتوانسته اند مقدار واقعی آن را اندازه گیری کنند . آمارها ن شان داده که رود نیل در آفریقا به شکل متغیر بین 5 هزار و 400 تا 6 هزار و 700 کیلومتر درازا دارد . اما جدا از این مسئله در خصوص مقدار آب موجود ، هیچ شکی نیست که آمازون پر آب تر است . در فصل خشکی و کم آبی ، پهنای رود آمازون به حدود 11 هزار و600 کیلومتر می رسد . این منطقه از آمریکای جنوبی توسط بستر اصلی رودخانه و البته انشعابات فرعی آن که برخی اوقات به سه برابر خود رودخانه می رسد ، محاصره می شود . به طور متوسط در فصل کم آبی ، زمینها به مسافت 111 هزار کیلومتر از آب پوشیده می شود و در فصول بارانی ، حوزه رودخانه حتی تا 350 هزار کیلومتر هم می رسد . زمانی که رود آمازون طغیان می کند و انشعابات آن هم پر آب و طغیانی می شوند ، ممکن است عرض آن در مدخل رودخانه به 325 کیلومتر و در سایر نقاط به 40 کیلومتر نیز برسد . دهانه رود یعنی جایی که با دریا ارتباط دارد بسیار پهن و البته عمیق است ، به طوری که کشتی های بزرگ می توانند به راحتی در آن رفت و آمد کنند . تولد رودخانه اما واقعاً آمازون چطور این چنین بزرگ و طویل شد ؟ اولین دلیل آن موقعیت جغرافیایی آن و جاییست که در آن قرار گرفته است : « در منطقه استوایی و در حقیقت روی کمربند استوا و گرمترین جای کره زمین . » در این منطقه چیزی حدود 1016 سانتی متر در سال باران می بارد یعنی بطور متوسط 3 سانتی متر باران در روز ، با این توضیحات می توان به سادگی متوجه شد که کشور های نواحی جنوبی آمریکا مانند یک زیر گلدانی ، همیشه در معرض خطرات ناشی از طغیان آمازون و بارندگی های شدید فصلی هستند . هنگامی که باران می بارد و آب رود بالامی آید ، مناطق و زمین های پست ، مزارع و شالیزارها همگی زیر آب می روند . حجم خالص آب باران در جنگل های آمازون به علت قرار گرفتن در سراشیبی با هم جمع شده و همگی در یک شبه جلگه به رودخانه آمازون می ریزند .