نمایش حامد قاموس مقدم
پیدایش نمایش
حتماً تا به حال زیاد شنیدهاید که
میگویند «اوضاع فلانی درام است!» یا
میگویند «فیلمی که دیدیم یک درام
بود!».
معنی دقیق این کلمه ربط چندانی
به این حرفها ندارد. تازه بعضیها هم
که خودشان را خیلی فهمیده و دانا به
حساب میآورند از این لغت بیچاره در
مورد تئاترهای غمگین یاد میکنند.
ولی خانمهای محترم! آقایان عزیز!
این کلمه به طور کلی به معنی نمایش
است.
داستان برمیگردد به یونان باستان؛
در آن دوران مردم یونان هر سال
چندین جشنواره برای ستایش خدایان
خود برگزار میکردند. یکی از این
خدایان خدایی به نام دیونوسوس بود.
هرساله در یکی از شهرهای مهم آتن
چهار جشن برای دینوسوس برگزار
میشد که «دیونوسیای شهر» یکی از
این جشنها بود. با این که این جشنواره
آخرین جشنوارهای بود که افتتاح شده
بود ولی به سرعت تبدیل به مهمترین
جشنواره شد زیرا بسیاری از گونههای
نمایشی در این جشنواره رسمیت پیدا
کرد. علاوه بر آن کم کم این جشنواره
تبدیل به یک جشنوارۀ رقابتی شد که
در آن 9 گروه به رقابت میپرداختند.
تراژدی، کمدی، ساتیر و دیگر
گونههای نمایشی که به معرفی آنها
خواهیم پرداخت همگی زادۀ دیونوسیای شهر است.
قسمت سوم
نمایش ساتیر
پیش از آنکه معنی دقیق درام را بدانیم بهتر است با معنی چند واژۀ کلیدی
آشنا شویم. نمایش ساتیر یکی از همین واژههاست که کاربرد زیادی دارد.
ساتیردر اصل به نمایشی میگویند کهتقلید مسخرهآمیزی ازاسطوره و عموماً
دهن کجی به الههها و قهرمانان و نیز ماجراهای آنان، حرکات ناهنجار و خشن
در یک زمینۀ روستایی، همراه با رقصهای پر هیجان و اطوار و لهجههای بیوقار
باشد.
ساخت ساتیر شبیه تراژدی است زیرا همچون تراژدی بازیهای اصلی توسط
اشعار همسرایی ازهم جدا میشوند. زبان و وزن نیز همچون تراژدی است با این تفاوت که زبانی روزمره و محاورهای دارد.
ساتیر عموماً پس از پایان یک تراژدی جدّی و سنگین به عنوان پایانی مفرح و آرامش بخش اجرا میشده است.
نمایش ساتیر نامش را از گروه همسرایان دیونوسوس گرفته است که نیمه انسان نیمه حیوان بودند و سرخوان این همسرایان، سیله نوس، پدر ساتیرها بود.
گاهداستانساتیر نمایش را به موضوع تراژدیایکه همراهآن اجرا میشد مربوط میکرد اما اکثر این نمایشها به کلی مستقل بودند.
مجلات دوست نوجوانانمجله نوجوان 166صفحه 22