حرکت پربرکت
یاداشتی از علیرضا تابش
ایران جزو چند کشور صاحب سینماست که بلافاصله پس از استقرار نظام سیاسی آن، هشت سال درگیر جنگ تحمیلی هم بوده است و جالب اینکه در حین این جنگ هشت ساله سینماهایش تعطیل نشد و سینماگرانش زیر بمباران و حین جریان جنگ، فیلم تولید می کردند، فیلمهایشان در سینماها اکران می شد و مردم جلوی سینماها صف می بستند. این سینما همان زمان در فستیوال های جهانی می درخشید و می توان گفت سینما در دوره جنگ، تصویری کاملاً متفاوت از ایران به جهان نشان داد.
برخلاف آنچه در سینمای اروپا در جریان بود، متاسفانه موضوعاتی که پیش از انقلاب به طور گسترده در سینمای ایران جریان داشت، اغلب به سطحی سازی نگرش و نگاه مخاطبان به فلسفه زندگی منجر می شد و به جرأت می توان گفت که تعداد فیلم های درخشان در آن سالها بسیار محدود بود.
سطحی سازی آگاهی مخاطبان سینما و تاثیر آن در سبک زندگی مردم چنان برای حضرت امام(ره) آشکار بود که ایشان در نخستین سخنرانی تاریخی خود در ١٢بهمن ٥٧ به مقوله فرهنگ و هنر، و سینما که ابزاری برای انتقال فرهنگ و مفاهیم هستی است، اشاره کردند.
امام (ره) در آن سخنرانی تاریخی به صراحت دلایل نقد خود نسبت به سینما را بیان فرمودند و فرمودند که سینما یکی از مظاهر تمدن است که باید در خدمت این مردم و تربیت آنان باشد. بدین ترتیب امام خمینی سینما را -به جز وجه سرگرم کننده اش- ابزاری برای ترویج اندیشه های اسلامی و اخلاقی می دانستند و بر هنر متعهدی که اساس آن منش و فرهنگ والای ایرانی اسلامی باشد، تاکید داشتند.
اکنون در شرایطی به سر می بریم که اسلام هراسی و ایران هراسی در دستور کار رسانه های
صهیونیستی است و دستکاری کردن افکار عمومی آنچنان که به تغییر سبک زندگی مردم ایران زمین منجر شود، از مهمترین برنامه های این رسانه هاست و همین امر حرکت ویژه تهتالی فرهنگ و هنر را می طلبد.
هنرمندان جوان ما باید به این مهم توجه داشته باشند که بدون «مفهوم» نمی توان هیچ اندیشه ای را عینیت بخشید. مفهوم وسیله ای است برای بیان اندیشه، انتقال معنا و برقراری ارتباط؛ به عبارتی دیگر باید از مفاهیم برای متجلی کردن آثار و پدیده های ایرانی- اسلامی بهره برد و این چیزی است که پیش از انقلاب اسلامی مدنظر نبود.
در عرصه هنر برای تفکر مفهوم سازی می شود. مفهوم، تلخیص انتزاعی مجموعه ای از رفتارها، نگرش ها و خصیصه هایی است که وجه مشترکی دارند. مفهوم روشی برای انتزاعی کردن یک امر عینی است و به عبارت روشن تر مسیر «از عین به ذهن رفتن» همان مفهوم سازی است. بنابراین انتقال فرهنگ ناب ایرانی- اسلامی به واسطه سینما و تلویزیون باید مد نظر جوانان فیلمساز کشورمان باشد. چرا که غرب بیش از هر زمان درصدد گسترش فرهنگی خاص در عرصه جهانی است و همگون سازی فرهنگی برنامه ای است که به گسترش تجدد غربی، گسترش و جهانگیرشدن فرهنگ مصرفی سرمایه داری و جهانی شدن فرهنگ آمریکایی می انجامد.
در این بحبوحه خودباوری جوانان هنرمند و نسل نوی سینمای پس از انقلاب، سیمای متفاوت و جدیدی از سینمای ایران در جهان را نمایان کرد. استقلال، خودباوری، اعتماد به نفس، صداقت و صراحت و بیان بی تکلف و... اساس آموزه های امام(ره) بود که نسل جوان در عرصه های مختلف از جمله هنر آن را دریافت و به کار بست.
با توجه به اینکه از طریق رسانه ها بخصوص ماهواره ها گسترش تجدد در جوامع غیر غربی شتاب بیشتری داشته است، سینماگران جوان ما در مقابل امپریالیسم فرهنگی قرار دارند که چیزی جز صدور کالا، صدور ارزش ها و اولویت های شیوه زندگی غربی نیست.
سینماگران ایرانی که در سطح جهان حرفی برای گفتن داشته اند در سه دهه گذشته در آثارشان ارزش های ایرانی را بازتاب داده اند و از همین رو سینمای ایران در مضمون و محتوا با سینمای
رایج غرب رقابت می کند و در حالی که غرب خاستگاه سینما است و غرب مظهر تکنولوژی هنری و سینمایی است، سینمای ایران در حوزه پیام و مضمون با آنچه در سینمای غرب رایج است ، رقابت می کند و مخاطبان خود را نیز پیدا می کند.
با توجه به این مسأله برگزاری جشنواره فیلم کوتاه روح الله و استقبال جوانان فیلمساز از آن، که اغلب در دهه شصت و هفتاد رشد و نمو کرده اند و زندگی و سیره امام خمینی را درک نکرده اند اما درباره ایشان شنیده و خوانده اند، حرکتی پر برکت در عرصه هنر انقلاب است.