آن هم ترکیب اکسیژن با آهن است و پایدار است، دیگر اکسیژن از آهن جدا نمیشد. البته در هموگلوبین خون انسان نیز آهن وجود دارد، اما باید بدانیم که آهن دو ظرفیت (یا دست پیوندی) برای ترکیب با مواد دارد. ظرفیت 2 و ظرفیت 3. اگر آهن با ظرفیت 3 یا دست پیوندی 3 خود با مواد ترکیب شود، واکنش ایجادشده غیرقابل برگشت است. شما به این ترکیب در کتاب درسی خود،واکنش شیمیایی میگویید (مانند زنگزدن آهن). اما خوشبختانه ترکیب آهن موجود در هموگلوبین با اکسیژن، ظرفیت 2 است. به این دلیل، این پیوند ناپایدار در نزدیکی سلولها و بافتها از هم جدا میشود و اکسیژن به راحتی وارد سلولها میشود. اکسیژن در سلول، وظیفه اکسیدکردن مواد، که واکنشی انرژیزاست را برعهده دارد.
علاوه بر این، خون دارای سلولها و مواد دیگری نیز هست. معروفترین سلول خون، گلبول قرمز نام دارد. گلبول قرمز سلولی است که هموگلوبین درون آن جای دارد. این سلول هسته ندارد. (بیشتر سلولهای جانداران دارای هسته هستند). به این دلیل قابلیت انعطاف این سلول زیاد است. مثلاً میتواند از دیواره رگهای نازک، خود را جمع کند و عبور کند. در هر ثانیه حدود 2 میلیون گلبول قرمز در خون از بین میروند، اما خوشبختانه کارخانه ساخت گلبولهای قرمز آنچنان فعّال است که شما کمبود این سلولهای از دسته رفته را حس نمیکنید. محل ساخت گلبولهای قرمز در مغز استخوان انسان است. گلبولهای سفید و پلاکتها، دو سلول مهمّ دیگر خون هستند که به ترتیب در دفاع بدن و لختهکردن خود دخالت دارند. در آینده باز هم از خون و ویژگیهای آن خواهیم نوشت.
مجلات دوست کودکانمجله کودک 113صفحه 15