همایش بزرگداشت یکصدمین سالگرد میلاد حضرت امام خمینی (س)
برای خدا به صورت فردی و جمعی قیام کنید
نسخه چاپی | ارسال به دوستان
برو به صفحه: برو

نوع ماده: مقاله

پدیدآورنده : عبدالحق، فاروق

محل نشر : تهران

زمان (شمسی) : 1385

زبان اثر : فارسی

برای خدا به صورت فردی و جمعی قیام کنید

‏ ‏

‏ ‏

‏ ‏

‏ ‏

برای خدا به صورت فردی و جمعی قیام کنید

‏فاروق عبدالحق‏

1. وحدت علم و عمل

‏از آنجایی که ما در جهانی زندگی می کنیم که بسیاری از ملل و دولتها چه‏‎ ‎‏مسلمان و چه غیر مسلمان در پی حکومت طاغوت هستند، حکومتی که‏‎ ‎‏بر اساس پرستش قدرتهای مادی به عنوان ارزش و هدف نهایی استوار‏‎ ‎‏است، ما نیز نیازمند قدرت و توان مادی هستیم، امام خمینی به ما‏‎ ‎‏آموختند که میل به کسب قدرت قطع نظر از جویندۀ آن، تمایلی اهریمنی‏‎ ‎‏است.‏

‏     بسیاری از افراد و سازمانهای موجود در امریکا مادیات را به عنوان‏‎ ‎‏خدای دروغین می پرستند؛ اما با این ادعا که در پی برقراری ثبات جهانی‏‎ ‎‏هستند، این حقیقت را پنهان می کنند. آنگاه که ثبات، ارزش غایی‏‎ ‎‏محسوب می شود، این امر، رد حقوق بشر را برای تمامی کسانی که به‏‎ ‎‏عنوان نیروی بالقوه بی ثبات محسوب می شوند می تواند توجیه کند. از‏‎ ‎‏زمان فروپاشی نظام کمونیسم، برای امریکایی هایی که در پی کسب قدرت‏‎ ‎‏جهانی هستند، اسلام تنها تهدید و خطر ممکن در جهان مدرن به شمار‏‎ ‎‏می آید. یعنی جامعۀ جهانی مسلمانان که به منظور فرمانبرداری و اطاعت‏‎ ‎‏از خداوند با یکدیگر همکاری می کنند. دلیل این امر آن است که اسلام‏‎ ‎

مجموعه مقالات همایش بزرگدارشت یکصدمین سالگرد میلاد حضرت امام خمینی (س)امام خمینی و نظام مطلوب جهانیصفحه 121
‏قویترین و متعهدترین نیروی حامی حقوق بشر است. امام خمینی(س) به‏‎ ‎‏ما آموختند که مسلمانان باید در پی مادیات توام با حکمت صرف باشند و‏‎ ‎‏آن را به کار گیرند؛ و اما حکمت چیست؟ از وقتی که امام خمینی(س)‏‎ ‎‏تعلیم دو نکتۀ اساسی را آغاز کردند، اسلام به عنوان قویترین و متنفذترین‏‎ ‎‏تهدید علیه طاغوت غرب به شمار آمده است: اول آنکه تنها راه برقراری‏‎ ‎‏صلح فقط از طریق برقراری عدالت ممکن می شود؛ و نمی توان جداگانه‏‎ ‎‏در پی کسب آنها بود، چرا که برقراری صلح فقط از طریق برقراری عدالت‏‎ ‎‏صورت می گیرد؛ و نه از طریق دیگر. شاید بتوانیم در اواخر محفل امشب‏‎ ‎‏با ارائۀ مثالهایی از مناطق کشمیر و کوزوو، راجع به کاربرد این اصل، بیشتر‏‎ ‎‏به بحث بپردازیم ؛ مناطقی که در حالی که شما هم اکنون به سخنان من‏‎ ‎‏گوش می دهید، نسل کشی در آنجا همچنان ادامه دارد؛ و یا قدس یا‏‎ ‎‏اورشلیم، جایی که هفتۀ گذشته نوت گینگریچ برای نیل به اهداف سیاسی‏‎ ‎‏بی اهمیت، خطاب به کنست، سخنگوی خانۀ نمایندگان، خواستار ملی‏‎ ‎‏سازی این شهر مقدس شد؛ و با این اقدام میل و رغبت خود را برای‏‎ ‎‏قتل عام دیگری علیه مردم بیگناه نشان داد. امام خمینی(س) به ما‏‎ ‎‏آموختند که: عدالت مفهوم دیگری برای وظایف بشری و حقوقی است و‏‎ ‎‏فقط هنگامی به وجود خواهد آمد که ما بر وظایف خود در برابر خداوند‏‎ ‎‏واقف باشیم. ایشان همچنین آموختند که قوانین الهی، یعنی شریعت، تنها‏‎ ‎‏مرجع جهانی حقوق بشر است که می تواند ما را به سوی صلح و سعادت‏‎ ‎‏رهنمون باشد.‏

‏     تعالیم امام خمینی(س) همگی براساس قرآن و مفاهیم قرآنی قدرت و‏‎ ‎‏حکمت استوار بود. من هم این سخن قصار ایشان را که فرمودند: برای‏‎ ‎‏خدا به صورت فردی و جمعی قیام کنید، به عنوان بحث امشبم برگزیده ام.‏


مجموعه مقالات همایش بزرگدارشت یکصدمین سالگرد میلاد حضرت امام خمینی (س)امام خمینی و نظام مطلوب جهانیصفحه 122
‏     این جمله بر گرفته از پیام ایشان در 35 سال پیش است که بلافاصله‏‎ ‎‏پس از دستگیری شان در قم، و تبعیدشان به دست شاه، ایراد فرمودند.‏‎ ‎‏پیام مزبور بیانگر شروع واقعی انقلاب نوین اسلامی در سراسر جهان بود.‏‎ ‎‏ایشان سخنانی بدین مضمون بیان کردند که: «برای خدا به صورت فردی‏‎ ‎‏و جمعی قیام کنید، برای نایل شدن به علم و معرفت الهی به صورت‏‎ ‎‏فردی به پا خیزید و برای رسیدن به اهداف و خواستهای الهی به صورت‏‎ ‎‏جمعی قیام کنید. عبارتِ برای خدا به صورت فردی و جمعی قیام کنید،‏‎ ‎‏برگرفته از قرآن مجید‏‎[1]‎‏ می باشد که دربارۀ سقوط شهر سبا است. شهری‏‎ ‎‏که تا زمانی که حاکمان آن از قانون خداوند پیروی می کردند، رونق داشت.‏‎ ‎‏این سوره بیانگر شش سورۀ دیگر در مورد قدرت جهان معنوی است، از‏‎ ‎‏جمله: سورۀ «ص» که دربارۀ غلبه بر شیطان توسط قدرت و حکمتِ‏‎ ‎‏پیامبران داوود و سلیمان است.‏

‏     امام خمینی(س) به ما آموختند که: انقلاب بزرگ اسلامی ما قبل از‏‎ ‎‏آنکه انقلابی سیاسی و اجتماعی باشد، انقلابی اخلاقی و معنوی است؛ و‏‎ ‎‏نیز آنکه: نقطۀ آغازین، اصلاح خودِ بشر است؛ و اینکه: راه اصلاح یک‏‎ ‎‏مملکت، اصلاح فرهنگ آن کشور در آغاز کار است. ایشان به ما آموختند‏‎ ‎‏که دگرگونی شخصی تنها از معرفت و ایمان نشات می گیرد: بدانید که‏‎ ‎‏جوهر و ماهیت معرفت و ایمانی که بر علم استوار است، نور است. ایشان‏‎ ‎‏معتقدند: معرفت و علم حقیقی همچون نور هدایتگری به سوی بهشت‏‎ ‎‏است، صراط مستقیمی برای نزدیکی به خداوند و کرم و بخشش وی...‏‎ ‎‏معرفت و علمی که با نام خداوند آغاز شود همچون نوری است که‏‎ ‎

مجموعه مقالات همایش بزرگدارشت یکصدمین سالگرد میلاد حضرت امام خمینی (س)امام خمینی و نظام مطلوب جهانیصفحه 123
‏هدایت می کند.‏

‏     امام خمینی(س) آنچه را که تمامی عقلا و فرزانگان مذاهب مختلف‏‎ ‎‏جهان تعلیم داده بودند، تکرار می کردند. ایشان معتقد بودند که اگر بشر‏‎ ‎‏می توانست «من» را زیر پا له کند و «او» را جایگزین کند، همه چیز درست‏‎ ‎‏می شد. ایشان به ما آموختند که: «فرد نمی تواند همزمان هم خودپرست‏‎ ‎‏باشد، و هم خداپرست؛ و انسان نمی تواند همزمان منافع خود و منافع‏‎ ‎‏اسلام را در نظر بگیرد.»‏

‏     امام خمینی(س) معتقدند: بدون ذکر و یاد خداوند هیچ کس نمی تواند‏‎ ‎‏مسلمان واقعی باقی بماند. این همان شیوۀ پیامبر(ص) و صحابه بود.‏‎ ‎‏حضرت محمد(ص) پیر و مرشد آنان بود و امروز کسی نیازمند پیر و‏‎ ‎‏مرشد دیگری نیست، گرچه ممکن است وی برخی از مردم را برای‏‎ ‎‏پیروی از فرزانه ای به عنوان راهنما، یاری کند. ایشان همچنین عقیده‏‎ ‎‏داشتند: مسلمانان واقعی بازوان پر توان اسلام هستند؛ و آنها هستند که‏‎ ‎‏می توانند آیینهای چند خدایی جهان امروز را ـ که بیش از همیشه در تاریخ‏‎ ‎‏بشر، صاحب قدرت هستند ـ را شکست دهند.‏

‏     امام خمینی(س) به ما آموختند که: آنچه انسانها را از تردید و لرزش‏‎ ‎‏دور می کند، یاد خداوند است. ایشان ما را در درک این مطلب یاری کردند‏‎ ‎‏که: کرامات الهی، آزمایش و امتحانی برای بندگان خداست. ایشان به ما‏‎ ‎‏توصیه می کردند که: در کنار توکل به خداوند بر نیرو و قدرت خودتان که‏‎ ‎‏از اوست توکل کنید و به منبع لایزال قدرت بپیوندید، شما ای قطرات‏‎ ‎‏ناچیز به دریا بپیوندید. به محض اینکه فرد در راه خدا به صورت فردی‏‎ ‎‏به پا خاست و قیام کرد، یعنی به عنوان یک فرد، تسلیم عشق خداوندی‏‎ ‎‏شد، آنگاه به عنوان عضوی از امت مسلمان، آمادۀ قیام در راه خدا به‏‎ ‎

مجموعه مقالات همایش بزرگدارشت یکصدمین سالگرد میلاد حضرت امام خمینی (س)امام خمینی و نظام مطلوب جهانیصفحه 124
‏صورت جمعی است؛ یعنی تلاش و مبارزه برای برپایی عدالت برای‏‎ ‎‏خود، جامعۀ خود، و تمامی محرومان و ستمدیدگان سراسر جهان. باید‏‎ ‎‏این فرمودۀ امام(س) را به خاطر بسپاریم که: اسلام برای گرفتن حق‏‎ ‎‏مظلومان و محرومان آمده و اهداف آن اصولاً متوجه همین افراد است.‏‎ ‎‏البته به همین دلیل هم هست که اسلام با چنان سرعتی در زمان حیات‏‎ ‎‏حضرت محمد(ص) و پس از آن در سراسر جهان رواج پیدا کرد؛ و اکنون‏‎ ‎‏با احیای مجدد، به پیروی از امام خمینی و انقلاب ایران، با چنین سرعتی‏‎ ‎‏در حال اشاعه و گسترش است. امام خمینی(س) آموختند که: علم و عمل‏‎ ‎‏باید با هم تلفیق شود. این ماهیت اسلام است که آن را از دیگر مذاهب‏‎ ‎‏متمایز می کند. سورۀ «الحاقه»‏‎[2]‎‏ با این سوال آغاز می شود که ‏اَلحاقَةُ مَا‎ ‎الحاقَةُ وَ ما اَدرکَ مَا الحاقَة‏؛ «حقیقت چیست؟ و آن حقیقت قطعی و مطمئن‏‎ ‎‏چیست؟ و تو چگونه این حقیقت غایی را درک خواهی کرد؟» در جای‏‎ ‎‏دیگری در سورۀ «انعام»‏‎[3]‎‏ خداوند با جملۀ ساده ای به این سوال پاسخ‏‎ ‎‏می دهد که ‏وَ تَمَّت کَلِمَةُ رَبِکَّ صِدقاً وَ عَدلاً‏؛ «کلام خدای تو از روی راستی و‏‎ ‎‏عدالت به حد کمال رسید.»‏

‏     این بدان معناست که تنها حقیقت مطمئن و غایی همان راستی است.‏‎ ‎‏کلمۀ راستی (الحق) در عربی نیز نام خداوند است؛ چرا که هیچ واقعیت یا‏‎ ‎‏حقیقتی خارج یا مستقل از خداوند نیست. بسیاری از بنیانگذاران زن و‏‎ ‎‏مرد امریکایی در دو قرن پیش به وضوح بر این حقیقت دست یافتند؛‏‎ ‎‏گرچه تقریباً از زمان جنگ داخلی امریکا، بنیادگرایان لامذهبی که معتقد‏‎ ‎

مجموعه مقالات همایش بزرگدارشت یکصدمین سالگرد میلاد حضرت امام خمینی (س)امام خمینی و نظام مطلوب جهانیصفحه 125
‏به نسبی بودن همه چیز بودند و حتی مفهوم «مطلق» را تصور خطرناک‏‎ ‎‏ذهنِ خیالپردازان می پنداشتند، این مساله را رد می کردند.‏

‏     حقیقت، وجودِ هستی شناختی دارد؛ اما برای حصول به وجودِ‏‎ ‎‎epistemologcal‎‏ به گونه ای که بتوانیم آن را بشناسیم، حقیقت را باید‏‎ ‎‏مطرح نمود. خداوند بارها و بارها در قرآن می فرماید که: بیان حقیقت،‏‎ ‎‏عدالت است. بدون داشتن منبع مطلق، و یا واقعی و غایی حقیقت،‏‎ ‎‏عدالت فقط مفهومی نظری پیدا می کند به گونه ای که صرفاً توجیهی برای‏‎ ‎‏تعصبات شخصی فرد یا ایدئولوژی در خدمتِ خود بودن محسوب‏‎ ‎‏می شود.‏

‏     تمامی ادیان وحی بر ماهیتِ بنیادین حقیقتِ توام با عدالت به عنوان‏‎ ‎‏الگوی جهانی تفکر تاکید می کنند؛ و مسلمانان نام اسلام را بر آن می نهند.‏‎ ‎‏این امر بر این مطلب استوار است که واقعیتی غایی وجود دارد که انسان و‏‎ ‎‏تمام جهان در مقابل آن صرفاً یک عبارت و بیان هستند. بنا بر این هر کس‏‎ ‎‏با آگاهی ذاتی از عشق و حقیقت مطلق خلق می شود؛ و افراد در جامعه‏‎ ‎‏می توانند و باید با استفاده از منابع مختلف وحی الهی، چهارچوبی از‏‎ ‎‏قوانین اخلاقی را بنا نهند تا بتوانند از طریق عدالت به صلح دست یابند.‏‎ ‎‏شناخت این الگو ماهیت و جوهر حکمت است.‏

‏ ‏

2. عدالت، ثمرۀ حقیقت

‏     ‏‏دومین خدمت ارزندۀ اسلام به جهان، پس از وحدت ایمان و عمل،‏‎ ‎‏ارائۀ الگوی قانون و عدالت است که می توان از طریق آن، حق را از باطل‏‎ ‎‏تمییز داد. امام خمینی(س) می فرمودند: حکومت اسلام حکومتِ قانون‏‎ ‎‏است، و ارزش و اعتبار و عظمت انسانها در گرو پیروی از قانون است که‏‎ ‎

مجموعه مقالات همایش بزرگدارشت یکصدمین سالگرد میلاد حضرت امام خمینی (س)امام خمینی و نظام مطلوب جهانیصفحه 126
‏به منزلۀ همین فضایل است. قوانین برای برقراری اصول اجتماعی عادلانه‏‎ ‎‏و تقویت و پرورش انسانهای مخلص وضع شده اند.‏

‏     امام خمینی(س) به ما هشدار می دادند که سعی کنید اسلام را به‏‎ ‎‏شکلی مطلوب و مفید به فرزندان خود انتقال دهید، نه آنقدر نامانوس، که‏‎ ‎‏از شما بپرسند آیا این اسلام است؟ اسلام واضح و روشن است. قوانین‏‎ ‎‏اسلام، مترقی، جامع و مبسوط می باشد.‏

‏     ایشان به ما آموختند که طریقۀ نیل به حقیقت وحی، از طریق درک‏‎ ‎‏جامع یا کلی قوانین الهی، اجتهاد یا منطق بشری است. ایشان تصریح‏‎ ‎‏می نمودند که: «ما نمی توانیم مانع اجتهاد شویم. اجتهاد وجود دارد،‏‎ ‎‏همواره وجود داشته و در آینده نیز وجود خواهد داشت، و در حکومت‏‎ ‎‏اسلامی راه اجتهاد همیشه باید باز باشد».‏

‏     سه منبع شناخت وجود دارد که از لحاظ نحوۀ ارتباط آنها با سرچشمۀ‏‎ ‎‏غایی یعنی خداوند با یکدیگر فرق دارند. در واژه شناسی قرآنی اولین‏‎ ‎‏منبع، «حق الیقین» است. حق الیقین معرفت و شناخت بخصوصی است‏‎ ‎‏که از طریق وحی بر پیامبران ـ بویژه آخرین پیامبر که خداوند از طریق وی‏‎ ‎‏قرآن را نازل فرمود ـ به مردم منتقل می شود. این نوع معرفت برای استفاده‏‎ ‎‏شخصی فرد و بدون هیچ گونه ارتباط تعهدآور نسبت به فرد دیگری است،‏‎ ‎‏و شامل الهام نیز می شود. دومین منبع شناخت و بیان آن در قانون «عین‏‎ ‎‏الیقین» می باشد که مشاهدۀ جهان فیزیکی و ماده است.‏

‏     جستجوی این شناخت، عظمت تمدن اسلامی را در گذشته ترقی‏‎ ‎‏بخشیده و می تواند شکل دهندۀ پایه و اساس آنچه عالمان مسیحی آن را‏‎ ‎‏«قانون طبیعی» می نامند، باشد. این منبع شناخت مستقیماً از خداوند‏‎ ‎‏نشات نمی گیرد، بلکه به طور غیرمستقیم، و از طریق آفرینش و مخلوقات‏‎ ‎

مجموعه مقالات همایش بزرگدارشت یکصدمین سالگرد میلاد حضرت امام خمینی (س)امام خمینی و نظام مطلوب جهانیصفحه 127
‏وی حاصل می شود.‏

‏     سومین منبع شناخت «علم الیقین» است. این شناخت به گونه ای‏‎ ‎‏غیرمستقیم برگرفته از عقل و خرد منطقی بشر، و بر مبنای دو منبع قبلی‏‎ ‎‏استوار است. محققان بزرگ اسلامی علم الیقین را در زمرۀ منابع شناخت‏‎ ‎‏نمی دانند؛ چرا که این منبع محصول دو منبع واقعی قبلی است. علم الیقین‏‎ ‎‏هرگز نمی تواند حتمی و قطعی باشد؛ اما حاکی از قطعیت و یقین است تا‏‎ ‎‏حدی که از جستجوی آگاهانه و صادقانۀ حقیقت به نتیجه می رسد.‏‎ ‎‏امام خمینی(س) اعتقاد داشتند که خواستن حقیقت به خاطر حقیقت از‏‎ ‎‏امتیازات مهم بشر است.‏

‏     قویترین ساخت و مفهوم عقلی در جهان امروز نظام دارای سلسله‏‎ ‎‏مراتب مقصود است، که طی قرون متمادی توسط بزرگترین متفکران‏‎ ‎‏اسلامی در «مقاصد الشریعه» توسعه و گسترش یافته است. «مقاصد» یا‏‎ ‎‏اهداف همچنین تحت عنوان «ضروریات» یا واجبات و «کلیات» یا اصول‏‎ ‎‏جهانی تفکر شریعت نیز نامیده می شوند. تمامی این موارد به مدت شش‏‎ ‎‏قرن منسوخ شده بود، چرا که این پیشرفته ترین تحلیل سیستمهای تمامی‏‎ ‎‏انسانها محصول اجتهاد است و اجتهاد حداقل در جهان اهل تسنن برای‏‎ ‎‏قرون متمادی حرام شمرده می شد. امام خمینی و حضرات آیات دیگر‏‎ ‎‏قبل از ایشان، به منظور آشکار ساختن و اشاعۀ هدف و مفهوم احکام یا‏‎ ‎‏احکام ویژه ای که در فقه وجود دارد، اجتهاد را اعمال می کردند تا بتوان در‏‎ ‎‏جهان مدرن نیز این احکام را اجرا کرد به نحوی که قوانین الهی دست‏‎ ‎‏نخورده و خالص باقی بمانند.‏

‏     امام خمینی(س) تاکید می کردند که مذهب اسلام از تمامی جهات،‏‎ ‎‏حتی از جهت عبادی نیز سیاسی است. و فعالیت سیاسی در اسلام‏‎ ‎

مجموعه مقالات همایش بزرگدارشت یکصدمین سالگرد میلاد حضرت امام خمینی (س)امام خمینی و نظام مطلوب جهانیصفحه 128
‏وظیفه ای دینی به شمار می آید. به همین دلیل تمامی حکومتهای بشری‏‎ ‎‏باید مطیع محققان صاحب نظری باشند که عمر خود را صرف درک‏‎ ‎‏اصول و حکمت قوانین الهی نمودند، افرادی که مستقلند و بنا بر این به‏‎ ‎‏دور از قدرت حاکمان سیاسی؛ چه این افراد از خود مردم باشند و چه در‏‎ ‎‏زمرۀ هیاتهای حاکم در جامعه ‏

‏     اصرار امام خمینی(س) بر درک شریعت به گونه ای جامع به عنوان‏‎ ‎‏نظام دو جانبۀ تقویت کنندۀ احکام و اصول، منعکس کنندۀ تعالیم حضرت‏‎ ‎‏محمد(ص) و جانشین وی حضرت علی(ع) است. حضرت محمد(ص)‏‎ ‎‏صحابۀ منتخب خود را جمع می کردند و برای آنکه عقل و خرد آنان را‏‎ ‎‏بیازمایند، از آنان سوالاتی می کردند؛ و در موارد ویژه احکامی را به آنان‏‎ ‎‏می آموختند. پاسخ آنان هر چه بود ایشان می پرسیدند: یافته هایت بر‏‎ ‎‏مبنای چه اصلی استوار است؟ بهترین صحابه ای که احکام ویژه را به‏‎ ‎‏اصول نهفته و زیر بنایی ارتباط می داد، شاگرد مورد علاقۀ پیامبر(ص)‏‎ ‎‏حضرت علی(ع) بود. تمامی حقوقدانان بزرگ تاریخ اسلام از امام‏‎ ‎‏شافعی، امام جعفر و ابوحامد غزالی گرفته تا ابن تیمیه و پیروانش، ابن‏‎ ‎‏قائم و الشطیبی در پیروی از الگوی خود همگی سعی کردند تا «اصول‏‎ ‎‏فقه» را به منظور توسعه و گسترش این الگوی هدفمند قوانین الهی، به کار‏‎ ‎‏گیرند؛ و این چیزی نیست جز الگوی حقوق بشر ـ گرچه در اسلام بیشتر‏‎ ‎‏از وظایف بشری و حقوق الهی صحبت می شود. اگر تمامی افراد و‏‎ ‎‏حکومتها فقط وظایف و یا مسئولیتهای خود را در برابر خداوند به انجام‏‎ ‎‏برسانند، همۀ افراد می توانند از حقوق خود برخوردار شوند. امشب برای‏‎ ‎‏بیان شش «مقصدی» که برخی از محققان قرنها پیش آن را گسترش دادند،‏‎ ‎‏فرصت مختصری داریم. بنابراین، بر آنیم تا در فرصت بعدی در مورد‏‎ ‎

مجموعه مقالات همایش بزرگدارشت یکصدمین سالگرد میلاد حضرت امام خمینی (س)امام خمینی و نظام مطلوب جهانیصفحه 129
‏عینی ترین نمونه های موارد تجاوز به حقوق بشر در جهان امروز یعنی در‏‎ ‎‏کشمیر، کوزوو و فلسطین به بحث بپردازیم.‏

‏     همان گونه که در بسیاری از کتابهایم ـ از جمله، کتابی که در سال گذشته‏‎ ‎‏تحت عنوان «شکل گیری آینده: مخالفت و پاسخ»‏‎[4]‎‏ به چاپ رساندم ـتوضیح داده ام، مسیحیان و یهودیان همچنان در تلاش جهت گسترش الگو‏‎ ‎‏یا چهارچوبی مناسب از حقوق بشر جهت تدارک رهبریتی هستند تا به‏‎ ‎‏دور از این آشوبها و هرج و مرجها موجب برقراری نظم شوند. اسلام‏‎ ‎‏چنین الگویی را در قالب «مقاصد الشریعه» که همان اصول جهانی قوانین‏‎ ‎‏اسلامی، و بیانگر مفهوم عدالت است، ارائه می کند.‏

‏     در عالیترین سطح این سلسله مراتب معنی به منظور در اختیار داشتن‏‎ ‎‏طرق تولید (حق الحیاة، نسل، مال) سه وظیفه جهت احترام به زندگی،‏‎ ‎‏جامعه و امکانات مساوی وجود دارد که بدون هر یک زندگی بردگی‏‎ ‎‏است.‏

‏     و سه وظیفه واجب برای کیفیت زندگی یعنی حق الحریت، کرامت و‏‎ ‎‏علم وجود دارد، آن هم به منظور احترام به آزادی سیاسی (شامل‏‎ ‎‏روشهای سازمانی تفکیک ناپذیر در اصول درجۀ دوم خلافت، شورا و‏‎ ‎‏اجماع همگی به منظور دست یافتن به اقتدار فردی، جمعی و ملی‏‎ ‎‏طراحی شده اند)، شرافت فردی (که در درجۀ دوم یا سوم سلسلۀ مراتب‏‎ ‎‏قرار دارد و شامل بی طرف بودن در مورد جنسیت و آزادی مذهب‏‎ ‎‏می باشد) و معرفت که شامل آزادی بیان است و بر پنج وظیفۀ جهانی‏‎ ‎‏دیگر استیلا دارد.‏


مجموعه مقالات همایش بزرگدارشت یکصدمین سالگرد میلاد حضرت امام خمینی (س)امام خمینی و نظام مطلوب جهانیصفحه 130
‏     محققان مسلمان به منظور گسترش این الگوی معنوی صدها کتاب‏‎ ‎‏نگاشته اند. گرچه آنان با برخی از ساختارهای این الگو به عنوان نظام‏‎ ‎‏قانون مخالفند. برای مثال برخی مذهب (حق الدین) را به عنوان هدفی‏‎ ‎‏فراگیر که شامل یک مورد یا موارد بیشتر دیگر می باشد، در نظر می گیرند.‏‎ ‎‏نظر اکثریت آنان (اجماع) در مورد مسیر کلی رسیدن به سوی معنی به‏‎ ‎‏طور ایدآل متناسب شده است با فراهم آوردن بصیرت و هدایت توام با‏‎ ‎‏هم، جهت تجزیه و تحلیل سیاست عمومی.‏

‏     این تحلیل سیستمهای بسیار پیچیدۀ افکار و اعمال بشری به رغم‏‎ ‎‏تلاشهای انجام شده، هرگز در دستور جلسات کنفرانسهای پر جمعیت‏‎ ‎‏امروزۀ مسلمانان ظاهر نشده است. درست همان طوری که تقریباً به مدت‏‎ ‎‏شش قرن است که از دستور جلسات اسلامی سراسر جهان حذف شده‏‎ ‎‏است؛ البته به استثنای اسلام تشیع. ‏

‏     برخی از مسلمانان مقاصد و در حقیقت هر آنچه را که از اجتهاد منتج‏‎ ‎‏می شود، نوآوری یا بدعت می دانند. شاید دیگران نیز به طور کامل هرگز‏‎ ‎‏توجه نکرده اند که چگونه این تدوین و تنظیم نظری قوانین اسلام مرتبط با‏‎ ‎‏مشکلات روز و مدرن جهان امروز است؛ و وقت آن رسیده که در امریکا‏‎ ‎‏و شاید بتوان گفت در کشورهای دیگر مجمعی از محققان طراحی شود که‏‎ ‎‏این الگوی عدالت را به عنوان چهارچوبی برای تمامی موضوعات ملی و‏‎ ‎‏بین المللی لاینحل امروزی در نظر بگیرند و برای ایجاد نهضت سنت گرای‏‎ ‎‏کلیسای جهانی از عدالتی نظام مند بهره مند شوند. نهضت مزبور به‏‎ ‎‏گونه ای طراحی شود که حداقل در آغاز کار به فکر پیروزی در انتخابات‏‎ ‎‏نباشد، بلکه به فکر برقراری گفتگوهای سیاسی بین دو حزب اصلی‏‎ ‎‏باشد. در تاریخ امریکا، افکار و سیاستهای نوین، بندرت از میان دو حزب‏‎ ‎

مجموعه مقالات همایش بزرگدارشت یکصدمین سالگرد میلاد حضرت امام خمینی (س)امام خمینی و نظام مطلوب جهانیصفحه 131
‏حاکم ظاهر شده است. براستی آنان چنین افکار و سیاستهایی را از‏‎ ‎‏نهضتهای حزب ثالث به عاریه گرفته اند. این «احزاب ثالث» به منظور‏‎ ‎‏پرداختن به مسائل غیر قابل حل از طریق الگوی قدیمی، به پا خاسته و‏‎ ‎‏پیش از آنکه رسالت خود را به انجام برسانند، ناپدید شده اند.‏

‏     بیانیۀ رسالت مجمع محققان مسلمان مرکز تحقیقات سیاست‏‎ ‎‏عمومی، توسط مدیر اجرایی آن، خواهر انسیه عبدالفتاح ایراد شده‏‎ ‎‏است. وی امشب با سخنرانی خود در مورد شناخت شخصی اش از‏‎ ‎‏حضرت آیت الله خمینی(س) مرا همراهی خواهد کرد.‏

‏     وی خیلی خلاصه خواهد گفت که این مرکز به منظور روشن ساختن‏‎ ‎‏دیدگاه مشاوران سیاسی به مطالعه و تحقیق دربارۀ فرضیات اساسی که‏‎ ‎‏شالودۀ سیاست داخلی و خارجی است، می پردازد. این امر بر مبنای‏‎ ‎‏نتیجه گیری ما استوار است که آنان که عدالت را به عنوان برنامه و دستور‏‎ ‎‏کار خود قرار می دهند، نفوذ اندکی بر سیاست جاری در هر موضوعی‏‎ ‎‏دارند؛ چرا که سیاست منتج از رقابت مقدم در سطح زیر بنایی عقاید‏‎ ‎‏است.‏

‏     رمز نفوذ سیاسی طی دوره های متمادی همان است که ما آن را نزاع‏‎ ‎‏برای جانشینی و مدیریت الگویی می نامیم. موضوع اساسی که قرن‏‎ ‎‏بیست و یکم با آن مواجه است که این است آیا «طاغوت» بر امور بشر‏‎ ‎‏حکمفرما خواهد بود یا «تقوی»؟ آیا الگوی قدرت، حکومت خواهد کرد‏‎ ‎‏و یا الگوی عدالت؟ این همان عرصه ای است که فرد احتمالاً آن را مبارزۀ‏‎ ‎‎ memetic‎‏می نامد. ‏‎memes‎‏ها عقاید یا الگوهای کلی هستند که روش‏‎ ‎‏تفکر ما را تغییر داده و اصلاح می کنند. امام خمینی(س) در گفتار و اعمال‏‎ ‎‏خود همچون تمامی پیامبران از حضرت ابراهیم(ع) تا حضرت‏‎ ‎

مجموعه مقالات همایش بزرگدارشت یکصدمین سالگرد میلاد حضرت امام خمینی (س)امام خمینی و نظام مطلوب جهانیصفحه 132
‏محمد(ص) استاد بی نظیر این هنر قدیمی و در عین حال بسیار مدرن‏‎ ‎‏بودند. نقش پیامبران، انتقال کلام خدا و مطلع ساختن مردم از طریق قرار‏‎ ‎‏دادن جامعه در رویارویی با آن بود. در جهان مدرن مواجهه بین کفار و‏‎ ‎‏متقین است، کفاری که آگاهانه با پرستش خداهای دروغین و بی شمار‏‎ ‎‏حکومتهای غیر مذهبی، با ماهیت انسانی خود مخالفت می کنند، و‏‎ ‎‏متقینی که بنا بر ضرورتی که در سورۀ «فرقان»‏‎[5]‎‏ ذکر شده، به خاطر بر پایی‏‎ ‎‏حقیقت و عدالت از طریق برخورد عقاید به جهاد اکبر می پردازند.‏

‏     حضرت محمد(ص) به نخستین مسلمانان اسلام آموختند که برای‏‎ ‎‏شرکت در دو جهاد قیام کنند. یکی جهاد اکبر یا خلوص معنوی است که‏‎ ‎‏مسلمانان طی سیزده سال مظلومیت و ستمدیدگی در مکه آن را فرا‏‎ ‎‏گرفتند؛ و دیگری جهاد اصغر که مهاجرین و انصار به منظور غلبۀ امت‏‎ ‎‏مسلمان بر تجاوزات و خشونتهای موجود در مدینه دست به مبارزه زدند.‏

‏     علاوه بر این، قرآن به ما می آموزد که به محض اینکه ما در این دو‏‎ ‎‏شکل جهاد به موفقیتهایی دست یافتیم، آمادۀ شرکت در جهاد سوم باشیم‏‎ ‎‏که قرآن ما را دعوت به آن می کند، آنجا که می فرماید: ‏وَ جاهِدهُم بِه جِهاداً‎ ‎کَبیراً‎[6]‎‏ این همان مبارزۀ عقلانی برای اجرای پیام قرآن است که در‏‎ ‎‏گفتگوهای روشنفکرانه به عنوان روشی جهت شکل دادن آیندۀ تمدن‏‎ ‎‏نوع بشر است. این رسالت ویژۀ سازمان من یا همان مرکز تجدید‏‎ ‎‏(نوسازی) متمدنانه است.‏

‏     دو دهۀ اول قرن اسلامی فعلی با اولین پیروزی مسلمانان در ایران علیه‏‎ ‎

مجموعه مقالات همایش بزرگدارشت یکصدمین سالگرد میلاد حضرت امام خمینی (س)امام خمینی و نظام مطلوب جهانیصفحه 133
‏دو ابرقدرتِ لا مذهب جهان، و پیروزی بعدی در افغانستان که موجب‏‎ ‎‏سرنگونی یکی از دو طرف شد، شاید گواه اوج تلفیق جهاد اصغر یا‏‎ ‎‏مبارزۀ مسلحانه، و جهاد اکبر یا مبارزۀ با نفس باشد. رهبر معنوی و منطقی‏‎ ‎‏هر دو جهاد حضرت امام خمینی(س) بودند. نقش توان مادی در جهاد‏‎ ‎‏اصغر با شرکت رسمی پاکستان در انجمن انحصاری سابق تحت عنوان‏‎ ‎‏«انجمن هسته ای اعضای قدیمی» در اواخر قرن بیستم کاملاً نمایان است.‏‎ ‎‏ناگهان برای اولین بار در نیمۀ قرن، دولت ایالات متحدۀ امریکا نگران و‏‎ ‎‏علاقه مند به ضرورت پرداختن به علت مبارزۀ تسلیحاتی میان هند و‏‎ ‎‏پاکستان می شود؛ و مطبوعات هم در مورد بی عدالتی مستعمره سازی‏‎ ‎‏هند، و تحت ظلم و ستم بودن کشمیر سخن می گویند؛ و ناگهان تمام پنج‏‎ ‎‏عضو شورای امنیت سازمان ملل متحد قطعنامه های پنجاه سال پیش را به‏‎ ‎‏یاد می آورند. قطعنامه هایی که خواستار همه پرسی در کشمیر بود، به‏‎ ‎‏طوری که کشمیری ها بتوانند در مورد آیندۀ خود تصمیم بگیرند.‏

‏     اکنون که یک شبه بین قدرتهای نظامی متنفذ هند و پاکستان تساوی و‏‎ ‎‏همگونی به وجود آمده، تساوی مشابهی را که بین جهان اسلام و قدرتهای‏‎ ‎‏سلطه گر و دیگر کشورهای جهان است، نمی توان نادیده گرفت گام بعدی‏‎ ‎‏متوجۀ ایالات متحدۀ امریکاست تا استفاده از تسلیحات هسته ای،‏‎ ‎‏بدگمانی در مقابل افزایش نیروهای هسته ای، و دیدگاه آرمان گرایانۀ‏‎ ‎‏عمومی اش از آزادی تسلیحاتی جهان را متوقف کند، به طوری که بتواند‏‎ ‎‏در عوض بر توسعه و به کارگیری سیستمهای دفاعی فعال در برابر‏‎ ‎‏سلاحهای کشتار جمعی بپردازد.‏

‏     در این صورت ان شاءالله شاید قرن آتی وقف جهاد اکبر شود. این‏‎ ‎‏جهاد، مقابلۀ عقلانی بین بنیادگرایان و افرادی که من آنان را سنت گرا‏‎ ‎

مجموعه مقالات همایش بزرگدارشت یکصدمین سالگرد میلاد حضرت امام خمینی (س)امام خمینی و نظام مطلوب جهانیصفحه 134
‏می نامم، می باشد. بنیادگرایان لامذهبی که جز منافع محدود خود به چیز‏‎ ‎‏دیگری نمی اندیشند؛ و سنت گرایانی که به منظور دستیابی به عزت و‏‎ ‎‏شرف؛ و حفظ حقوق انسانی خود که خداوند به آنها اعطا کرده است، به‏‎ ‎‏بهترینهای تمامی فرهنگها و تمدنهای گذشته امید دارند.‏

‏     شاید بهترین مثال چگونگی مبادرت به جهاد اکبر، مقالۀ سیاسی‏‎ ‎‏(1 ـ 98) مرکز تحقیقات سیاست عمومی است که توسط دکتر انسیه‏‎ ‎‏عبدالفتاح «عدالت و قوانین تجویزی: مشارکت مشترک و نهفتۀ مسیحیت‏‎ ‎‏و اسلام» نام گرفت. کمک مسلمانان به نهضت در حال توسعۀ سنت گرا در‏‎ ‎‏امریکا به گونه ای چشمگیر توجهات را به خود جلب کرده است؛ که در‏‎ ‎‏ماه گذشته منجر به شرکت روسای مرکز تحقیقات سیاست عمومی در‏‎ ‎‏جلسۀ «بانک ملجا»‏‎[7]‎‏0 شد، جلسه ای که با 2 / 2 میلیون دلار کمک‏‎ ‎‏بلاعوض به موسسۀ هریتیج تامین مالی شده، و به منظور گسترش شبکه‏‎ ‎‏میان 150 تن از روسای محافظه کار مجمع محققان و مراکز تحقیقاتی‏‎ ‎‏طراحی شده است.‏

‏     پیروزی در این جهاد اکبر، طی قرن آتی به معنی آن است که دیگر‏‎ ‎‏دارالحربی وجود نخواهد داشت؛ و درگیری میان حقیقت و جهالت با‏‎ ‎‏اتخاذ روشهای مسالمت آمیز رفع خواهد شد. برای حصول به چنین‏‎ ‎‏هدفی نیازمند قدرت و حکمت توام با هم هستیم. باید با قیام خود به‏‎ ‎‏صورت فردی و جمعی برای خدا، انقلابهای ضد امریکایی، و انقلاب‏‎ ‎‏اسلامی امام خمینی(س) را تکمیل کنیم.آمین‏

‏ ‏

‎ ‎

مجموعه مقالات همایش بزرگدارشت یکصدمین سالگرد میلاد حضرت امام خمینی (س)امام خمینی و نظام مطلوب جهانیصفحه 135

  • )) سبا / 46.
  • )) الحاقه / 3-1.
  • )) الانعام / 115.
  •    (( shaping the Future: challenge and Response
  • )) فرقان / 52.
  • )) همان.
  •  ((    Resowce bank