تفسیر به رأی
نظر امام خمینی (س) درباره تفسیر به رأی
امام خمینی (س) حقیقت تفسیر به رأی را به معنای پیش داوری در بیان معانی آیات و تطبیق آرا تمایلات شخصی بر قرآن، بدون وجود قرینه و شاهدی بر آن می داند.(۱) ایشان تفسیر به رأی را بنابر احتمالی، مختص آیات الاحکام می داند که دست آرا و عقول بشر از آن کوتاه است و باید آن را به صرف تعبد و انقیاد پذیرفت.(۲) امام خمینی (س) خطر گرفتاری در تفسیر به رأی را شامل کسانی می داند که اسیر هوای نفس خویش هستند و از تمسک به اهل بیت که مخاطبان حقیقی قرآن کریم هستند، خودداری می کنند. امام خمینی این نکته را نیز یادآور می شوند که اندیشه و تدبر و طلب فهم از قرآن برای گرفتن معارف الهی خارج از محدوده تفسیر به رأی است.(۳) ایشان ضمن برحذر داشتن همگان از این آفت بزرگ معتقد است تفسیر به رأی به معنای تطبیق آراء شخص بر آیاتی از قرآن در اسلام ممنوع است و با استناد به روایتی بر این باور است که هر کس قرآن را با رأی خود تفسیر کند، جایگاه خود را از آتش فراهم ساخته است.(۴) حضرت امام بر این اعتقادند که کسانی که اطلاعات کافی و مقدمات علمی لازم را در اختیار ندارند، حق ندارند به تفسیر قرآن بپردازند؛ زیرا تفسیرشان، تفسیر به رأی خواهد بود.(۵) امام خمینی تعصب بر دیدگاه های مفسران قرآن را یکی از حجاب|حجاب های استفاده از این صحیفه نورانی دانسته، با ذکر مثال هایی، نکته سنجی ها و برداشت های اخلاقی عرفانی از قرآن را تفسیر به رأی نمی داند، بلکه برداشت هایی می داند که به واسطه تفکر و تدبر در آیات به دست می آیند.(۶) امام خمینی (س) برای مصون ماندن از «تفسیر به رای» راه کارهایی را بیان می کند از جمله: ۱- تمسک به آیات و روایات معصومین (ع) ۲- تایید مطلب برداشت شده با دلایل و برهان عقلی|براهین عقلی و عرفانی ۳- بیان مطلب از باب مصداق و مراتب حقایق ۴- ذکر معنای استفاده شده، به عنوان یکی از معانی محتمل در آیه.(۷)
(۱) خمینی، روح الله، تفسیر سوره حمد، ص۹۳، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۳۸۸ تطبیق کند؛ خمینی، روح الله، آداب الصلاة، ص۲۰۰، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۳۸۸. تفسیر به رأی
(۲) خمینی، روح الله، آداب الصلاة، ص۲۰۰، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۳۸۸. تعبد و انقیاد
(۳) خمینی، روح الله، شرح چهل حدیث، ص۴۹۷، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۳۸۸. تدبر و تفکر
(۴) خمینی، روح الله، صحیفه امام، ج۸، ص۱۴۳، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۳۸۹. من النار
(۵) خمینی، روح الله، تفسیر سوره حمد، ص۹۳-۹۶، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۳۸۸. رشد علمی
(۶) خمینی، روح الله، آداب الصلاة، ص۱۹۹ و ۳۴۷، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۳۸۸. تفکر و تدبر، خطای محض
(۷) خمینی، روح الله، آداب الصلاة، ص۳۴۷، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۳۸۸ شواهد سمعیه؛ خمینی، روح الله، دانشنامه امام خمینی، ج۳، ص۴۴۵، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۴۰۰.
.
انتهای پیام /*