علوم قرآنی
حقیقت قران در نگاه امام خمینی (س)
امام خمینی (س) در بیان حقیقت قرآن، به دو مرتبه از قرآن پرداخت است: یکی پیش از تنزل و مقام بطون قرآن و دیگری پس از تنزل و مرتبه نازله قرآن. اما در مرتبه نخست، حقیقت قرآن کتاب تکوینی و از شئون ذاتی و حقایق علمی در حضرت واحدیت است و حقیقت آن کلامی نفسی و ذاتی است. این حقیقت برای کسی حاصل نمی شود، مگر برای ذات مبارک پیامبر (ص) با مکاشفه الهی در مقام «قاب قوسین» و بلکه در «مقام او ادنی».(۱) در حقیقت، قرآن مقام ظهور اسم الله به ظهور رحمانیت و رحیمیت است که جامع جمع و تفصیل(۲) و صفحه ای است که بیانگر اسم اعظم الهی است؛ همچنان که انسان کامل صورت اسم اعظم است و قرآن و انسان کامل هر دو، در جلوه بودن آن مقام، در یک رتبه هستند، از این جهت نسخ و انقطاع در حقیقت قرآن راه ندارد؛ زیرا اسم اعظم و مظاهر او ازلی و ابدی هستند.(۳) قرآن در این مقام سرّی میان حق تعالی و پیامبر (ص) است که با رازهای دیگر پوشیده است.(۴)
اما مرتبه دوم قرآن، رقیقه و تنزل یافته از عوالم بالاتر است که با هزاران حجاب تنزل می یابد و همان کتاب تدوینی است که تنزل یافته کتاب تکوینی است(۵) که پس از عبور از حجاب های نوری بر قلب پیامبر (ص) وارد می گردد و از آنجا متنزل می شود و به مرحله ای می رسد که با زبان گفته می شود.(۶) به اعتقاد امام خمینی (س) حقایق قرآن به زبان عرفی نازل شده و این از باب شفقت و رحمت بر انسان ها است تا هر شخصی به مقدار فهم خود از حقایق آن نصیبی داشته باشد.(۷) به باور امام خمینی (س) قرآن دارای بطن های متعدد و حقایقی است که از دید انسان های عادی پوشیده است.(۸) به باور ایشان ظاهر قرآن در مقابل باطن آن نیست بلکه باطن قرآن در طول ظاهر آن است و آنچه در دست ما است، تنزل یافته مراتب بطونی و حقیقت قرآن است.(۹)
(۱) خمینی، روح الله، آداب الصلاة، ص۱۸۱، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (س)، ۱۳۸۸. مقام «أو ادنی»
(۲) خمینی، روح الله، آداب الصلاة، ص۳۳۳، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (س)، ۱۳۸۸. رحمانیه
(۳) خمینی، روح الله، آداب الصلاة، ص۳۲۱، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (س)، ۱۳۸۸. نسخ
(۴) خمینی، روح الله، صحیفه امام، ج۱۸، ص۲۶۲ و ج۱۹، ص۲۸۵، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (س)، ۱۳۸۹ آن سرّی که، قرآن سرّی؛ خمینی، روح الله، تفسیر سوره حمد، ص۱۶۲، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (س)، ۱۳۸۸. قرآن سرّ است
(۵) خمینی، روح الله، شرح دعاء السحر، ص۵۸، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (س)، ۱۳۸۶. ایضاً نازل
(۷) خمینی، روح الله، صحیفه امام، ج۱۸، ص۴۹۸، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (س)، ۱۳۸۹. با زبان گفته می شود
(۷) خمینی، روح الله، شرح حدیث جنود عقل و جهل، ص۶۱-۶۰، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (س)، ۱۳۸۲. سفقت
(۸) خمینی، روح الله، تفسیر سوره حمد، ص۱۳۳، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (س)، ۱۳۸۸ هفت باطن؛ خمینی، روح الله، شرح دعاء السحر، ص۵۹، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (س)، ۱۳۸۶. سبعین بطنا
(۹) خمینی، روح الله، دانشنامه امام خمینی (س)، ج۸، ص۱۵۹، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (س)، ۱۴۰۰.
.
انتهای پیام /*