جلوه ای از وحدت حوزه و دانشگاه در کلام امام خمینی (س) و رهبری
پدیدآورنده (ها) : ابراهیم زاده گرجی، رمضان علی
آدرس ثابت: ۷۹۱۱۲۲https://www. noormags. ir/view/fa/articlepage/
مقالات مرتبط
مبانی تحقق وحدت حوزه و دانشگاه از دیدگاه امام خمینی (س)
شهید آیت الله دکتر مفتح و وحدت حوزه و دانشگاه
وحدت حوزه و دانشگاه
وحدت حوزه و دانشگاه؛ عوامل و آثار آن
تحلیل راهبردی (فرصتها، تهدیدها، ضعفها و قوتها) وحدت حوزه و دانشگاه با استفاده از الگوی SWOT و تدوین راهبردهای مناسب
آسیب شناسی وحدت حوزه و دانشگاه
وحدت حوزه و دانشگاه
موانع تحقق وحدت حوزه و دانشگاه
آرمان وحدت حوزه و دانشگاه آسیب ها و خطرات
وحدت حوزه و دانشگاه «تحلیل واقعیتها- معنی و مفهوم»
تازه در آغاز قصه هستیم (آسیب شناسی و راهکارهای وحدت حوزه و دانشگاه) قسمت اول
الگوی وحدت حوزه و دانشگاه
عناوین مشابه
مبانی تحقق وحدت حوزه و دانشگاه از دیدگاه امام خمینی (س)
جلوه های رحمانی وحدت از نگاه امام خمینی (س) و مقام معظم رهبری
رسالت تربیت دینی - اجتماعی دانشگاه از منظر امام خمینی (س) و مقام معظم رهبری
حوزه و دانشگاه از دیدگاه امام خمینی (س)
ارائه الگوی راهبردی در حوزه امنیت اجتماعی بر اساس گفتمان امام خمینی (س)، رهبری، قانون اساسی، تجارب جمهوری اسلامی ایران و بهره گیری از تجارب بشری
واکاوی نقش نخبگان دینی و حوزه های علمیه به عنوان ارکان انقلاب اسلامی در امر وحدت جهان اسلام «باتاکید بررهنمودهای امام خمینی (س) و مقام معظم رهبری (مدظله العالی). »
وحدت حوزه و دانشگاه: برگزیده سخنان امام خمینی (س)
طراحی و تبیین الگوی پیروی در سپاه پاسداران انقلاب اسلامی از منظر امام خمینی (س) و امام خامنه ای (مد ظله العالی)
مؤلفه های حوزه ی علمیه ی انقلابی از دیدگاه امام خمینی (س) و مقام معظم (مد ظله العالی)
جایگاه مؤلفه دفاعی - امنیتی در تحکیم و توسعه اقتدار ملی از منظر امام خمینی (س) و آیت الله خامنه ای
جـلوه ای از وحدت حوزه و دانشگاه در کلام امام خمینی (س) و رهبری
رمضانعلی ابراهیم زاده گرجی
«و این دانشجوها و دانـشگاهی ها و مـعممین و عـلما و روحانیون و همه این قشرهایی که مغز متفکر هستند، با هم ائتلافشان را زیاد کنند و متوجه بـاشند به این که می خواهند این ائتلاف را بشکنند. » (۴۱ خردادماه ۱۳۵۹) (امام و انقلاب فرهنگی، ص ۹۳۱)
امام خمینی (س) رهـبر کبیر انقلاب و بینانگذار جـمهوری اسـلامی ایران، همواره دو نهاد مهم کشور حوزه و دانشگاه را زیربنای استقلال کشور معرفی کرده اند اما به این شرط که این دو بتوانند با درک وضعیت و جایگاه هم ضرورت همبستگی را دریابند.
«طلاب علوم دینی و دانشجویان بـا هم روابط دوستانه و فعالانه داشته باشند و براساس به دست آوردن استقلال و آزادی و خلع ید غاصبان از حقوق ملت در تمام ابعادش، به سایر طبقات ملت بپیوندند»۱
وحدت حوزه و دانـشگاه از نـظر رهبر فقید انقلاب اسلامی چنان اهمیت و ضرورتی دارد که با تأکید می گویند؛ اگر نتیجه انقلاب اسلامی جز ایجاد پیوند این دو نهاد نبود، باز ارزش داشت. با این حال حصول این دستآورد عـظیم را هـمواره در محل نسیان و هجوم می بینند، لذا در موارد متعدد هشدار می دهند.
«اگر این نهضت، غیر از این یک خاصیت نداشت که بین طلاب علوم دینیه و قشر دانشگاهی یک رابطه پیدا شد، اگر غـیر از ایـن ما هیچی نداشتیم این بالاترین چیزی بود که نتیجه ای بود که حاصل شد از این نهضت، اگر بگذارند بماند که باز این نتیجه باقی بماند. جدیت کنید. آقا! رمز تـقدم شـما امـروز، رمز پیروزی شما، وحدت کـلمه اسـت. »۲
امـام راحل (س) با تیزهوشی منحصر بفردشان درمی یابند هر موضوعی که اهمیت بیشتر داشته باشد، امکان لغزش، شکاف از درون و هجوم از بیرون آن را تهدید مـی کند زیـرا انـسان ها جایز الخطایند و جریان های متشکل از اندیشه های مختلف و نیروهای بـا ضـریب قدرت فکری و مدیریتی متفاوت، عناصر سست و القاپذیرند. مخالفان و معاندان نیز هوشیار می مانند تا در اولین فرصت بتوانند راه نفوذ بیابند و ایـجاد اخـتلاف و انـشقاق بکنند.
«من حالا به شما عرض می کنم که قلم ها، قـدم ها، نطق ها، شیطنت ها دنبال این است که نگذارند شما ادامه بدهید به این چیزی که مشغول شده اید، اینها مـی خواهند نـگذارند کـه قشر روحانی با قشر دانشگاهی یکی بشوند. ممکن است به حـسب حـدسی که می زنم که بیایند بیخ گوش اشخاصی که در فیضیه و در جاهای دیگر در مراکز علمی هستند، بیخ گـوش ایـنها چـیزهایی بخوانند که نتیجه اش این باشد که شما با این دسته کنار بـروید و بـیایند بـیخ گوش دانشگاهی ها مطالبی بگویند که شما را از آنها جدا کنند، اینها صدمه دیده اند از اتحاد ایـن مـلت. »۳ ایـن هشدار را به کرات از زبان امام می شنویم یا از قلم ایشان می خوانیم زیرا هر دو قشر روحـانی و دانـشگاهی، از طلبه و دانشجو تا استادان از نظر رهبر کبیر انقلاب؛«عضو مؤثر جامعه اند. ۴هـر دو نـقش«مـربی»برای ملت دارند. ۵ و هر دو را«مغز متفکر» ۶ معرفی می کنند. و به این علت با تأکید بـیان مـی دارند که اهل دانشگاه و اهل حوزه باید اخلاق مند و مهذب باشند زیرا فساد آنها فـساد انـسان را درپی دارد.
«فـرق بین دانشگاه و حوزه های علمیه نیست، در این که اگر همراه با علم تعهد باشد، تزکیه باشد، بـا ایـن دو بال علم و اخلاق و عمل، مملکت خودشان را کشور خودشان را نجات می دهند و از حلقوم آنـهایی کـه مـی خواهند همه چیز ما را ببرند نجات می دهد. »۷
یا می فرمایند :«دانشگاهی که در کنار او اخلاق نبوده است، در کـنار او تـهذیب نـبوده است و تمام فسادهایی که در یک ملتی یا ملت ها پیدا شده است حـوزه های عـلمیه بوده است که متعهد به دستورات اسلامی نبودند. » ۸
بسیار جالب توجه است که پیر سفر کـرده مـا به دلیل عمق تأثیر دانشگاهیان و حوزویان بر مقدرات کشور و در ابعاد گسترده، بـر سـرنوشت بشر (تاریخ به خوبی ثبت کرده اسـت) «خـطر دانـشگاه» و «خطر حوزه های علمیه» را بیشتر از «بمب خوشه ای» ارزیـابی مـی کنند.
«خطر دانشگاه از خطر بمب خوشه ای بالاتر است، چنان چه خطر حوزه های علمیه از خـطر دانـشگاه بالاتر است، باید تهذیب بـشوند ایـنها. » ۹
آن چه ایـشان بـا تـأکید می فرمایند، درس هایی است که از قرآن گـرفته اند و در قـرآن خداوند همواره تزکیه و تهذیب را مقدم بر علم معرفی می کند، زیرا خالق انـسان از گـژروی و انحطاطا روح و جان آدمی با خبر اسـت و می داند که انسان گـرفتار نـفس اماره و غیر مهذب می تواند چـه مـصیبت هایی به بار آورد. به همین سبب«تعهد اسلامی» و «تهذیب اسلامی»را «مهمترین چیزی»می دانند کـه «بـرای کشور لازم است. »۱۰ در غیر این صـورت لطـمه ای اسـت که در طول تـاریخ عـالمان غیر مهذب اسلامی از حـوزه و دانـشگاهی به کشور وارد کرده اند:
«آنقدر که کشور ما از دانشگاه و فیضیه صدمه دیده است از جاهای دیـگر نـدیده است باید هر دو مهذب باشند. »۱۱
در دیـدار بـا دانشجویان دانـشگاه شـیراز (۶۱ خـرداد ۱۳۸۵) می فرمایند :«آن چه در اسلام مـطرح است، اموال نیست، مادیات نیست، معنویات است که باید از دانشگاه به همه اقشار سرایت بـکند. یـعنی انسان باشد، درست کردن انسان بـاشد، چـه دانـشگاه روحـانی چـه دانشگاه شما و ایـن یـک امری بوده است که انبیاء علیه اسلام مأمور بر همین امر بوده اند که انسان درست کـنند. » (امـام و انـقلاب فرهنگی، ص ۴۳۱)
در یک جمع بندی در نوشتار مؤجز می توان گـفت: امـام راحـل (س) هـموار بـر وحـدت دانشگاهی و حوزوی تأکید کرده اند. و قبل از آن هشدار داده اند که باید از کید استعمارگران و اختلاف افکنان همدست استعمارگران آگاه باشند. زیرا ضرورت آگاهی از ترفند دشمن، وحـدت آنان، و حاصل وحدت این دو قشر، هدایت ملت به سوی استقلال و آزادی و پیشرفت کشور است. جلب توجه طلبه و دانشجو و حوزوی و دانشگاهی به تهذیب و تزکیه برای کسب علم و دانش همراه با تعهد بـرای خـدمت به کشور و ملت مسلمان سفارش دیگر امام بود.
از سخنان امام راحل (۴۱ شهریور ۱۳۵۸) است:
«اگر یک دانشگاه صحیح ما داشته باشیم، یا یک جبهه روحانی به تمام معنا روحانی داشـته بـاشیم، نخواهد اجازه داد به اجانب که همه حیثیت یک مملکت را از بین ببرند. » (امام و انقلاب فرهنگی، صص ۳۳۱ ۴۳۱) و جان کلام را در ۷۲ آذر ۱۳۵۷ بیان کردند:
“من می گویم که دیـگران و نـسل های آتیه ای که انشاء الله می آیند مـتوجه بـاشند که این دو مرکز باید با هم باشند و این دو مرکز باید علم و عمل، علم و تهذیب را به منزله دو بالی بدانند که با یکی اش نمی شود پرید، قـدم هـای بعد تهذیب است. » (امـام و انـقلاب فرهنگی، ص ۳۴۱)
نکته جدی دیگر که به تبع وحدت، برای استحکام و اتحاد حقیقی مطرح می کنند«مطالعه روی مبانی اسلامی» ۱۲ است و نیز توصیه ای دارند برای آشنایی و شناخت دانشگاهیان از حوزه و حوزویان و به عکس، حـوزویان از دانـشگاه دانشگاهیان. ۱۳ زیرا وحدت بدون شناخت وحدت گرایان از وضعیت هم و سازوکارهای روابط سازمان یکدیگر سرانجام منجر به بروز دوئیت ها و تضادها می شود. اما اگر وحدت با شناخت متقابل نیروها از یکدیگر باشد سبب تـقویت روابـط و تحیکم اهـداف مشترک خواهد شد.
وحدت از نگاه رهبری
دیدگاه های مقام معظم رهبری درباره«وحـدت حوزه و دانشگاه»نیز منطبق با آرای امام خمینی (س) است و این مهم را از یـادگارهای ارزشـمند امـام راحل معرفی می کنند.
“روز وحدت حوزه و دانشگاه از یادگارهای ارزشمند امام بزرگوار ماست این مسأله هم مثل همه تـدابیر و تـصمیم های مهمی که در راه جریان صحیح و اسلامی جامعه ما، آن حکیم عالی مقام و آن انسان والا و بصیر مطرح کـردند، یـکی از بـرکات وجود ایشان بوده و هست و ان شاء الله خواهد بود. » ۱۴
آیت الله خامنه ای، چنان امام راحل، جدایی بین ایـن دو نهاد را ثمره کار استعماری می دانند:
«وحدت حوزه و دانشگاه که امام به عنوان یـک شعار مطرح کردند اغـلب از واقـعیت تلخی در جامعه ما و جوامع اسلامی منشأ می گرفت که آن واقعیت تلخ، ساخته و پرداخته مستقیم و حساب شده دست استعمار بود. » ۱۵
رهبر معظم انقلاب در تعریفی که از این وحدت می دهند نیز منطبق است با آنـچه امام راحل بیان می کردند: «وحدت حوزه و دانشگاه یعنی وحدت در هدف، هدف این است که همه به سمت ایجاد یک جامعه اسلامی پیشرفته مستقل، جامعه امام، جامعه پیشاهنگ، جامعه الگو، ملت شـاهد، مـلتی که مردم دنیا با نگاه به او جرأت پیدا کند تا فکر تحول را در ذهن خودشان بگذرانند و در عمل پیاده کنند، حرکت نمایند. » ۱۶
در حقیقت رهبری این دو نهاد را مکمل یکدیگر برای رسیدن به چـنین هـدف ها می دانند و در ادامه اضافه می کنند: «حوزه و دانشگاه، روحانی و روشنفکر تحصیل کرده، در کنار هم، دوش به دوش هم و با هم، به سمت یک هدف حرکت کنند، بدون این نمی شود. او متدین است و ایـن آگـاه به مسایل جهان و مسایل روز. امام (س) تا حدود زیادی در این راه موفق شدند. » ۱۷
ایشان دین و تعبد را برای دانشگاه انقلابی لازم شمرده اند تا حوزه و دانشگاه در یک ردیف قرار گیرند: «امروز باید بـه گـونه ای بـاشد که ورود به دانشگاه مثل ورود بـه حـوزه عـلمیه باشد، همان گونه که در حوزه علمیه انسان معرفت و دین و تعبد می آموزد در دانشگاه هم کسی که وارد می شود باید این ارزش ها را فرا بگیرد حـتی اگـر از مـبانی اسلامی و انقلابی فاصله هم دارد، وقتی به دانشگاه پا گـذاشت ایـن چهار سال یا پنج سال که در دانشگاه هست با مبانی اسلامی و انقلابی آشنا و متعبد شود. لذا به تربیت دینی و روحـیه پرشـور انـقلابی جوانها در دانشگاه باید اهمیت فراوان داد و این کار تنها با زبـان انجام نمی گیرد. » ۱۸
حضرت آیت الله خامنه ای با همسو دانستن دانشجویان و طلاب در راستای «وحدت حوزه و دانشگاه» برای تحقق هدف های مـتعالی در جـهت پیـشرفت ایران اسلامی، و ایفای رسالت فرامرزی، خطاب به آنان با واژه های عـاطفی و گـرم می فرمایند: «طلاب جوان و عزیز و زحمتکش و قانع و مؤمن در حوزه های علمیه و نیز دانشجویان عزیز، این جوانان، این فـرزندان و جـگرگوشه هـای ملت، این بهترین و پاکترین عناصر جامعه ما در دانشگاهها، باید در خط اسلام و در جـهت عـظمت کـشور و بلند کردن پرچم اسلام و بیدار کردن ملت های عالم و روح بخشیدن به دنیای مرده بـه وسـیله دسـت های استکباری، درس بخوانند و کار و تلاش کنند تا مطمئن بشوند که فردای ایران اسلامی، به مـراتب از امـروز بهتر خواهد بود. این هدف شماست. این هدف وحدت حوزه و دانشگاه است. »
ایـشان چـنان امـام راحل (س) شناخت دو جانبه دانشگاه و حوزه را از یکدیگر برای ایجاد ارتباط و تحکیم روابط و استفاده از تجربه ها و امـکانات عـلمی یکدیگر لازم می شمارند و دانشگاه و حوزه را دو شعبه از یک مؤسسه (مؤسسه علم و دین) ، معرفی مـی کنند کـه لازمـه موفقیت چنین مؤسسه ای همکاری شعبه های آنها با یکدیگر در یک راستا برای تحقق هدفی واحد اسـت:
«ایـن مؤسسه (علم و دین) دو شعبه دارد: یک شعبه حوزه های علمیه و شعبه دیگر، دانشگاه ها هـستند، امـا بـاید با هم مرتبط و خوشبین باشند، با هم کار کنند، از هم جدا نشوند و از یکدیگر استفاده کـنند و عـلوم را کـه امروز حوزه های علمیه می خواهند فرا بگیرند، دانـشگاه ها بـه آنها تعلیم بدهند. دین و معرفت دینی را هم که دانشگاهی ها احتیاج دارند، علمای حوزه به آنها تـعلیم بـدهند. سر حضور نمایندگان روحانی در دانشگاه ها همین است. چقدر خوب است که ایـن ارتـباطها برنامه ریزی و سازماندهی بشود. این یکی از بهترین و طـبیعی تـرین وحـدت هاست. » ۲۰
بنابراین هدفی را که امام راحل (س) برای وحـدت حـوزه و دانشگاه دنبال می کردند، همان هدف را مقام معظم رهبری پی می گیرند، زیرا داشتن کشوری مـستقل، مـلتی آزاد و متکی به خود و قطع دسـت ایـادی بیگانه و بـیگانگان از مـقدرات مـملکت و ملت جز از راه داشتن نهادهای انسان پروری کـه دیـن و دانش را با هم داشته باشند و علم را در پناه سپر تزکیه و تهذیب و مکارم اخـلاق از کـژروی باز دارند و در خدمت پیشرفت مادی و مـعنوی مردم خویش قرار دهـند، مـمکن نیست. حوزه و دانشگاه نهادهایی اند کـه مـی توانند با داشتن شرایطی که شمه ای را از زبان امام خمینی (س) و رهبر معظم انقلاب برشمردیم، بـدان مـنویات تحقق بخشند. و پیش شرط رسـیدن بـه ایـن آرمان ها و آمال جـزء بـا تحقق وحدت حوزه دانـشگاه بـرای همدلی و همکاری ممکن نیست. این دو نهاد باید ضمن درک وضعیت، جایگاه و پایگاه هرکدام در کشور بـه هـمکاری مستمر از طریق برنامه ریزی بپردازند. نباید از کـید مـعاندان و منافقان و مـتحجران و افـراطیون در داخـل و خارج مجموعه خویش نـیز غافل بمانند. این سفارش و وصیت رهبر کبیر انقلاب و بنیانگذار جمهوری اسلامی و خلف صالح ایشان اسـت.
پانـوشت ها:
۱ وحدت از دیدگاه امام خمینی، معاونت پژوهـشی مـؤسسه تـنظیم و نـشر آثـار امام خمینی، چـاپ اول، خـرداد ۱۳۶۷، ص ۶۶۲.
۲ همان، ص ۲۷۰.
۳ همان، ص ۲۸۲.
۴ همان، ص ۱۷۲.
۵ همان، ص ۳۷۲.
۶ همان، ص ۶۷۲.
۷ بلاغ، ۳، سخنان موضوعی حضرت امام خمینی، چاپ اول :۱۳۶۶، بخش اطلاعات و تحقیقات اجـتماعی، سـازمان تـبلیغات اسلامی، ص ۹۴۳ ۳۵۰.
۸ همان، ص ۹۴۳.
۹ همان، ص ۱۵۳.
۱۰ همان، ص ۲۶۳.
۱۱همان، ص ۱۶۳.
۱۲همان، ص ۴۷۳.
۱۳ آزادی در انـدیشه امـام خـمینی، چـاپ اول، بـهار ۱۳۸۰، ص ۶۴۱.
۱۴ حـدیث ولایت، (مجموعه رهنمودهای مقام معظم رهبری)، جلد ۲، چاپ اول :پاییز ۱۳۵۷، ص ۴۰۲.
۱۵همان، ص ۳۷.
۱۶ و ۱۷ همان، ص ۸۷.
۱۸ فرهنگ و تهاجم فرهنگ، برگرفته از سخنان مقام معظم رهبری حضرت آیت الله خامنه ای، چاپ اول:۱۳۷۳، ۰۰۳۳ نسخه، سازمان مدارک فـرهنگی انقلاب اسلامی، ص ۴۵۳.
۱۹ حدیث ولایت، (مجموعه رهنمودهای مقام معظم رهبری)، جلد ۶، چاپ اول، پاییز ۱۳۵۷، ص ۲۸.
۲۰ حدیث ولایت، (مجموعه رهنمودهای مقام معظم رهبری) جلد ۳، صص ۹۷ ۸۰.
* حضرت آیت الله خامنه ای با همسو دانستن دانشجویان و طلاب در راسـتای«وحـدت حوزه و دانشگاه»می فرمایند: «طلاب جوان و عزیز و زحمتکش و قانع و مؤمن در حوزه های علمیه و نیز دانشجویان عزیز، باید در خط اسلام و در جهت عظمت کشور و بلند کردن پرچم اسلام و بیدار کردن ملت های عالم و روح بـخشیدن بـه دنیای مرده به وسیله دست های استکباری، درس بخوانند و کار و تلاش کنند تا مطمئن بشوند که فردای ایران اسلامی، به مراتب از امروز بهتر خواهد بـود. »
.
انتهای پیام /*