مجله نوجوان 203 صفحه 17

ارسال کنند. دستور داد عده‏ای کوچه‏ها و خیابانها را تمیز کنند. دستور داد کوچه‏ها را سنگفرش کنند و گداها را جمع کنند. دستور داد چهرۀ شهرهای ایران، چهرۀ تمیز و زیبایی باشد. تشکیل دارالفنون در ایران هیچ مدرسه و دانشگاهی وجود نداشت. مکتبخانه‏هایی بودند که خواندن و نوشتن و قرآن به بچه‏ها یاد می‏دادند. امیر کبیر دستور داد اولین دانشگاه ایران تأسیس شود. اسم این دانشگاه را دارالفنون گذاشت و یک نفر را هم به اروپا فرستاد تا معلمهای درسهای گوناگون را استخدام کند و به ایران بیاورد. چاپ روزنامه امیر کبیر معتقد بود روزنامه، باعث می‏شود مردم نسبت به اتفاقات دور و برشان آگاه‏تر شوند و دربارۀ دانش جدید و احوال دیگر کشورها اطلاعاتشان بالا رود و جلوی خرافه‏ها و شایعه‏ها کم‏کم گرفته شود. بنابراین دستور داد در ایران نیز مانندکشورهای اروپایی روزنامه منتشر شود. گسترش روابط در آن زمان سیاست خارجی ایران به روابط با دولتهای روس و انگلیس محدود می‏شد. این دو دولت نیز اغلب کاری جز خیانت و غارت در حق مردم ایران نمی‏کردند. امیر کبیر روابط خارجی را توسعه داد و دامنۀ آن را به کشورهای دیگری نظیر اتریش و آمریکا کشاند. تأسیس ادارۀ آگاهی در بین مأموران دولت، افراد زیادی بودند که به مردم ظلم می‏کردند. امیر کبیر برای اینکه از روابط مأموران دولت با مردم باخبر شود، اداره‏ای درست کرد که مشخصات کارکنان آن مخفی بود. مأموران این اداره در لباس چوپان، گدا، فروشنده، دوره‏گرد و غیره در بین مردم رفت و آمد داشتند و خیانتها و خلافهای مأموران دولت را به امیر کبیر اطلاع می‏دادند. تنها پیامهای مؤدبانه پذیرفته می‏شود تا زمان وزارت او، سفیران روسیه و انگلستان عادت داشتند پیامهایشان را با تحقیر و بدون رعایت ادب برای وزیر بفرستند و انتظار داشتند وزیر فوراً جواب بدهد و جوابش هم حتماً مطابق میل آنها باشد اما امیر کبیر که وزیر شد، تنها پیامهایی را پذیرفت که با رعایت کامل ادب به دستش می‏رسید. در ارسال پاسخ نیز مدتی صبر می‏کرد و بسیاری اوقات نیز جوابش مطابق میل سفیران روسیه و انگلستان نبود. کشورهای اروپایی نیز گاهی ایرانیها را خوار و کوچک می‏شمردند و به فرستادگان و سفیران ایرانی بی‏احترامی می‏کردند. امیر کبیر پیغامی به تمامی کشورها داد و گفت: «اگر به فرستادگان ایران بی‏احترامی شود، همان بی‏احترامی دربارۀ فرستادگان و سفیران آنها خواهد شد.» و از این به بعد رفتار دیگر کشورها با ایرانیها مؤدبانه‏تر شد. منابع: 1 ـ بی نام. امیرکبیر. تهران: دفتر برنامه‏ریزی آموزش ابتدایی. 1352 2- حسنزاده، فرهاد. امیرکبیر. تهران: انتشارات مدرسه. چاپ ششم: 1386 3- اشرفی، موسی؛ قربانی، ابراهیم. میرزاتقی‏خان امیرکبیر. تهران: مرکز آموزش سازمان فرهنگی هنری شهرداری تهران. چاپ اول: 1385 دست خط امیرکبیر