حق تألیف

‏‏حق تألیف‏

‏‏[سؤال 12041]‏‏ ‏ ‏ 6970‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی‏

‏‏دفتر امام، پس از سلام، خواهشمند است بفرمایید که:‏

‏‏آیا امام خمینی اجازه داده اند که‏‎ ‎‏هرکس حق طلق مؤلفی را نادیده انگاشته و حق‏‎ ‎‏هنری و زحمت بیست ساله را بدون اجاز‏‏ۀ‏‏ از صاحبش چاپ کند و بفروشد؟ در‏‎ ‎‏حالی که امروز اگر کسی کتابی را به حروف چینی بدهد و یا به کاتبی دهد تا بنویسد،‏‎ ‎‏صفحه ای‏‎ ‎‏یک صد تومان مزد حروف چینی و کتابت می باشد، غیر از حق التألیف. آن‏‎ ‎‏وقت یک نفر از راه رسیده، از روی آن ها عکس برداری نماید و به قیمت کمی تمام کند‏‎ ‎‏و بفروشد. چگونه است که مالکیت را در شرع مقدس از بین ببرند، مگر زمین موات‏‎ ‎‏است. لذا اگر دستور نداده اند، صریحاً مرقوم فرمایید. و اگر با عدم توجه به حقوق‏‎ ‎‏مؤلف فتوایی صادر شده، تذکراً بفرمایید و جواب آن را بفرستید که مزید تشکر است.‏‎ ‎‏تا حال چند نامه فرستاده شده و بدون جواب مانده است. مردمانی هستند که وقت‏‎ ‎‏بسیار دارند، به کمک بطلبید و جواب نامه ها را بدهید، باز هم مزید تشکر است. ‏

‏‏بسمه تعالی، حق تألیف و طبع و نظیر آن، اساس شرعی ندارد.‏

‏‏[سؤال 12042]‏‏ ‏ ‏ 6971‏

‏‏ ‏ ‏ بسم الله‌ الرحمن الرحیم ‏ ‏ 23 محرم 1400 ق‏

‏‏زعیم الاُمّة الإسلامیة، الإمام القائد السیّد الخمینی، دام ظله، سلام الله‌ علیکم‏‎ ‎‏ورحمته وبرکاته، سیّدنا المفدی!‏

‏‏ما هو رأیکم فی طبع و نشر الکتب الإسلامیة، التی فیها خدمة للاُمّة الإسلامیة‏‎ ‎‏وترویج المذهب الشیعی وذلک بدون موافقة المؤلّف أو الناشر أو المحقّق وقد کتب‏
‏‎

‎‏علی الکتاب: أنّ حقوق الطبع محفوظة.‏

‏‏بسمه تعالی، لا أساس لهذا الحقّ فی الشریعة المقدّسة.‏

‏‏[سؤال 12043]‏‏ ‏ ‏ 6972‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی ‏ ‏ 23 محرم 1400 ق‏

‏‏حضرت آیت الله‌ العظمی رهبر انقلاب امام خمینی دامت برکاته، السلام علیکم‏‎ ‎‏ورحمة الله‌ وبرکاته، اما بعد؛‏

‏‏پس از قیام الهی مردم و لزوم تغییر روابط طاغوتی به روابط اسلامی و گسترش‏‎ ‎‏فرهنگ اسلامی معروض می دارد: عده ای با انحصار قرار دادن کتب اسلامی به خود،‏‎ ‎‏قیمتی بسیار گزاف بر آن می نهند. مثلاً کتاب 20 تومانی را 70 تومان می فروشند و‏‎ ‎‏چنانچه کسی اقدام به اُفست آن بنماید مورد تعقیب قانونی قرار می گیرد.‏

‏‏آیا در اسلام حق چاپ، اُفست و نشر بدون اجاز‏‏ۀ‏‏ ناشر یا مترجم یا مؤلف یا محقّق‏‎ ‎‏وجود دارد یا انحصاری است به ناشر، مترجم، مؤلف و محقّق اول یا ورث‏‏ۀ‏‏ آن؟‏

‏‏بسمه تعالی، چنین حقی اساس شرعی ندارد.‏

‏‏[سؤال 12044]‏‏ ‏ ‏ 6973‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی ‏ ‏ 15 / 12 / 1360‏

‏‏حضرت نایب الامام، بفرمایید:‏

‏‏1. کتابی که مورد معامله قرار می گیرد با جملۀ «حق چاپ محفوظ و مخصوص‏‎ ‎‏مؤلف یا ناشر است»، بیع مشروط نمی شود، یعنی شرط مکتوب ضمن مبیع به حساب‏‎ ‎‏نمی آید؟‏

‏‏بسمه تعالی، به صرف نوشتن «حق طبع و نشر محفوظ است» بیع مشروط‏‎ ‎‏نمی شود.‏

‏‏[سؤال 12045]‏

‏‏2. برابر آنچه بعضی از مؤمنین به آن رهبر معظم نسبت می دهند و در بین مردم‏
‏‎

‎‏شایع کرده و می کنند در مورد بطلان حق تألیف ـ از باب نمونه، کتابی را به ایشان‏‎ ‎‏داده اید و فرموده اید این کتاب را من به شما فروختم و شما مالک شده ای، هرگونه‏‎ ‎‏تصرفی در مایملک خود می توانی بکنی؛ یعنی هم‏‏ۀ‏‏ کتاب ها همین گونه است ـ آیا‏‎ ‎‏صحیح است یا کذب؟‏

‏‏بسمه تعالی، حکم مسأله در بالا ذکر شد.‏

‏‏[سؤال 12046]‏

‏‏3. حضرت امام به طور حتم متوجه تالی فاسد این امر هستند که بعضی از افراد با‏‎ ‎‏تمسک به آنچه اشاره شد، کتابی را خریده و با درج مطالبی از جانب خود، به نام مؤلف‏‎ ‎‏می فروشند یا مطالبی را کم می کنند و کسی هم متوجه نمی شود؛ مگر خود مؤلف؛ آن‏‎ ‎‏هم در صورتی که مجدداً مطالعه کند که این هم بعید به نظر می رسد؛ لطفاً جواب‏‎ ‎‏روشن بفرمایید.‏

‏‏بسمه تعالی، امر مزبور موجب ثبوت حق تألیف برای مؤلف یا حق طبع‏‎ ‎‏برای ناشر نمی شود؛ اگرچه کذب و افترا حرام است.‏

‏‏[سؤال 12047]‏‏ ‏ ‏ 6974‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی‏

‏‏از قرار معلوم، حضرت امام فرموده اند که «دریافت حق تألیف برای نوشته ها‏‎ ‎‏جایز  نیست». حقیر در روزنام‏‏ۀ‏‏ جمهوری اسلامی شاغل هستم و هفته ای 36 ساعت‏‎ ‎‏برای روزنامه کار می کنم و وظیفه ام تهی‏‏ۀ‏‏ مطالب و نوشته هایی به مناسبت های مختلف‏‎ ‎‏است؛ آیا این حکم امام شامل شغل من نیز هست؟ نوع کار من در روزنامه از قبل‏‎ ‎‏مشخص است و همان است که در بالا نوشته ام، اگرچه ساعت کارم نیز معلوم و‏‎ ‎‏مشخص است.‏

‏‏بسمه تعالی، حق تألیف شرعی نیست و فرقی در بین نیست.‏

‏
‏‎

‎‏[سؤال 12048]‏‏ ‏ ‏ 6975‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی ‏ ‏ 7 / 10 / 1361‏

‏‏حضرت نایب الامام، آیت الله‌ العظمی امام خمینی، متّع الله‌ المسلمین بطول بقائه‏

‏‏پس از ادای تحیات و عرض سلام؛ کتابی از زمان قدیم تا حال در نسخه های متنوّع‏‎ ‎‏به وسیل‏‏ۀ‏‏ ناشرین زیادی چاپ و منتشر شده است و یک نفر می خواهد همان کتاب را‏‎ ‎‏با سبک مخصوصی، غیر از سبک نسخه های سابق، تنظیم نموده و به چاپ برساند و‏‎ ‎‏در تنظیم این کتاب از خط یکی از آن نسخه های قبلی بدین ترتیب استفاده می کند:‏‎ ‎‏کلمات و حروف آن را قیچی نموده، با تقدیم و تأخیر و با نظمی که در نظرش است،‏‎ ‎‏در روی کاغذی به سطرهایی می چسباند تا از روی آن افست شود؛ آیا ناشر آن نسخه‏‎ ‎‏شرعاً حق دارد از چنین عملی جلوگیری نماید یا نه؟‏

‏‏بسمه تعالی، حق ندارد.‏

‏‏[سؤال 12049]‏‏ ‏ ‏ 6976‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی ‏ ‏ 9 محرم الحرام 1403 ق‏

‏‏محضر مبارک آیت الله‌ العظمی امام خمینی، مدّ ظله، با تقدیم سلام و تحیت‏

‏‏فتوایی از حضرت مستطاب عالی نقل شده است که حق التألیف در نظر مبارک‏‎ ‎‏ثابت نیست. بعضی از ناشرین به استناد نقل مزبور، کتاب های چاپ شده را بدون‏‎ ‎‏پرداخت حق التألیف و بدون تحمل هزین‏‏ۀ‏‏ حروف چینی، چاپ کرده و با قیمت‏‎ ‎‏نازل تری منتشر می کنند و این امر موجب تضرّر ناشر اول و چه بسا باعث دل سردی‏‎ ‎‏مؤلفین شده است. لذا استدعا می شود: ‏

‏‏اوّلاً، نقل مزبور صحیح است یا نه؟‏

‏‏ثانیاً، در صورت صحت نقل، با توجه به این که در قانون حکومت جمهوری‏‎ ‎‏اسلامی هنوز حق تألیف و نشر برای مؤلف و ناشر محفوظ است، آیا عمل بعضی‏‎ ‎‏از  ناشرین که عرض شد، مشروع است؟ و آیا مقام مقدس ولایت فقیه در این‏
‏‎

‎‏مورد  نقشی ایفا می فرمایند؟‏

‏‏بسمه تعالی، حق طبع و نشر بدین معنی که کتابی را که کسی چاپ کرده و‏‎ ‎‏نشر نموده، دیگری حق نداشته باشد با به دست آوردن یک نسخه از آن، آن‏‎ ‎‏را تجدید چاپ و نشر نماید، شرعی نیست. ولی اگر دولت اسلامی‏‎ ‎‏مصلحت دید، مقرراتی در این باره وضع نمود، مراعات آن لازم است.‏

‏‏[سؤال 12050]‏‏ ‏ ‏ 6977‏

‏‏ ‏ ‏ بسمه تعالی‏

‏‏حضرت امام خمینی، مدّ ظله العالی، سلام علیکم‏

‏‏گرفتن کپی از عکسی که عکاس اصلی آن، راضی به تکثیر و فروش آن از طرف‏‎ ‎‏دیگری نیست و خود، تکثیر کننده و فروشندۀ آن است، جایز است یا خیر؟‏

‏‏بسمه تعالی، اشکال ندارد.‏

‏‏[سؤال 12051]‏‏ ‏ ‏  ‏‏---->‏‏ ‏‏ 804‏

‏‏6. پیشوای محبوب و عزیز مؤمنین؛ بفرمایید حق تألیف گرفتن مشروعیت دارد یا‏‎ ‎‏ندارد؟‏

‏‏بسمه تعالی، مؤلف نسبت به تکثیر نسخه ای که دیگری پس از تملک آن،‏‎ ‎‏بنای تکثیر دارد حقی ندارد.‏

‏‎ ‎

‏‎

‎