مجله نوجوان 57 صفحه 21

مورخان و تعزیه «آرتور دو گوبینو» از جمله شرق شناسان فرانسوی است که توانسته همزمان با دورۀ اوج و رونق اجرای تعزیه به مشاهدۀ این نمایش ایرانی بپردازد. وی در کتاب دینها و فلسفه­ها در آسیای مرکزی به بررسی و معرفی ستایشگرانه و گاه مبالغه آمیزی پرداخته و چنان شیفتۀ نمایش تعزیه شده که آن را با تراژدیهای یونان مقایسه کرده و حتّی از بعضی جهات، از جمله کشش آن برای تماشاگران و اثری که در ایشان می­گذاشته، از نمایشهای یونانی برتر دانسته است. بنجامین نیز در کتاب ایران و ایرانیان می­نونیسد:... کاملاً طبیعی است اگر حکم کنیم یک استعداد انکار ناپذیری برای «نمایش» در ایران وجود دارد... تعزیه در دوران پهلوی پس از ناصرالدین شاه حمایت دولت از تعزیه، به تدریج کاهش یافت تا جایی که رضا شاه پهلوی حرکت دسته­ها در ماه محرم و نمایش تعزیه را ممنوع کرد و در نتیجه دسته­ها و تعزیه خوانها در روستاها و میان جماعات محلات دور از مراکز شهر پناه گرفتند و این هنر پس از انقلاب اسلامی سال 1357 رونق دوباره پیدا کرد. پیش واقعه­ها پیش واقعه­ها و یا «پیش مجلس» قطعه­های نمایشی کم و بیش کوتاهی بودند که معمولاً پیش از اجرای مجلس یا واقعۀ اصلی نمایش داده می­شدند. به عبارت دیگر پیش واقعه­ها، نمایشهای گوناگونی بوده­اند که داستان جداگانه نداشته­اند و در نتیجه باید به یک داستان یا واقعۀ اصلی بینجامند. از نظر موضوع نیز همیشه حکایتی مذهبی نداشتند بلکه بیشتر موضوعهاشان رویدادهای تاریخی و یا یکسره تخیلی بود. اکثر پیش واقعه­ها معمولاً با یک نتیجه گیری همراه بودند که از لزوم اجرای مجلس اصلی، یعنی نمایش مصائب و شهادت شخصیتهای والای مذهب شیعه و به خصوص وقایع کربلا و خاندان سیّد­الشهدا حکایت داشتند.