مجله نوجوان 233 صفحه 21

سوغات دوست سرگذشت یک هنر کهن سال م .شیرازی گلیم انسان از آغاز روی سیاره زمین برای محافظت بدن خویش در برابر تغییرات جوی به فکر استفاده از تن پوش بوده است . پوست حیواناتی که انسان های عهد کهن شکار می کردند به عنوان مناسب ترین وسیله برای این منظور به کار گرفته می شد . با اهلی کردن گاو و گوسفند و بز در شش تا هشت هزار سال ق .م در مصر ، آسیای میانه و هند و چین ، به تدریج دامداری رواج پیدا کرد و از آن به بعد پوست گوسفند به عنوان تن پوش مورد استفاده قرار گرفت . اما دیری نمی گذرد که انسان به فکر رسیدن پشم حیوانات اهلی اش می افتد و بافندگی را شروع می کند . دانشمندان معتقدند که انسان شیوه و فن بافندگی را سال ها قبل از ریسیدن پشم بلد بوده است . ممکن است انسان های عهد کهن بافت را با گره زدن و در هم تنیدن ساقه ها الیاف گیاهان - که در نهایت به سبد بافی و حصیر بافی ختم شد - شروع کرده و بعدها این فن را با الیاف حیوانی و پشم رسیده شده ادامه داده باشند . از اینجاست که فن بافندگی رسماً به عنوان یکی از رشته فعالیت های بشر در می آید . و تا سطح زیباترین هنرها ارتقا پیدا می کند . اما شما فکر می کنید بافت کدام یک زودتر از بقیه شروع شده باشد : پارچه؛ قالی و یا گلیم؟ همان طور که می دانید مواد اولیه منسوجات (بافته ها) که همان نخ و پشم است در مقابل گذر زمان و شرایط جوّی بسیار آسیب پذیر بوده و به سرعت از بین می رود ، بنابراین برای فهمیدن اینگونه موارد نمی توانیم به کشف منسوجات قدیمی و تخمین قدمت از روی آن ها خیلی امیدوار باشیم . باستان شناسان در این گونه مواقع با مطالعه بقایای باقی مانده از منسوجات قدیمی ، مطالعه نقاشی ها و تصاویر حک شده روی ظروف سفالی و فلزی ، مهرها و وسایل و ادوات بافندگی به جای مانده جواب این سؤالات را پیدا می کنند . آن ها با مطالعه شیوه بافت قالی در مقایسه با شیوه بافت گلیم فهمیده اند که قالی به لحاظ پیچیدگی و پیشرفته تر بودن نوع بافتش از گلیم جوان تر بوده و بافت آن بعد از بافت گلیم دوست نوجوانان سال پنجم / شماره 21 پیاپی 233 / 14 شهریور 1388