یادم می آید که حضرت امام همیشه در پایان جلسه درس آهسته ذکر استغفرالله ربی و اتوب الیه را بر زبان می آوردند و این برای سالکین الی الله و طلاب حقیقت و برای همه، یک درس بود؛ چون همین توجه به کثرت و انصراف از وحدت، گرچه به حساب وظیفه و جزئی هم باشد، آینه دل را کدر می کند و آن وقت است که استغفار کأنّه برای انسان قرب می آورد
مراد از ذکر قالبی آن است که فقط بر زبان یا قلب جاری گردد، بدون آن که به معنای آن توجه شود. حضرت امام خمینی (س) در این باره نظر دیگری دارد و تمام انواع و مراتب ذکر را واجد آثار خاصی می داند و می فرماید: گر چه ذکر حق و تذکر از آن ذات مقدس، از صفات قلب است و اگر قلب متذکر شد، تمام فوایدی که برای ذکر است، بر آن مترتّب می شود، ولی بهتر آن است که ذکر قلبی متعقّب به ذکر لسانی نیز گردد.
یکی از ویژگیهای برجسته و منحصر به فرد پدیدۀ انقلاب اسلامی در عصر حاضر، استقلال کامل انقلاب در چگونگی پیدایش و استمرار و همچنین اهداف و روشهای مبارزاتی آن است. بهترین گواه بر این مدعا، همسویی بی سابقۀ دو قطب حاکم در برخورد خصمانه با انقلاب اسلامی است.
لزوم پرداختن به جهاد اکبر، به موازات مبارزه با رژیم طاغوت، و پذیرش تمامی احکام ظاهری و باطنی اسلام و عمل بدانها به عنوان عوامل سعادت بشر در دنیا و جهان دیگر، از مواردی است که سلامت و تداوم انقلاب، سخت بدان نیازمند بود، چرا که آتش انقلاب موجب شده بود تا ابعاد معنوی در بین جوانان در داخل و خارج کشور تحت الشعاع مسائل سیاسی کمرنگ جلوه کند. در چنین شرایطی سخن گفتن از اخلاقیات و معنویات، اعتراض و انتقاد روشنفکران را برمی انگیخت و گوینده متهم به جمود فکری و عدم شناخت واقعیتهای انقلاب می شد، اما امام خمینی هدفی متعالی تر از سرنگونی یک نظام سیاسی را تعقیب می کرد و سخنان اخلاقی ایشان در بحبوحۀ حوادث انقلاب بیانگر این ادعاست.
امام خمینی(س) از عالمانی است که میان فقه و اصول، تفسیر و حدیث، عرفان و فلسفه و حتی سیاست، در اندیشۀ خود آشتی برقرار کرده است؛ به رغم آن که آشتی و همزبانی میان فقه و عرفان، حدیث و فلسفه و همۀ این ها با عالم سیاست، کاری بس دشوار و تا حدی شگفت آور و تحسین برانگیز است.
بررسی و جست وجو در سبک غزل های امام رحمه الله گونه ها و شاخه های چندی دارد که تتبّع در هر یک از آن ها، دفتر و مقالی جداگانه می خواهد تا در همۀ ویژگی های شعری آن بزرگمرد روزگار ما، از جمال لفظ و کمال معنی و حدّت ذهن و ژرفایی دانش و عرفان معظّم له پاسی گشوده شود.
به اعتقاد امام، یکی از عوامل مؤثر در ساختن محیط سالم، صلاحیت تقوایی و خوشنامی مدیران کشور و کارگزاران حکومت اسلامی است. از مجریان گرفته تا برنامه ریزان و قانون گذاران، باید اسوه های با فضیلتی باشند تا همواره الگو و مقتدای مردم گردند و عطر معرفت را با حضور خود بگسترانند.
رژیم پهلوی، ایران را در ابعاد مختلف سیاسی، اقتصادی، فرهنگی و نظامی به بیگانگان وابسته ساخته بود. امام خمینی(س) با مشاهده عمق وابستگی، مقابله با منشأ تمامی وابستگی ها؛ یعنی سلطنت پهلوی را لازم شمرد.
رژیم پهلوی، ایران را در ابعاد مختلف سیاسی، اقتصادی، فرهنگی و نظامی به بیگانگان وابسته ساخته بود. امام خمینی(س) با مشاهده عمق وابستگی، مقابله با منشأ تمامی وابستگی ها؛ یعنی سلطنت پهلوی را لازم شمرد.
مهم ترین ویژگی عرفانی انسان که در دید ملاصدرا و امام خمینی برجستگی خاصی دارد، همان ابعاد انسان کامل است. نگرش این دو به انسان کامل، عمیقاً در تعالیم اسلامی، به خصوص شیعة امامیه و در فلسفة امامت، هم از بعد سیاسی و هم عرفانی و نیز عرفان ابن عربی ریشه دارد.
مقام جسمانیت و صورت ظاهرۀ انسان در عالم آخرت و نشئۀ ماورای طبیعت تابع صورت روحانیه و مقام نفس است و قوای غیبیّه و باطنیّۀ نفس (عاقله، واهمه، غضبیه و شهویّه) سرچشمۀ تمام ملکات حسنه و سیّئه و منشأ تمام صور غیبیّۀ ملکوتیه اند. پس برحسب غلبۀ هر یک از این قوا بر مملکت بدن، صورت اخروی مناسب آن تعیّن یابد چنانچه انسان اگر خلق باطن و ملکۀ سریره اش انسانی باشد، صورت ملکوتی او نیز صورت انسانی است. ولی اگر ملکاتش غیر ملکات انسانی باشد، صورتش انسانی نیست بلکه تابع آن سریره است.
امام خمینی(س) جماعت محروم و مستضعف را نقش آفرینان اصلی انقلاب اسلامی و صاحبان حقیقی انقلاب و ولی نعمتان راستین جمهوری اسلامی می دانستند و خدمت به آنان را نخستین و مهمترین وظیفه دولتهای اسلامی بر می شمردند
قرآن از لایه های متعدد معنایی برخوردار است و گذار از لایه های بیرونی، لازمۀ وقوف بر معانی درونی است؛ که البته جز خدا و راسخان در علم، آن را نمی دانند و جز پاک شدگان از رِجس و پلیدی، آن را در نمی یابند و هر کس که پاکی و بی آلایشی او فزون تر باشد، تجلّی قرآن بر وی بیش تر می باشد
هاشمی رفسنجانی یکی از اعضای بلندپایه انقلاب و شورا که بعدها سمتهای عالی حکومتی را نیز پذیرفتند، ... گفته است:
شورای انقلاب در شرایطی کار را به عهده گرفت که هیچ ارگان قابل اعتمادی در این کشور وجود نداشت و مشکلاتی که از برخورد نیروهای پلیسی و ارتش با مردم ایجاد شده بود و انتظاراتی که مردم از حکومت انقلابی داشتند و صف بندیهایی را که در مقابل انقلاب می شد شورای انقلاب مسئولیت اداره کشور را در این شرایط به عهده گرفت همه چیز را می بایست از صفر شروع می کردیم.
مردان خدا، سیاست را وسیله برقراری عدالت و گرفتن حق مظلوم می دانند.
مشکلی که رژیم پهلوی در ایران به وجود آورده بود، ایجاد جامعه ای بسته و حکومتی مطلقه بود. جامعه ای که در آن مشارکت فکری و عملی نبود؛ آزادی در تمامی ساحت ها معنایی نداشت؛ انتخابات و رقابت در سیاست بازیچه ای بیش نبود؛ جامعه ای که تمام تلاش خود را برای کنار زدن دین در عرصه اجتماعی گذاشته بود.
سید حیدر آملی در کتاب نقد النقود خویش تفاوت آراء متفکران در باب مخلوق اوّل را به خوبی بیان کرده است. البته وی بیان حکما را درباره مخلوق نخستین، کامل و درست نمی داند و خود وجود عام و منبسط (فیض مقدس) را صادر نخستین می داند(سید حیدر آملی، ساحت ربوبی (شرح رساله نقد النقود فی معرفة الوجود)، ص 129.) او نام های مختلفی را که متفکرین بنا به اعتبارات مختلف به این حقیقت اوّل داده اند چنین ذکر می کند: عقل اوّل، نفس اوّل، حضرت واحدیّت، حضرت الوهیّت، انسان کبیر، آدم، جبرئیل، روح القدس، امام مبین، مسجد الاقصی, روح اعظم، نور حقیقت حقایق، هیولی، جوهر، هباء، عرش، خلیفة الله، معلّم اوّل، برزخ جامع، مفیض مراة حق، قلم اعلی، مرکز دایره و نقطه(همان، ص 130). او همه این اسامی را بنا به اعتبارات مختلف صحیح می داند و برای هر یک توجیهی ذکر می نماید
امام هر شب در هر حالی که باشند نماز شب میخوانند و هنگامی که برای نماز شب از خواب برمیخیزند، اینقدر آرام و آهسته قدم برمیدارند که هیچکس از خواب بیدار نشود و به ندرت اتفاق میافتد که از حرکت امام در دل شب، کسی بیدار شود.