مجله نوجوان 98 صفحه 8

یاد دوست قرآن در کلام امام مفسرین در عین حالی که زحمتهای زیادی کشیده اند لیکن دستشان از لطایف قرآن کوتاه است نه از باب آنکه آنها تقصیری کرده اند ، از باب اینکه عظمت قرآن بیشتر از مسائل است . مع الاسف ما در دو زمان مبتلای به دو طایفه بودیم در یک زمان ما مبتلا بودیم به یک جمعیتی که قرآن را وقتی که نگاه می کردند و تفسیر می کردند و تأویل می کردند ، اصلاً راجع به آن جهت بُعد مادیش ، بُعد دنیاییش توجه نداشتند . تمام را بر می گرداندند و به یک معنویاتی . حتی قتال وقتی که در قرآن واقع شده بود اینها قتال با مشرکین را تأویل به «قتال با نفس» می کردند . چیزهایی که مربوط به زندگی دنیایی بود تأویل می کردند به یک معنویات ، اینها یک بعد از قرآن را ادراک کرده بودند و آن بُعد معنویش البته به طریق ناقص ، آن بعد معنویش بود و همه جهات را به همان بعد بر می گرداندند . و ما بعدها مبتلا شدیم یک عکس العملی در مقابل آن که فعلاً الان هست و از مدتی پیش این معنا تحقق پیدا کرده که در مقابل آن طایفه ای که قرآن را و احادیث را تأویل می کردند به ماورای طبیعت و به این زندگی دنیا اصلاً توجه نداشتند . به حکومت اسلامی توجه نداشتند و به جهاتی که مربوط به زندگی است توجه نداشتند . این طایفۀ دوم عکس کردند . معنویات را فدای مادیات کردند . آنها مادیات را فدای معنویات کرده بودند و اینها معنویات را فدای مادیات کردند هر آیه ای که دستشان می رسد و بتوانند، تأویل می کنند . به یک امر دنیایی. کانّه ماورای دنیا چیزی نیست . آنها کانّه در نظرشان ماورای عالم غیب چیزی نبود . آن ها در یک حدودی که خودشان داشتند درست بود حرفشان . اینها اعتقادشان این است. یا مسائلی که طرح می کنند این است که ماورای این عالم خبری نیست . همۀ مسائل را فدای همین عالم می کنند . در این اواخر هم یک اشخاصی پیدا شده اند که اصلاً اهل تفسیر نیستند، اینها خواسته اند مقاصدی (را) که خودشان دارند به قرآن و به سنت نسبت بدهند. حتی یک طایفه ای از چپیها و کمونیستها هم به قرآن تمسّک می کنند، برای همان مقاصدی که دارند اینها اصلاً اهل تفسیر نیستند، به قرآن هم کار ندارند، اینها مقصد خودشان را می خواهند به خورد جوانهای ما بدهند، به اسم اینکه این اسلام است. و لهذا آنچه من عرض می کنم این است که اشخاصی که رشد علمی زیاد پیدا نکرده اند، جوانهایی که در این مسائل و در مسائل اسلامی وارد نیستند، کسانی که اطلاع از اسلام ندارند، نباید در تفسیر قرآن وارد بشوند و اگر روی مقاصدی آنها وارد شدند، نباید جوانهای ما به تفاسیر اعتنا کنند؛ و از چیزهایی که ممنوع است در اسلام «تفسیر به رأای» است که هر کسی آرای خودش را تطبیق کند بر آیاتی از قرآن، و قرآن را به آن رأی خودش تفسیر و تأویل کند.