مجله نوجوان 212 صفحه 8

مهدی طهوری نوروز از دیروز تا امروز همین که اسم نوروز میآید، پاکی و جشن و رنگ درذهنمان مینشیند و حس خوشایندی در رگ‏هایمان میدود. این احساس، یک احساس کلی وبرایندرسمهای زیبا وسنتهای پاکیزۀ ایرانی است اما اگر بخواهیم دقیق‏تر به نوروز و رسمهایش نگاه کنیم، باید از سفرۀ هفتسین شروع کنیم، به لباس نو برسیم، آجیل و شیرینی و ماهیپلو یادمان بیاید، بعد یاد دیدن اقوام بیفتیم و بعدش هم برویم سراغ هدیهها و کارتها و کارهای دیگری که ما در این مطلب، به سراغشان رفتهایم و چند خطی دربارۀ هر کدام نوشتهایم. نوروز یکی از افتخارات ایرانیها این است که سال را درست زمانی شروع میکنند که جهان تازه میشود، برعکس باقی اقوام مانند مسیحیها که سالشان از زمستان آغاز میشود یا اعراب که سالشان از محرم آغاز میشود و چون قمری است در تمام فصلها در گردش است و فصل مشخصی ندارد. ایرانیها معتقدند آغاز سال ایرانی، از زمان خلقت انسان همان روز اول فروردین بودهاست. خدا میداند چقدر این عقیده درست است ولی هر چه هست، قشنگ است. همۀ جشنهای ایرانی یک روز و یک شب بیشتر نیست اما نوروز جشنی است که دو هفته ادامه دارد، ضمن آنکه در دورههای باستان تا یک ماه هم ادامه داشته است. خانهتکانی ایرانیان باستان معتقد بودند روان مردگان هر سال هنگام جشن فروردین به خانۀ خود برمیگردد. آنها برای اینکه مردگان، خانه را در وضعیت مناسبی ببینند، آن را کاملاً تمیز میکردند و خانهتکانی امروز بازماندۀ آن است. پنجشنبه آخر سال یکی دیگر از اثرات اعتقاد به بازگشت مردگان، سر زدن به گورستانها بوده که حالا به صورت رسمی مذهبی ملی درآمده و پنجشنبۀ آخر سال همه به زیارت اهل قبور میروند. سبزۀ عید به نشانۀ رفتن زمستان و آمدن بهار، ایرانیان از قدیم، پیش از شروع نوروز سبزه میکارند و آن را بر سر سفرۀ هفتسین میگذارند. سبزهها را تا روز سیزدهم نگاه میدارند و بعد از خانه بیرون میبرند و در آب روان میاندازند. عید دیدنی قدر دید و بازدیدهای عید را این روزها بیشتر باید دانست. در گذشته مردم زیاد همدیگر را میدیدند اما در روزگار ما ندیدن دخترخاله و پسرعمو هم امری معمول است تا چه برسد به مثلاً دخترعموی پدرمان و پسرخالۀ مادرمان. قدیمترها هر کس با هرکس دلخوری هم داشت، عید حتماً باید خانهاش میرفت و هر طور بود کدورتها برطرف میشد. این روزها هم البته تا حدی همینطور است اما نه مثل قدیم! مسافرت عید رسم مسافرت عید رسم تازهای است. قدیمها دید و بازدید آن قدر مهم بود که مردم به خاطر آن حتیالمقدور مسافرت نمیرفتند. حتی مسافرت رفتن پیش از سیزده را نحس میدانستند اما حالا خیلی طبیعی است که سراغ کسی را در روزهای عید بگیری و او مسافرت باشد. عیدی هدیه و عیدی به مناسبت نوروز از رسمهای کهن است اما یک نکتۀ عجیب در این رسم، توجه ویژۀ آن به کودکان است. کمتر رسم باستانی وجود دارد که به کودک به مثابه کودک نگاه کند و اغلب رسمها در سراسر جهان در پی آنند که کودک زودتر به