تفسیر
حقیقت تفسیر در نگاه امام خمینی (س)
از دیدگاه امام خمینی (س) تفسیر حقیقی، بیان مراد خداوند و شرح مقاصد قرآن است که همان هدایت به کمال انسان و ارائه طریق سلوک به مرتبه لقاء الله است.(۱) به اعتقاد امام خمینی از آنجا که کتاب خدا، کتاب معرفت، اخلاق و دعوت به سعادت و کمال است، کتاب تفسیر نیز باید مبین جهات عرفانی و اخلاقی و جهات دیگری باشد که به سعادت دعوت می کند و مفسری که از این جهات غفلت کرده و یا به آنها اهمیت نداده است، از مقصود اصلی نزول قرآن غفلت کرده است و این خطایی است که سبب می شود قرن ها ملت ها از استفاده از این کتاب هدایت، محروم شوند؛ از این رو مفسران باید تفاسیری بنویسند که مقصود آن بیان آموزه ها و دستور اخلاقی و عرفانی و بیان چگونگی ارتباط مخلوق با خالق و کیفیت هجرت از عالم غرور به عالم خلود و بقا باشد. بنابراین مفسر باید این کتاب خداوند را که کتاب احیای قلب|قلوب است و شئون و مراتب الهی را بیان می کند، به مردم آموزش دهد.(۲) به اعتقاد ایشان با وجود فراوانی تفاسیر، تاکنون تفسیر جامع و واقعی از قرآن نوشته نشده و هر مفسری به واسطه تخصص و فنی که داشته، بعضی از اوراق و پرده ای از پرده های قرآن کریم را تفسیر کرده است؛(۳) اگرچه مفسران تلاش بسیاری کرده اند؛ ولی نتوانسته اند به لطایف کتاب خدا دست یابند و این دلیلی بر عظمت کتاب خداوند است.(۴)
امام خمینی (س) یکی از مبانی خاص تفسیر را مراتب داشتن آیات قرآن می داند. به اعتقاد ایشان قرآن کریم در تنزل خود از مرحله غیبی تا مرحله شهادت مراتب و مراحلی را گذرانده است تا به پایین ترین مرحله که الفاظ است رسیده است و در هر مرحله ای مشتمل بر حقایقی است؛(۵) از این رو قرآن دارای بطون هفت گانه یا هفتاد گانه است و در هر مرتبه ای معنای خاص خود را دارا است.(۶) حضرت امام تفسیر قرآن و آیات را بدون آشنایی با باطن آن، مانند پیکری بدون روح می داند؛(۷) امام قائل است که معنای ظاهری قرآن برای همه مردم قابل فهم است و قرآن یک سفره گسترده ای است که هر شخصی به قدر استعداد خود می تواند از نعمت های معنوی آن بهره ببرد.(۸)
(۱) خمینی، روح الله، آداب الصلاة، ص۱۸۵-۱۸۴، ۱۹۲ و ۲۰۳، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۳۸۸. کتاب هدایت، شرح مقاصد، هدایت به سُبل
(۲) خمینی، روح الله، آداب الصلاة، ص۱۹۴-۱۹۳، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۳۸۸. مبین جهات
(۳) خمینی، روح الله، تقریرات فلسفه امام خمینی، ج۳، ص۳۶۱، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۳۸۵ نوشته نشده؛ خمینی، روح الله، تفسیر سوره حمد، ص۹۵-۹۳، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۳۸۸ مثلاً اهل معانی؛ خمینی، روح الله، صحیفه امام، ج۳، ص۲۲۱، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۳۸۹. جهات عرفانی
(۴) خمینی، روح الله، صحیفه امام، ج۱۷، ص۴۳۲، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۳۸۹. عظمت قرآن
(۵) خمینی، روح الله، آداب الصلاة، ص۱۸۱، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۳۸۸. کسوه الفاظ
(۶) خمینی، روح الله، تفسیر سوره حمد، ص۱۳۳، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۳۸۸. هفت بطن
(۷) خمینی، روح الله، شرح دعاء السحر، ص۶۲، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۳۸۶. بلا روح
(۸) خمینی، روح الله، صحیفه امام، ج۱۴، ص۳۸۷ و ج۱۹، ص۱۱۵، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۳۸۹ سفره گسترده، سفره گسترده؛ خمینی، روح الله، دانشنامه امام خمینی، ج۳، ص۴۴۳، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۴۰۰.
.
انتهای پیام /*