تجزی اجتهاد
به کسی که در بعضی بابهای فقهی مانند نماز، توانایی استنباط حکم شرعی پیدا می کند مجتهد متجزّی گفته می شود؛ در برابر مجتهد مطلق که در همۀ ابواب فقهی توان استنباط دارد. از این عنوان در باب اجتهاد و تقلید و نیز قضاء سخن رفته است.
سه شنبه, ۲۲ آذر ۱۴۰۱ - ۲۱:۵۰
تجزی در اجتهاد
تجزّی در اجتهاد به معنای قدرت بالفعل بر استنباط بعضی از احکام شرعی است.
سه شنبه, ۲۲ آذر ۱۴۰۱ - ۲۱:۴۵
تحلل
تحلل، یکی از اصطلاحات فقهی به معنای بیرون آمدن حاجی از محرمات احرام است. سبب های تحلل در حج یا عمره عبارت از تقصیر، حلق، طواف، سعی، طواف نساء، قربانی کردن و اشتراط تحلل است. حج گزار با هر یک از این اعمال از محدودیت های که به خاطر احرام داشت رها می شود.
سه شنبه, ۲۲ آذر ۱۴۰۱ - ۲۱:۴۰
تخییر ابتدایی
تخییر ابتدایی به معنی تخییر قبل از گزینش و مقابل تخییر استمراری است. با اختیار یک طرف در مقام عمل، تخییر، زوال پیدا کرده و همان طرف گزینش شده تعیّن می یابد. از این عنوان در اصول فقه مباحث دوران نوع تکلیف بین وجوب و حرمت، تعارض دو دلیل و عدم امکان جمع بین آنها سخن گفته شده و در ابواب مختلف فقه نیز نظیر اجتهاد و تقلید، صلات و تجارت از آن سخن به میان آمده است.
سه شنبه, ۲۲ آذر ۱۴۰۱ - ۲۱:۳۵
تخییر استمراری
تخییر استمراری مقابل تخییر ابتدایی و به معنی تخییر، حتّی پس از گزینش است. از این عنوان در اصول فقه و نیز ابواب مختلف فقه نظیر اجتهاد و تقلید و صلات سخن رفته است.
تخییر استمراری به مختار بودن مکلف به صورت مستمر در عمل بر طبق یکی از دو یا چند دلیل متعارض اطلاق می شود.
سه شنبه, ۲۲ آذر ۱۴۰۱ - ۲۱:۳۰
تراشیدن
تراشیدن یا همان حَلق ستردن مو و جز آن است.
سه شنبه, ۲۲ آذر ۱۴۰۱ - ۲۱:۲۵
تربیت کودک
تربیت عبارت است از انتخاب رفتار و گفتار مناسب، ایجاد شرایط و عوامل لازم و کمک به شخص مورد تربیت، تا بتواند استعدادهای نهفته اش را شکوفا سازد و به سمت کمال مطلوب، حرکت کند. در اصطلاح حقوقی نیز تربیت به معنای پرورش روحی و اخلاقی اطفال به کار رفته است.
تربیت کودک به طور خاص آن است که مربّی، اعم از پدر، مادر، معلّم و ...، طفل را در بُعد روحی و اخلاقی پرورش دهد، به گونه ای که جسم و جان و عقل و علم او افزایش یابد، تا بتواند امور مربوط به دین و دنیای خود را انجام دهد. بخاطر همین، اهمیت تربیت در اسلام، در ظاهر ساختن کمالات باطنی بشر و به فعلیت آوردن استعدادهای درونی فرد، مورد توجه قرار می گیرد.
سه شنبه, ۲۲ آذر ۱۴۰۱ - ۲۱:۲۰
تربیت کودکان بی سرپرست
طبق اتفاق نظر علما در صورتی که یتیم بی سرپرست، مادر و جد پدری و دیگر خویشاوندان از مراتب مختلف ارث را نداشته باشد، حاکم شرع ولایت بر تربیت وی دارد و بر او واجب است در این باره اقدام نماید. در صورت نبودن حاکم یا عدم امکان دسترسی به او، مؤمنین عادل، بلکه اگر افراد عادل هم نباشند، غیرعادل و فاسق بر تربیت کودکان بی سرپرست ولایت دارند.
اسلام اصرار دارد اطفال یتیم در محیط خانواده و در کنار کودکان همان خانواده ها تربیت شوند و علاقه دارد که مردان و زنان مسلمان به جای پدر و مادر، از کودکان یتیم و بی سرپرست نگهداری نمایند و مانند فرزندان خود مورد محبّت و عطوفت مخصوص قرار دهند تا از نظر روحی نیز عواطف این کودکان تأمین شود.
سه شنبه, ۲۲ آذر ۱۴۰۱ - ۲۱:۱۵
تشریح (فقه)
تشریح، از مسائل مستحدثه فقهی است.
سه شنبه, ۲۲ آذر ۱۴۰۱ - ۲۱:۵
تصرف اولیا در اموال صغار
ولایت و اداره اموال صغار در کلیه امور مربوط به اموال آنان، تا زمان بلوغ برعهده پدر، جدّ پدری، وصی، قیّم، حاکم شرع و عدول مؤمنین است.
اِعمال ولایت اولیا بر اموال صغار مشروط به عدم مفسده و ضرر، رعایت اصلحیت، مصلحت و سود بیش تر برای صغار است. علما ضمن اثبات ولایت اولیا و جواز دخالت آنها در امور مالی صغار و محجورین، به ذکر موارد و بیان مصادیق آن پرداخته اند. از جمله این تصرفات: تجارت با اموال صغار، مصالحه، مضاربه، رهن، اجاره، قبول وصیت و ... است که باید آن ها را به نفع کودک استیفا نمایند.
سه شنبه, ۲۲ آذر ۱۴۰۱ - ۲۱:۰
تصرفات ولی قهری به نفع خود
ولایت و اداره اموال صغار در کلیه امور مربوط به اموال آنان، تا زمان بلوغ برعهده اولیای آنان است. اِعمال ولایت اولیا بر اموال صغار مشروط به عدم مفسده و ضرر، رعایت اصلحیت، مصلحت و سود بیش تر برای صغار است.
در اینکه آیا ولیّ قهری حق دارد مال طفل را به عنوان قرض برای خود بردارد یا خیر دو دیدگاه مطرح گردیده برخی بدون هیچ شرطی قائل به جواز تصرف هستند، برخی دیگر تصرف را مشروط به تمکّن ولیّ قهری می دانند.
سه شنبه, ۲۲ آذر ۱۴۰۱ - ۲۰:۵۵
تعدد فضول در بیع
از جمله شرایط متعاملین، مالکیت بر تصرف است که فقها در کتاب بیع بر آن تصریح دارند، بر همین اساس معامله غیر مالک که بدون وکالت از مالک و یا بدون ولایت بر او (مانند پدر و جدّ پدری و وصی از طرف آن دو و حاکم شرع)، انجام شود، صحیح و نافذ نیست، و همین طور است معاملات افرادی که به خاطر سفاهت یا افلاس یا دیگر اسباب حجر، محجور هستند.
سه شنبه, ۲۲ آذر ۱۴۰۱ - ۲۰:۵۰
تعطیل حدود
تعطیل حدود یعنی ترک اقامه حدود با داشتن قدرت بر آن و فراهم بودن شرایط. از آن در باب حدود سخن رفته است.
سه شنبه, ۲۲ آذر ۱۴۰۱ - ۲۰:۴۵
تغییر جنسیت
تغییر جنسیت از مباحث فقه اسلامی به معنای تبدیل، آشکارسازی و یا تعیین جنسیت فرد با عمل جراحی است.
سه شنبه, ۲۲ آذر ۱۴۰۱ - ۲۰:۴۰
تقسیط
قسط بندی کردن بدهی را و همچنین توزیع را تَقسیط گویند. مراد از تقسیط به معنای نخست، آن است که بدهی در محدوده زمانی تعیین شده به اقساط برابر یا نابرابر قسط بندی شود. از آن در بابهای تجارت، اجاره، مکاتبه و دیات سخن رفته است.
سه شنبه, ۲۲ آذر ۱۴۰۱ - ۲۰:۳۵
تقصیر
تقصیر به معانی کوتاه کردن ناخن یا موی سر، کوتاه کردن عمل عبادی، کوتاهی در عمل است.
سه شنبه, ۲۲ آذر ۱۴۰۱ - ۲۰:۳۰
تقلید (فقه)
التزام و پذیرش فتوای مجتهد و عمل به آن بدون درخواست دلیل از وی را تقلید گویند.
سه شنبه, ۲۲ آذر ۱۴۰۱ - ۲۰:۲۵
تقلید ابتدایی
تقلید ابتدایی به تقلید از مجتهد مرده، بدون پیشینه ی تقلید از او در زمان حیاتش اطلاق می شود. از آن در باب اجتهاد و تقلید سخن گفته شده است. تقلید ابتدایی به تقلیدِ در احکام شرعی برای اولین بار می گویند.
سه شنبه, ۲۲ آذر ۱۴۰۱ - ۲۰:۲۰
تقلید حی
تقلید حی یعنی تقلید در احکام شرعی از مجتهد زنده است.
سه شنبه, ۲۲ آذر ۱۴۰۱ - ۲۰:۱۵
تقلید متجزی
تقلید متجزی به تقلید از مجتهدِ دارای قوه استنباط در بعضی ابواب فقه اطلاق می شود.
سه شنبه, ۲۲ آذر ۱۴۰۱ - ۲۰:۵
تقلید میت
تقلید میت به تقلید از مجتهدِ از دنیا رفته اطلاق می شود. در اینکه آیا می شود از مجتهد ی که در قید حیات نیست، تقلید کرد، یا خیر، میان علما گفتگوست.
سه شنبه, ۲۲ آذر ۱۴۰۱ - ۲۰:۰
تلبید
آغشته کردن موی سر به عسل و مانند آن برای حفاظت مو را تَلبید گویند و این عنوان به مناسبت در باب حج و عمره آمده است.
سه شنبه, ۲۲ آذر ۱۴۰۱ - ۱۹:۵۵
تلبیه
لبّیک گفتن در احرام را تلبیه گویند. از آن در باب حج سخن گفته شده است. تلبیه یکی از واجبات احرام است و به معنای لبیک گفتن است.
سه شنبه, ۲۲ آذر ۱۴۰۱ - ۱۹:۵۰
تمطی
کشیدن دستها برای رفع خستگی، خواب و مانند آن را تَمَطّی گویند و از آن به مناسبت در باب صلات و حج یاد شده است.
سه شنبه, ۲۲ آذر ۱۴۰۱ - ۱۹:۴۵
تنبیه بدنی کودکان (فقه)
تنبیه بدنی کودکان، جایز نیست، زیرا اولا خداوند متعال انسان را آزاد آفریده و کسی بر دیگری تسلّطی ندارد، و ثانیا تنبیه و زدن دیگری، اذیت و ظلم به اوست و این اعمال در شرع مقدّس اسلام نهی شده است، مگر آن که خداوند اجازه دهد.
سه شنبه, ۲۲ آذر ۱۴۰۱ - ۱۹:۴۰
توقیع رجوع به فقها در عصر غیبت
در این حدیث شریف، حضرت امام زمان (علیه السّلام) به وظیفه شیعیان در حوادث پیش آمده در عصر غیبت اشاره کرده اند.
سه شنبه, ۲۲ آذر ۱۴۰۱ - ۱۹:۳۵
توقیعات
توقیع در لغت، به معنای نامه را نشان کردن و نوشتن عبارتی در ذیل نامه و نوشته است؛ همچنین پاسخ های نوشته شدۀ بزرگان و دولتمردان به پرسش ها و درخواست های نوشتاری که از ایشان می شود.
سه شنبه, ۲۲ آذر ۱۴۰۱ - ۱۹:۳۰
توقیعات امام زمان
کلمه «توقیع» به معنای پاسخ ها، سفارش ها و دستورهای کتبی است که بزرگان، دولت مردان و پیشوایان در زیر سؤال ها و درخواست های کتبی زیردستان و پیروان می نویسند.
سه شنبه, ۲۲ آذر ۱۴۰۱ - ۱۹:۲۵
توقیعات وارده از امام زمان
توقیعات و نوشته هایی که امام زمان (عجّل الله فرجه الشریف) برای برخی از شیعیان و علمای شیعه مرقوم فرموده اند.
سه شنبه, ۲۲ آذر ۱۴۰۱ - ۱۹:۲۰
ثبوت دیه بر عاقله
عاقله، مونّث عاقل از مادّۀ عقل است که در زبان عربی به معنای منع، حفظ و بستن می باشد. عاقله در لغت به معنی نگهدارنده و مواظبت کننده است.در اصطلاح فقهی، نزدیکان و خویشاوندان شخصی هستند که مرتکب قتل غیر عمد و جرح مخصوص می شود که بایستی دیه آن قتل و جرح را بپردازند. در مواردی دیه بر عاقله (عاقله جانی) ثابت می شود که در این مقاله به آنها پرداخته می شود.
سه شنبه, ۲۲ آذر ۱۴۰۱ - ۱۹:۱۵