مجله نوجوان 174 صفحه 24

حامد قاموس مقدم تماشا خانه میرنوروزی ؛ حاکم سه روزه یکی از جشنهایی که به صورت نمایشی جریان داشت و حتی در دهات و روستاهای دور دست همچنان اجرای آن ادامه دارد، جشن « میر نوروزی » است. این نمایش در دوران ساسانیان نیز وجود داشت و به نام « برنشستن کوسه» خوانده می­شد. روز دهم فروردین ماه مردی کوسه که معمولاً مضحکة مردم بود به عنوان پادشاه بر تخت پادشاهی می­نشست و حکمهایی مسخره صادر می­کرد. این کار تا سیزدهم فروردین ماه ادامه داشت. بعد از اسلام « کوسه » جای خود را به «میر نوروزی» داد. میرنوروزی هم دقیقاً همان کارها را انجام می­داد و احکامی صادر می­کرد که موجب خنده و شادی مردم بود. «میر نوروزی» شخص زشتی بود که همین مسئله باعث خندة بیشتر مردم می­شد. در پس این نمایش، گروه نمایش دهنده به هجو پادشاهان و سلاطین و حکمرانان می­پرداختند و مظاهر ظلم و ستم آنها را در قالب احکامی که صادر می­کردند به مردم نشان می­دادند. دلیل علاقه مردم به این بازیها هم همین انتقادهای تند نسبت به اشراف بود. انتقادها در مسیر نمایش نبود و ناگهان خارج از متن ساخته و پرداخته می­شد. ممکن بود نکتههای انتقادی به خاطر استقبال تماشاگران دائماً حالت تندتر و زننده­تر به خود بگیرد و حتی سرانجام به گفتارهای رکیک هم بکشد. مفتشهای دولتی تقریباً نمی­توانستند از گستاخی انتقادها جلوگیری کنند و چون دستهها مورد علاقه و حمایت عامه بودند و خود به خود جلوگیری از آنها موجی از نارضایتی ایجاد می­کرد. مهمتر از آن اینکه دستگاه تفتیش هیچگونه مدرکی در دست نداشت !