مجله نوجوان 225 صفحه 21

آشنا شد و توانست از خود 146 اثر و کتاب به جای بگذارد و آثار او به زبان های مختلف زنده ی جهان ترجمه شده است . معروف ترین آثار علمی ابوریحان بیرونی ، که برخی از آن ها به زبان فارسی هم ترجه شده عبارت است از : آثار الباقیه من القرون الخالیه ، حکایه آلاله ، مقاله فی النسب ، قانون المسعودی. ابوریحان بیرونی دانشمند محققی بود ، که حقیقت را فقط در نوشته ها و گفته ها باور نداشت بلکه علاقه ی شدیدی به تحقیق مستقیم روی پدیده های طبیعی داشت و این کار را گاهی در سخت ترین شرایط انجام می داد . اعتقاد اسلامی او آن قدر محکم بود که برای نوشتن کتاب « لوازم التحریر » بیش تر مطالبش را از آیات قرآن کریم گرفته است . زندگی ابوریحان بیشتر اوقات در آوارگی بود و همراه با فقر و گرسنگی و رنج و سختی ولی او همیشه دانشمندی خوش اخلاق و خوش برخورد بود ، زبان نرم و لحن جذابی داشت و زندگی خود را با پاکی و پاکدامنی سپری می کرد . او همیشه در همه چیز قناعت می کرد و طبع بلند و زیبایی داشت . وقتی کتاب « قانون مسعودی » را نوشت سلطان برای او جایزه و مال فراوانی فرستاد ، ابوریحان آن را قبول نکرد و گفت : آن ها را به خزانه بازگردانید ، من از مال و ثروت دنیا بی نیازم چون عمری را با قناعت زندگی کردم و ترک این عادت برای من هرگز سزاوار نیست . مهم ترین ویژگی این دانشمند بزرگ این بود که ، چشم، دست و فکر او هیچ وقت از کار و تلاش باز نمی­ماند، قلم و کاغذ از او جدا نمی­شد، همیشه در حال فکر کردن و مطالعه و تحصیل علم بود . تمام روزهای سال را به کار و تحقیق اختصاص داده بود و فقط ایام به خصوص را برای تهیه ی وسایل زندگی و استراحت انتخاب می کرد . در مورد مسائل علمی بسیار دوراندیش و خلاق بود و به همین دلیل گاهی مورد خشم و آزار علمای دیگر قرار می گرفت . روزی ، وسیله ای ساخت که ساعات نماز را نشان می داد بعد از درست کردن آن ، وسیله را پیش یکی از علما برد ، او به ابوریحان گفت که تو اختراع این وسیله را از دانشمندان اسلام یاد گرفته ای و او را مورد انتقاد شدید قرار داد . عشق به مطالعه و فهمیدن در او آن قدر بود که یکی از دوستانش گفته بود : وقتی ابوریحان در بستر بیماری بود و به سختی نفس می کشید به دیدنش رفتم . کاملا مشخص بود که نفس های آخر را می کشد ولی تا متوجه شد که من در آن جا هستم چشمانش را باز کرد و گفت : راستی جواب آن مسأله ای که چند ماه پیش عنوان کرده بودی چه بوده؟ گفتم : حال تو خوب نیست و الان وقت این صحبت ها نیست . استراحت کن ، ابوریحان دوباره گفت : دوست من ! اگر من بدانم و بمیرم خوب است یا نادانسته از دنیا بروم؟ بعد از صحبت او دوستش درباره ی مسأله توضیح می دهد و او کاملاً متوجه می شود . مدتی می گذرد و دوستش خداحافظی می کند و از منزل بیرون می آید . هنوز چند قدم دور نشده بود که صدای گریه و شیون از خانه بلند می شود و متوجه می شود که ابوریحان چشم از جهان فرو بسته . ابوریحان بیرونی دانشمند بزرگ و ریاضیدان کم نظیری بود . در آخر عمر طولانی و پر برکت خود ، که نزدیک هشتاد سال بود پس از یک زندگی سراسر افتخار و با شرافت از خود کتاب های علمی کم نظیری به یادگار گذاشت . حرف زدن درباره ی این دانشمند بزرگ آگاهی های زیادی لازم دارد که باید به آثار وی و منابع لازم در این باره مراجعه نمود . « علی اکبر دهخدا » 24 صفحه ی بزرگ از جلد دوم « لغت نامه ی » خودش را به شرح زندگی این عالم بزرگ اختصاص داده است و بسیاری از دانشمندان ایرانی و غیر ایرانی کتاب هایی درباره ی شخصیت این دانشمند نابغه ی مسلمان نوشته اند . روحش شاد . منبع : ستارگان درخشان / مهدی مراحل حاصل/ انتشارات تربیت لغت نامه ی دهخدا صفحه ی 784 زندگی نامه ی علمی دانشمندان اسلامی صفحه ی 503 هدیة الاحباب صفحه ی 42 دستان های کودکی بزرگان تاریخ صفحه ی 83 دوست نوجوانان سال پنجم / شماره 13 پیاپی 225 / 20 خرداد / 1388