داستان شطرنج
جزوه کوچکی به زبان فارسی میانه باقی مانده که در آن یکی از داستانهای مربوط به پیدایش شطرنج را می توان دید .
چند داستان کهن درباره اختراع شطرنج داریم که این جزوه کوچک یکی از آنها را در بر دارد . خلاصه این داستان چنین است :
در زمان خسرو انوشیروان دانایان هند شطرنج را ساختند و آن را همراه چند دانا به دربار انوشیروان خسرو پسر قباد فرستادند و گفتند : چنان که شما خود را برتر از ما و سرور ما می دانید باید دانایان شما هم از دانایان ما بالاتر و بهتر باشند . اینک این شطرنج اگر توانستید آن را بشناسید ، و رازهای آن را بگویید و ما باجگزار شما می شویم و اگر نه شما باید به ما باج بپردازید و زیر دست ما باشید .
دانایان دربار که حل مسئله شطرنج را دشوار یافتند ، چهل روز مهلت خواستند و در این مدت هم نتوانستند شطرنج را شرح دهند . روز چهلم بزرگمهر که جوان ترین وزیر و دانای انوشیروان بود به پا خاست و گفت این شطرنج را چون میدان جنگ ساخته اند که دو طرف با مهره های خود با هم می جنگند و هر کدام خرد و دور اندیشی بیشتری داشته باشد ، پیروز می شود .
آنگاه بزرگمهر با دانایان هند شطرنج بازی کرد و چند بار از ایشان برد . به این ترتیب دانایان هندوستان پذیرفتند که باجگزار ایران باشند .
از زبان استاد
هر کیش و گرفتنی را در نظر بگیرید . حتی وقتی که یک کیش یا گرفتن آشکارا غلط باشد ممکن است که به نتایج غیرمنتظره و یا ارزشی منجر شود .
· همه امکانات را در نظر بگیرید . چند حرکت غیر محتمل و تمام حرکات محتمل ، یکی از اشتباهات مکرر آماتور آن است که به حرکات ظاهراً غلط مشکوک نمی شود . گاهی اوقات چنین حرکتی درست همان حرکتی است که حریف را به مشکل ترین دردسرها مبتلا می کند .
· تجزیه و تحلیل را تا آخر ادامه دهید وقتی کمی بیشتر جلو برویم می بینیم که رشته حرکاتی که قبلاً ظاهراً بد بودند و حالا مقرون به صرفه از آب در آمده اند .
· حریفتان را دست کم نگیرید تصور نکنید او حرکتی می کند که کاملاً به نفع شماست . برعکس ، تصور کنید او قصد دارد بهترین ادامه ممکن را برای خودش رقم بزند .
· توجهی خاص به حرکاتی کنید که جواب حریف را کم و بیش اجباری می کند و مثل تهدیدات قوی ، تهدیدات مضاعف ، حمله به وزیر و غیره .
· توجه دقیقی به ترتیب حرکاتی کنید که باعث تحقق نقشه های استراتژیک یا تاکتیکی است یک ترتیب حرکت غلط نه تنها ممکن است حریف را از دشواری خلاص کند بلکه حتی اگر چنین نشود ترتیب حرکت غلط ممکن است تأثیر کمتری داشته باشد .
مجلات دوست نوجوانانمجله نوجوان 101صفحه 18