مجله کودک 441 صفحه 11

Õدرباره مافوق صوت صحبت کنید. امواج صوتی علیرغم تمام تفاوتها، از بابتی ماهیتی تقریباً شبیه به امواج نوری دارند. در سر یک چهارراه چراغ قرمزی روشن میشود و به ما هشدار میدهد تا از خطکشی عابر پیاده عبور نکنیم. نور قرمز طول موج کوتاهی دارد. هرچه این طول موج بلندتر شود میتوانیم شاهد نورهایی به رنگهای دیگر باشیم و به این ترتیب میتوانیم نورهای نارنجی، زرد، سبز، آبی و در نهایت بنفش را ببینیم. این طیف نوری از قرمز تا بنفش، تنها بخشی از امواج نوری است وگرنه پیش از نور قرمز و بعد از نور بنفش هم هنوز امواج نوری وجود دارند منتهی چشمان ما قادر به دیدن آنها نیست. امواج نوریای که آنها را مادون قرمز و فرا بنفش مینامیم. Õ یعنی میتوان گفت که دربرابر بعضی از نورها کور هستیم؟ بله، نورهایی هستند که نمیتوانیم آنها را ببینیم. به عنوان مثال در برنامههای تلویزیونی شاهد پخش صحنههایی از حیاتوحش در شب هستیم. برای گرفتن بعضی از این صحنهها از پرتوهای نوریای استفاده میشود که آن را نمیبینیم. اگر در حین فیلمبرداری حتی کنار فیلمبردار هم حضور داشته باشیم جز سیاهی شب چیزی را نمیبینیم. اما دوربین به این گونه نوری حساس است و میتواند آنچه در حال اتفاق است را ثبت کند. برگردیم به موضوع مورد صحبتمان. امواج صوتی نیز از بابتی شبیه اموج نوری هستند. ما امواج صوتی را تنها از حدی تا حدی دیگر میشنویم. از یک موج صوتی با طول موج بلند که آن را صدای بم و تا یک موج صوتی با طول موج کوتاه که آن را صدای زیر میخوانیم. اما امواج صوتی بمتر و زیرتری هم وجود دارند که گوش ما قادر به شنیدن آنها نیست. امواجی که زیر حد شنوایی ما هستند، مادون صوت و امواجی که بالای حد شنوایی ما هستند مافوق صوت یا اولتراسونیک نامیده میشوند. Õپس میتوان گفت که دربرابر بعضی از امواج صوتی ما کر هم هستیم. به هر حال چشم و گوش ما به همه امواج صوتی و نوری حساس نیست و بخشهایی از این امواج خارج از حد دیدن و شنیدن ما هستند. Õ برگردیم به صحبت درباره دستگاههای شستشوگری که میسازید و عمل شستشو را با کمک امواج ماوراء صوت انجام میدهند. همین الآن گفتید امواج مافوق صوت را نمیتوان شنید پس چرا وقتی یکی از این دستگاهها را روشن میکنید صدایی تولید میکند که من میتوانم آن را بشنوم؟ امواج مافوق صوت را نمیتوانید شنوید اما بالاخره وقتی درون این دستگاه موج مافوق صوتی تولید میشود این موج میتواند به سایر قسمتهای لوکوموتیو بخار برای حرکت کردن به 3 ساعت وقت نیاز داشت زیرا باید، توسط سوخت، آب در مخزن بزرگ آن به جوش میآمد، این قطارها، همیشه واگنهایی پر از آب، همراه خود داشتند.