فصل پنجم: اختلاف در بقای بر میت
نسخه چاپی | ارسال به دوستان
برو به صفحه: برو

نوع ماده: کتاب فارسی

پدیدآورنده : خمینی، روح الله، رهبر انقلاب و بنیانگذار جمهوری اسلامی ایران، 1279-1368

مترجم : دانش پژوه، وهاب

محل نشر : تهران

زمان (شمسی) : 1388

زبان اثر : فارسی

فصل پنجم: اختلاف در بقای بر میت

‏موضوع بحث در این فصل، اختلاف بین مجتهد زنده و مرده بر سر بقا ‏‎ ‎‏بر تقلید از مجتهد مرده است. وقتی شخصی از مجتهدی تقلید کند که به ‏‎ ‎‏تقلید از مجتهد زنده فتوا داده است، سپس آن مجتهد بمیرد. اگر مقلد از ‏‎ ‎‏روی غفلت از مساله و لوازم آن و به خیال این‌که در برگشت از مجتهد ‏‎ ‎‏مرده، تقلید از او جایز است لذا از تقلیدش برگردد، در این مورد بحث ‏‎ ‎‏تنها در صحت و عدم صحت اعمال او می‌باشد.‏

‏در صورتی که مقلد به عدم جواز تقلید از مرده در این مساله [رجوع ‏‎ ‎‏از مجتهد مرده که تقلید از مجتهد زنده را واجب می‌داند]. ‏

‏ توجه داشته است، همین کار او نیز تقلید از مرده است. اما اگر در ‏‎ ‎‏تحیر بوده و از این رو در این مساله به مجتهد زنده‌ای رجوع کرده است ‏‎ ‎‏که قائل به وجوب بقا بر میت می‌باشد، با وجود تقلید از زنده در مساله ‏‎ ‎‏یادشده، بر مقلد واجب است در سایر مسائل بر تقلید خود از مجتهد ‏‎ ‎‏مرده باقی باشد. ‏


کتاباجتهاد و تقلید (ترجمه الاجتهاد و التقلید)صفحه 147

‏اما در این مساله اصولی، مقلد نمی‌تواند بر تقلید از مجتهد مرده باقی ‏‎ ‎‏باشد؛ زیرا در آن موضوع از مجتهد زنده تقلید کرده و تحیری وجود ‏‎ ‎‏نداشته است تا از مرده تقلید کند. و بر مجتهد زنده نیز جایز نیست که ‏‎ ‎‏در این مساله بر بقا فتوا دهد؛ زیرا در نظر او فتوای مجتهد مرده خطا ‏‎ ‎‏بوده و چون شک ندارد بنابراین، استصحاب جاری نمی‌شود.‏

‏همچنین، مجتهد زنده نمی‌تواند در مورد مقلد استصحاب جاری کند؛ ‏‎ ‎‏زیرا در این مساله مقلد با داشتن اماره که همان فتوای مجتهد زنده است، ‏‎ ‎‏دیگر شک ندارد. حتی صرفنظر از فتوای مجتهد زنده، استصحاب در ‏‎ ‎‏مورد مقلد جاری نمی‌شود؛ به خاطر این‌که مجتهد، در شبهات حکمیه، ‏‎ ‎‏تنها مجاری اصول را مشخص می‌کند. ولی احکام؛ اعم از اصولی و ‏‎ ‎‏فقهی، اختصاص به مجتهد نداشته بلکه میان عالم و جاهل مشترک ‏‎ ‎‏می‌باشد. ‏

‏بنابراین، وقتی مجتهد زنده فتوای مجتهد مرده را خطا تشخیص داد و ‏‎ ‎‏دلیلی بر خلاف آن پیدا کرد، به جهت اختلال در ارکان استصحاب، حتماً ‏‎ ‎‏آن را جاری نمی‌کند و این امر بین او و همه افراد مکلف مشترک است.‏

‎ ‎

کتاباجتهاد و تقلید (ترجمه الاجتهاد و التقلید)صفحه 148