در این نوشتار سعی بر این است که به اهم وقایع و رخدادهای حیات پربرکت حضرت امام خمینی (س) اشاره گردد. ضمنا در ادامه مناسبتهای ملی و مذهبی روز را در سیره و اندیشه امام جستجو می کنیم.
آنچه در پی می آید، گفتگو با حجت الاسلام و المسلمین محمدرضا حشمتی معاون فرهنگی موسسه تنظیم و نشر آثار امام درباره نامه منسوب به منشور برادری است.
برای بررسی و تحلیل پاسخ حضرت امام خمینی(س) به نامه حجت الاسلام والمسلمین محمدعلی انصاری که بعدها به منشور برادری معروف شد به سراغ حجت الاسلام حبیب الله موسوی، رئیس دفتر نمایندگی قم مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی(س) رفتیم. این پیام به طور صریح به موضوع اختلافات گروه ها و جناح های سیاسی در جمهوری اسلامی می پردازد. مشروح گفت و گوی با حجت الاسلام موسوی را در پی می خوانید :
23 سال پس از صدور منشور برادری از سوی امام خمینی(س)، سراغ یاران امام و بزرگان انقلاب رفته ایم تا مراد رهبر کبیر را از «وحدت» و «اختلاف» بپرسیم و چاره چالش های فراروی وحدت ملی و امنیت سیاسی را در برهه ای از حساس ترین دوران نظام جمهوری اسلامی از آنها بخواهیم .آنچه در پی می آید، گفتگوی با حجت الاسلام و المسلمین سید هادی خامنه ای در این باره است. در فراز ابتدایی این نامه حضرت امام به اختلاف در نظرات فقهای شیعه اشاره می کنند. چگونه است که در استنباط حکم الهی میان علما اختلاف پدید می آید و این اختلاف و نظرات و سلایق مختلف چه عواید و دستاوردهایی برای فقه شیعه داشته است؟
23 سال پس از صدور منشور برادری از سوی امام خمینی(س)، سراغ یاران امام و بزرگان انقلاب رفته ایم تا مراد رهبر کبیر را از «وحدت» و «اختلاف» بپرسیم و چاره چالش های فراروی وحدت ملی و امنیت سیاسی را در برهه ای از حساس ترین دوران نظام جمهوری اسلامی از آنها بخواهیم .
در زمانى که امام خمینى توانست ملت ایران را به سمت و سوى مبارزه با شاه به حرکت وادارد، هیچگونه حرکت استراتژیکى که از امت مایه گرفته باشد وجود نداشت و فقط بذرهاى چنین حرکتى به شکل کلى در جامعۀ ایران پاشیده شده بود، اما به کسى نیاز داشت که آن را به حرکت و قیام وادارد و از قوّه به فعل برساند.
امام به مسائلی پافشاری کرده اند که نیاز مبرم امروز ماست. یکی به رسمیت شناختن و تاکید بر ضرورت چند صدایی بودن؛ اینکه اختلاف نظر و عقیده نه تنها چیز بدی نیست بلکه خوب است. ایشان اشاره کردند کتب شیعه و حوزه های ما در طول تاریخ پر بوده است از اختلاف دیدگاه در مسایل گوناگونی که خود حضرت امام فهرست مفصلی از مسایل را ذکر نمودند. در مسایل کلامی و فقهی که اختلاف و معرکه آرای فقها بوده است ولی حضرت امام می فرمایند که چون اینها در کتاب ها و مدارس بوده و عمدتاً به زبان عربی بوده و دغدغه روزانه مردم عادی ما نبوده خیلی تجلی بیرونی نداشته است. ولی حالا که حکومت اسلامی تشکیل شده هر یک از این موضوعات در مجلس و یا دولت مطرح می شود و به صحن و عرصه زندگی مردم کشیده می شود. حضرت امام بر به رسمیت شناختن دیدگاه های مختلف علمی درحوزه های گوناگون هم صحه گذاشتند و هم فرمودند که موجب شکوفایی بوده در حالیکه ما امروز می بینیم که حتی برخی از مراجع تقلید ما به خاطر نوآوری های فقهی که دارند و فتاوایی که احیانا با فتوای مشهور سازگاری ندارد یا با مذاق جمعی خاص در حوزه سازگاری ندارد مورد تاخت و تاز قرار می گیرند
من عاشق امام بودم و از لحاظ روحی خیلی به ایشان نزدیک بودم معمولا این ماموریت های دشوار به من واگذارمی شد.
مقام معظم رهبری در خاطره ای جالب می گویند: آن زمان که سریال ژاپنی «سالهای دور از خانه» را پخش می کرد همه اجزاء فیلم بگونه ای بود که همه را جذب خود کرده بود ؛ از جمله خود من را ؛ و حتی حضرت امام را.
غم و شادی دو احساس متضاد و واکنش هائی هستند که بطور طبیعی بر انسان در مواجهه با آنچه می خواهد یا نمی خواهد عارض شده و به اختلاف مراتب او را تحت تأثیر قرار می دهند. منشأ عروض این حالات بطور اعم اغلب عاطفه و در موارد معدودی عقل و اندیشه می باشد. با این تفاوت که عمق و پایداری در مواردی که علت غم و شادی عاطفه است با آنچه که غم و شادی زیربنائی از عقل و اندیشه دارد، متفاوت است و می توان گفت نقطه اوج و فراگیری آن در جائی است که سبب عقل و عاطفه توأماً جمع می شود. از معدود حوادثی که تمام ظرف وجود زمان و مکان و افکار را پرنموده و گذشت قرون و اعصار آن را کهنه نساخته حادثه جانسوز و دلخراش عاشورا در سرزمین عشق و ایثار کربلا و شهادت مظلومانه سالار شهیدان امام حسین علیه السلام و اصحاب و یاران باوفا و فداکارش می باشد. در این واقعه عظیم تمام علل و عوامل برای تشخیص عقل و تحریک عاطفه در حد اعلاء وجود دارند که شرح و بیان تمام واقعیت آن نه در این مقال که در عالم امکان نمی گنجد، ولی حقیقتی که در آسمان ها و ملأ بالا و در عرش خدا یاد و ذکر آن مایه بهت و حیرت اولیاء و انبیاء و فرشتگان مقرب است در تجلی قابل درک آن برای خاک نشینان عقول قاصر را محروم ننموده و پنجره ای از نور معرفت را به روی مشتاقان و شیفتگان زمینی گشوده اند تا به قول معروف: «آب دریا را اگر نتوان کشید هم به قدر تشنگی باید چشید»
درباره نهضت عاشورا و ریشههای تاریخی آن، استنباط خود را به طور خلاصه در کتاب پس از پنجاه سال آوردهام و علت اینکه نام آن را پس از پنجاه سال گذشتهام، این است که در سال 11 هجری رسول اکرم (ص) به جوار حق شتافت و در سال 61 هجری این حادث بسیار شگفت- نه تنها در عالم اسلام، بلکه برای تحلیلگران غیرمسلمان هم- اتفاق افتاد.
زیارت عاشورا، زیارت سالار شهیدانِ تاریخ مبارزات حق و باطل، رازنامه زمزمه های عاشقانه سالکان با انسان کامل و زبور شیعیان حسینی است. در میان زیارت نامهها، زیارت عاشورا از منزلت ویژه ای برخوردار است، امامان (ع) و علمای بزرگ در طول تاریخ اهمیت به بزرگی و عظمت از آن یاد کرده اند.زیارت عاشورا یک حماسه عاشقانه »عرفان پویای حسینی» است. ولایت، تولی وَ تبری و بیزاری از دشمنان و طاغوتیان، از ارکان درسهای زیارت عاشوراست. زیارت عاشورا تنها برای اجابت حاجات مادی نیست، که آن را طوطی وار خوانده و کورکورانه از محتوای حماسی و عرفانی آن بگذرند، بلکه باید عزم را جزم کرد که از طریق آن به اوج معنویت رسید و به محبوب سالار شهیدان واصل گردید. زیارت عاشورا، تجدید بیعت با راه و اهداف مقدس اجتماعی و معنوی امام حسین (ع) و شهیدان کربلاست.
در سال 1328 شمسی که برای ادامه تحصیل به شهر مقدس قم آمدم و آیت الله العظمی امام خمینی -رضوان الله علیه- را در مجالس عزاداری می دیدم، به تعبیر امروز، «فرهنگ عاشورا» در نظرم مجسم می شد. امام در بعضی از مجالس سوگواری ائمه اطهار-علیهم السلام- که در مسجد بالاسر حضرت معصومه- سلام الله علیها- یا منزل مرحوم آیت الله العظمی بروجردی برگزار می شد، چنان با وقار و آرام می نشستند و گوش به سخنان واعظ یا روضه خوان داشتند که نظر هر بیننده ای را به خود جلب می کرد.
آیت الله استادی در پیش از انقلاب ، دوشادوش مردم به مبارزه برای سرنگونی رژیم شاه پرداخت و پس از انقلاب به عضویت جامعه مدرسین حوزه علمیه قم درآمد. مدیریت حوزه علمیه قم ، عضویت در شورای نگهبان ، نمایندگی مجلس خبرگان در دوره سوم از استان تهران ، سرپرستی کتابخانه مسجد اعظم، عضویت در هیئت امنای دایره المعارف اسلامی ، عضویت در هیئت مدیره موسسه در راه حق ، عضو مشاوران کتابخانه آستان قدس رضوی ، عضویت در شورای عالی حوزه ،امامت جمعه شهر مقدس قم از جمله مسوولیت های ایشان در دوران انقلاب اسلامی است. با آیت الله استادی درباره چارچوب و گستره درس آموزی از نهضت عاشورا، ابعاد مغفول و ناشناخته نهضت عاشورا و ضرورت حفظ قداست عاشورا به گفت و گو نشسته ایم.
مطلبی که در ادامه می خوانید گفت و گویی است که با آیت الله جعفر سبحانی استاد و عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم درباره واقعه عاشورا صورت گرفته است. در این گفت و گو زمینه ها و بستر وقوع نهضت عاشورا، فلسفه و اهداف این نهضت، مراحل و سیر وقوع نهضت عاشورا و درسها و دستاورد های آن، مبانی نظری تحقیق در نهضت عاشورا، تاریخ نگاری و تبلیغ و بزرگداشت فرهنگ عاشورا مورد بحث قرار گرفته است.
در آغاز محرم سال 1383 ق برابر با خرداد 1342 قم به صورت پایگاه ضد رژیم درآمده و شور خاصی در آن برپا بود. عصر عاشورای آن سال برابر با سیزدهم خرداد 1342 حضرت امام خمینی(ره) با حضور در مدرسه فیضیه، طی سخنان کوبندهای، ضمن انتقاد شدید از رژیم پهلوی و اربابان آمریکایی و اسرائیلی شاهِ ایران، پرده از جنایات طاغوت برداشتند. حضور مردم در سخنرانی به اندازهای بود که تمام صحن فیضیه و دارالشفاء، صحن حرم حضرت معصومه، میدان آستانه و اطراف، مملو از جمعیت بود. در پی سخنرانی افشاگرانه حضرت امام، در سحرگاه پانزدهم خرداد سال 1342، دژخیمان رژیم ستمشاهی به خانه ساده و بیآلایش امام در قم یورش برده و امام را دستگیر و دور از چشم مردم به زندانی در تهران منتقل کردند. هنوز چند ساعتی از این حادثه نگذشته بود که فریاد مردم معترض و انقلابی، علیه حکومت دیکتاتوری شاه بلند شد و خواستار برقراری حکومت اسلامی و پایان دادن به رژیم ستمشاهی شدند. به همین جرم بود که گلولههای برخاسته از خشم و کینه حکومت ننگین شاه، قلب هزاران مسلمان انقلابی بپاخاسته را در این روز نشانه رفت و با به خاک و خون کشیدن آنان، قیام خونبار و جاوید پانزدهم خرداد 42 شکل گرفت.
کلیه حقوق برای موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (س) محفوظ است.