مجله نوجوان 89 صفحه 22

پل های اصفهان به طوری که گفته شد ، رودخانه زاینده رود از مغرب به مشرق جاری است و رودخانه ای است که قدیمی و از هنگامی که شهر اصفهان محل سکونت شده و ساکنان نیاز به ارتباط با قسمت های دیگر آن داشته اند ناگزیر به ساختن پل شده اند . بنابراین هر ارتباطی که بین دو قسمت اصفهان ضرورت یافته ، پل ارتباطی آن زودتر ساخته شده است . آنچه مسلم است ، سی و سه پل و پل خواجو از پل هایی هستند که در مرحله اول احتیاج ساخته شده اند منتهی در اثر کثرت رفت و آمد و تردد ، فرسوده و خراب شده و تجدید بنا شده اند . برای اینکه روشن گردد که در چه محل هایی نیاز به ارتباط بوده و تمام پل هایی که در خود شهر و اطراف آن برای ارتباط بین دو قسمت رودخانه ساخته اند ، ذکر می شود : پل شهرستان قدیمی ترین پل زاینده رود است که به عقیده خاص از محققین اساس امروز آن ساسانی است و لی ریشه و پایه هخامنشی دارد و قسمت های فوقانی آن الحاقانی از آثار دوره دیالمه و سلاجقه را در بر می گیرد که این پل قدیمی در ناحیه «جی قدیم» واقع شده و از نظر معماری فوق العاده جالب توجه است و یکی از پل های باستانی است که در چهار کیلومتری مشرق اصفهان واقع و از دو طرف از آن پل عبور می کنند . در دو طرف این پل بیشه و باغها و آپارتمان های تابستانی وجود دارد . پل چوبی این پل که با عرض کم و طول حدود 147 متر ساخته شده از مستحدثات دوره شاه عباس ثانی در سال 1065 هجری است این پل برایعبور و مرور عامه مردم نبوده بلکه صرفاً وسیله ارتباط باغ های سلطنتی در ساحل شمالی و جنوبی و رودخانه و محل عبور خانواده شاه صفوی و امراء و اشراف و مهمان ها و سفرایی بوده که در بنا های باشکوه این باغها که امروزه چیزی از آن ها باقی نمانده) با شاه عباس دوم ملاقات داشته اند و چون جوی کوچک سنگی روی این پل تعبیه شده بود که آب از آن عبور کند با این نام مشهور شده است و این جوی کوچک ظریف ، آب را از طرفی به طرف دیگر پل جاری می کرده است . این پل بیست و یک دهانه دارد که با سنگ و آجر بنا شده است . ولی در سال های اخیر جوی پر و مسطح گردیده است . پل چوم این پل در شش کیلومتری شرق پل خواجو قرار دارد و که در گذشته محل رفت و آمد قافله ها بوده است . پل فلاورجان این کلمه ، عربی ورگان است . چرا که ورگان نام دهی در لنجان می باشد که الان معروف به فلاورجان است و لی در اصل پل ورگان بوده است که این پل تا پل بابا محمود 12 کیلومتر فاصله دارد . پل مارنان این پل در اصل ماربین نام داشته و در طی 15 قرن تاریخ اسلامی ایران ، پیوسته به همین نام شناخته شده و در غربی ترین قسمت شهر اصفهان بوده است این پل در عصر صفوی تغییری نکرده و لی تعمیرات مکرری داشته است . چهارفرسنگ به شهر اصفهان مانده رودخانه زاینده رود به شکل مارپیچی خم و راست شده و وارد شهر می شود . گفته ند که به همین جنهت قریه مارنان را مارنان یا ماریانان گفته اند و در همین محل پل مارنان را ساخته اند که جلفا را به قریه مارنان وصل می کند . پل مزبور اکنون دارای هفده دهانه است ولی در گذشته ، بیش از هفده دهانه داشته است که حالا بسته شده اند . این پل را پل سرفراز هم نامیده اند و وجه تسمیه اش را چنین بیان کرده اند که در زمان شاه سلیمان صفوی یکی از ثروتمندان ، آن را ساخت و به لقب «سرفراز» نائل گردید و مدتی هم به همان نام سرفراز مشهور بود . در هر حال متمول مزبور تعمیراتی کرده است چرا که این پل ، قبل از آن وجود داشته است منتهی هرچه عبور و مرور به نسبت جمعیت زیادتر می شده ، پل فرسوده تر شده و احتیاج به تعمیر و تجدید بنا پیدا می کرده است .