مجله نوجوان 221 صفحه 27

یک متکلم وحده نظرات خود را به بیننده (با چند درجه تخفیف) منتقل کند. در این برنامه شورای نویسندگان و کارشناسان پس از بررسی فیلمها و رمانهایی که فیلمها از آنها اقتباس شده است، متنی بلند را تهیه می کند که توسط نریشن (گفتار متن) به بیننده منتقل می شود. حتی در یک بخش ویژه بخشی از کتاب بازخوانی می شود و همزمان بیننده شاهد پخش همان صحنه های فیلم در بگراند خوانندة کتاب است. شاید همین کار ساده که احتیاج به تکنیک پیچیده ای هم ندارد، باعث شود که بینندگان به خوبی مضمون اقتباس را درک کنند و به قول معروف دوزاریشان بیفتد که وقتی می گویند یک اثری اقتباس از یک کتاب است، یعنی چه. یعنی متوجه شوند که یک فیلم اقتباسی در واقع خلق دوبارة همان رمان از دیدگاهی دیگر است؛ از دید یک متخصص که در سینما فعالیت می کند و قدرت به تصویر کشیدن جملات و متن کتاب را دارد. این کار تقریباً شبیه کاری است که تصویرسازان انجام می دهند. تصویرسازان نیز آنچه را از متن دریافت می کنند، با هنر طراحی و نقاشی خود مجسم می کنند و به ببیننده در راستی درک مضاعف متن، یاری می رسانند. تا به حال برنامه های تخصصی بسیاری در زمینة سینما و در زمینة ادبیات و به خصوص ادبیات داستانی از تلویزیون پخش شده است اما این فصل مشترکی که سازندگان برنامة سینما اقتباس آن را در نظر گرفته اند، چیز بدیع و جدیدی است که هم از نظر علمی به متخصصان ادبیات نمایشی کمک فراوانی می کند و هم این شانس را بینندگان می دهد که بتوانند یک فیلم خوب را ببینند. شاید راه علاج سینمای ایران همین باشد زیرا هرگاه در مورد فیلم و فیلمسازی در ایران با هر یک از کادرهای تکنیکی و تخصصی سینما صحبت می شود، یگانه نقطة ضعف فیلمسازی ایران را در متن می بینند؛ متنهایی که داستان محکمی ندارد و فیلنامه اش بر روی همان داستان نیمبند بنا شده است وبه همین ترتیب سایر کادر فیلم سازی هنر خود را بر روی پی ساختمانی بنا کرده اند که سست و لق است و هر آن امکان فرو ریختن دارد. حالا وقتی که داستان محکمی در دست فیلمساز باشد، می تواند این نقطه ضعف را جبران کند و هنر واقعی خود را بروز دهد. برای مثال یکی از زیباترین آثار تلویزیونی و سینمایی پس ازا نقلاب مجموعة قصه های مجید است. قصه های مجید از روی کتابی با همین نام از هوشنگ مرادی کرمانی ساخته شده است. همین کار ساده باعث شد که کیومرث پوراحمد پس از ساخت فیلمهای کانونی و به اصطلاح هنری، جهشی بزرگ به سوی موفقیت و معروفیت داشته باشد. یا داریوش مهرجوبی به عنوان یک فیلمساز صاحب سبک در یکی از آثار موفق خود، سراغ یک داستان اقتباسی از مرادی کرمانی می رود؛ مهمان مامان او کاری زیبا و شایان تقدیر است که پس از فیلمهای عرفان زدة مهرجوبی می تواند با مخاطب ایرانی در هر قشری ارتباط برقرار کند. سینما اقتباس چند مزیت دارد که یکی از آنها این است که بیننده را با بن و ریشة فیلمهای اقتباسی آشنا می کند اما مزیت برتر آن تقویت حس خلاقیت بیننده است زیرا باعث می شود که بیننده وقتی یک اثر مکتوب را به عنوان رمان یا داستان کوتاه در دست گرفت، بتواند فضاسازی زیبایی از داستان در ذهن خود داشته باشد و از خواندن آن اثر، لذت مضاعفی ببرد. دوست نوجوانان سال پنجم / شماره 9 پیاپی 221 / 23 خرداد 1388