آنچه که در صورت اطلاق معامله داخل در مبیع است

‏‏گفتاری در مورد آنچه که در صورت اطلاق معامله داخل در مبیع است‏

‏‏مسأله 1 ـ‏‏ اگر کسی باغی را بفروشد، زمین و درخت و نخل، داخل آن است و همچنین‏‎ ‎‏است ساختمان ها از قبیل دیوار اطراف باغ و آنچه از ملحقات و امکانات آن حساب‏‎ ‎‏می شود، مانند چاه و چرخ آب کشی ـ در صورتی که داخل بودن آن در معامله به طور‏‎ ‎‏عادی معمول باشد ـ و مانند حصار حیوانات و مانند این ها. بر خلاف آن که زمینی را‏‎ ‎‏بفروشد؛ زیرا نخل و درخت موجود در زمین، داخل مبیع نیست، مگر با شرط . و همچنین‏‎ ‎‏در خریدن مادر، حمل آن مادامی که شرط نشده باشد داخل نمی شود، مگر آن که متعارف‏‎ ‎

‏
‏‎

‎‏باشد به حدّی که موجب تقیید (مادر به حمل) باشد، چنان که نوعاً چنین است. و همچنین‏‎ ‎‏است حال در میوۀ درخت. و اگر درخت خرمایی را بفروشد پس اگر آن را تلقیح (گرده‏‎ ‎‏افشانی) کرده باشد خرمای آن مال فروشنده است و بر مشتری واجب است که آن را بر‏‎ ‎‏همان درخت ها باقی بدارد؛ به مقداری که عادت مردم بر ابقای این چنین ثمره ای است و‏‎ ‎‏اگر آن را تلقیح نکرده باشد مال خریدار است. و ظاهر آن است که این، اختصاص به بیع‏‎ ‎‏دارد اما در غیر بیع، میوه (خرما) در صورت شرط نکردن و متعارف نبودن، برای ناقل‏‎ ‎‏است چه آن را تلقیح کرده باشد یا نه، چنان که این حکم اختصاص به درخت خرما دارد،‏‎ ‎‏پس در غیر آن جاری نمی شود، بلکه میوه مربوط به فروشنده است مگر با شرط کردن یا‏‎ ‎‏متعارف بودنی که موجب تقیید باشد.‏

‏‏مسأله 2 ـ‏‏ اگر درخت ها را بفروشد و میوه برای فروشنده بماند و میوه احتیاج به آبیاری‏‎ ‎‏داشته باشد برای صاحب آن جایز است که آن ها را آب بدهد و صاحب درخت ها حق منع‏‎ ‎‏او را ندارد و همچنین است عکس آن. و اگر یکی از آن ها با آبیاری و دیگری با ترک‏‎ ‎‏آبیاری متضرر می شود، در مقدم داشتن حق فروشنده که مالک میوه است، یا حق خریدار‏‎ ‎‏که مالک درخت ها است، دو وجه است که دومی خالی از رجحان نیست؛ و احتیاط‏‎ ‎‏(مستحب) آن است که بر مقدم داشتن یکی از آن ها ولو به این که متحمل ضرر دیگری‏‎ ‎‏شود (و آن را جبران نماید)، مصالحه نموده و رضایت بدهند.‏

‏‏مسأله 3 ـ‏‏ اگر باغی را بفروشد و مثلاً یک نخل را استثنا کند حق ورود به باغ و خروج از‏‎ ‎‏آن و کشیدن شاخه و ریشه های آن از زمین را دارد و مشتری حق ندارد که از هیچ یک از‏‎ ‎‏این ها جلوگیری کند. و اگر خانه ای را بفروشد زمین و ساختمان های بالا و پایین، در آن‏‎ ‎‏داخل است، مگر این که ساختمان بالا از جهت ورودی و خروجی و امکانات و غیر این ها‏‎ ‎‏از چیزهایی که به طور عادی علامت جدا بودن و استقلال آن است، مستقل باشد. و‏‎ ‎‏همچنین زیرزمین ها و چاه و درب ها و چوب های داخل ساختمان و میخ های ثابت آن،‏‎ ‎‏داخل آن می باشد، بلکه نردبانی که مانند راه پله، ثابت است. ولی سنگ آسیابی که نصب‏‎ ‎‏شده داخل نمی باشد مگر با شرط . و همچنین است اگر در خانه نخل یا درختی باشد،‏‎ ‎‏داخل نیست مگر با شرط؛ و لو به این که بگوید: و آنچه که دیوار خانه آن را احاطه کرده‏‎ ‎

‏
‏‎

‎‏است، یا متعارف چنین باشد که موجب تقیید شود، چنان که غالباً چنین است. و بعید‏‎ ‎‏نیست که کلیدها داخل در آن باشد.‏

‏‏مسأله 4 ـ‏‏ سنگ های تکوین یافته در زمین و معادنی که در زمین به وجود آمده داخل‏‎ ‎‏فروش زمین می باشند، به خلاف سنگ هایی که در آن دفن شده باشند مانند گنج هایی که‏‎ ‎‏در زمین قرار داده شده و مانند این ها.‏

‏‎ ‎

‏‎

‎