مجله نوجوان 24 صفحه 20

پوشاک ایرانیان اشکانی رانپا (رانپا یکی از پوششهایی بوده که مردان رزمی به تن میکردند که این رانپا را هم روی شلوار کوتاه میپوشیدند و هم روی شلواربلند میبستند.) بدنبال صنایع و هنرهای بدیع هخامنشی، برای مدت 5 قرن و نیم، فعالیتهای هنری و تحول آن قطع شد و پس از آن صنایع ساسانی شروع شد. علت آن را میتوان در تمدن اشکانی، جستجو نمود. چرا که این قوم مردمی جنگجو و چادرنشین بودند و حس زیباپسندی و خلاقیت هنری آنان پایینتر از پارسها بود. پارتی یعنی یک مرد جنگی و قوم پارت یعنی یک اردوی نظامی. بنابراین یک نوع خشونت و سادگی ابتدایی، در همه چیزشان دیده میشد و اگر کوچکترین تغییری نیز حاصل گردید، مبتنی بر تقلید بود و مخصوصاً در نتیجه روابط حسنهای که پادشاهان اشکانی با یونان داشتند، تمدن یونانی در صنایع آنها نفوذ کرد. البته هخامنشیان نیز تقلید میکردند، ولی تصرف نیز در آن مینمودند و آن را ظریفتر میکردند. پارتها به همان تقلید خشک قانع و از بهتر نمودن عاجز بودند. پوشاک پارتی عبارت بود از پیراهن بلندی تا زانو که دارای کمربند بود و شلوار گشادی که در کفش ساقه بلند فرو میرفت. نوک پنجه این کفش کمی به طرف بالا برگشته و موی سر بوسیله نواری در پشت سر بسته میشده است. لباس دیگر آنها مانند پارسیها قبایی بلند و گشاد بود که در آن زمان لباس معمول مردم ماد بود. شلواری گشاد که الان هم مردم پتان (پاتان= یکی از قبایل قدیم در مشرق ایران) استفاده میکنند پارتها به جای کلاه، پارچهای به شکل نوار بر سر میبستند و یا کلاهی به شکل (تایژ) تاج گردی که مخصوص هخامنشیان بود بر سر میگذاشتند. لباس دیگر اشکانی که سواران میپوشیدند، پیراهنی بود پرچین و شلواری گشاد. امروزه بعضی از مردم ایران از این نوع پیراهن دارند. این پیراهن چینهایی دارد که از 8 تا 16 ترک تشکیل میشود و پیراهنی است بلند که تا سر زانو میرسد. یقه این لباس در قدیم گرد بود و در جلوی گردی یقه شکافی وجود داشت که نشان میدهد حلقه یقه گردن را تنگ میگرفته است و برای اینکه بتواند از سر رد شود، آن را در جلو چاک میدادهاند. آستینی بلند بطوری که از روی انگشتان دست میگذشته، آنرا میپوشاند. این آستین از مچ دست به پایین قیفی شکل و چیندار بود. همچنین کمربندی که مهرهای شکل بود به کمر میبستهاند. لباس دیگر اشکانیان که در دست است دارای همین مشخصات است. با این تفاوت که یک حاشیه پهن جهت تزیین در جلوی لباس دارد. تزیینات لباس مردم اشکانی فراوان است. نوعی از این تزیینات بدین نحو است که دور یقه پیراهن به پهلو منتهی میشود و دور یقه و دامن دارای حاشیه است. شلوار اشکانی گشاد و پرچین بوده و به جای یک راسته حاشیهدر جلو صفحاتی گرد و در وسط از بالا تا پایین بر روی آن نصب میشده است. این تزیینات گرد بروی کفش نیز ادامه داشت. دمپای شلوار دارای حاشیهای از خود شلوار است. شلوار گشاد و بلند بوده با چینهای فراوان که کمر شلوار بر حسب کمتر یا بیشتر شدن چینهای شلوار، حداکثر تا 3 متردر نظر گرفته میشده است و بر روی این چینهای فراوان در راستای هر دو پا مانند یک نوار از زیور آلات بر آن میدوختند. کمربند اشکانی چرمی و ساده بوده و بیشتر شبیه کمربند مادی- پارسی است.