گزارش آقای محمد نوری
(فوق لیسانس فیزیوتراپی
و عضو هیئت علمی دانشکده توانبخشی
دانشگاه علوم پزشکی تهران)
تاریخ 6 / 11 / 58
با توجه به اثرات نامطلوب سندرم بیحرکتی IMMOBILIZATION SYNDROMEبر روی دستگاههای مختلف بدن (سیستمهای اعصاب مرکزی - عضلانی، استخوانی، قلب و عروق، تنفسی، گوارشی، غدد درون ریز و ادراری، پوستی) و از آنجاییکه حضرت امام خمینی به علت حمله ایسکمی قلبی ضرورتاً باید در روی تخت استراحت می‌کردند و با در نظر گرفتن اینکه، یکی از اشکال سندرم بیحرکتی، استراحت طولانی مدت در رختخواب است.
اولاً: برای جلوگیری از عوارض فوق الذکر
ثانیاً: به منظور حفظ FUNCTIONAL CAPACITY ایشان در دوران نقاهت و بازگرداندن فعالیتهای قبلی ایشان.
ثالثاً: چون در مرحلۀ حاد ایسکمی قبلی میزان کار قلب ممکن است تا
پایین ترین حد خود یعنی 5 / 1 برابر متابولیسم بازال یا کمتر از آن تقلیل داده شود و به مرور باید به طرف فعالیتهای طبیعی (که بر حسب میزان بازده قلبی در حین فعالیتها پایه ریزی می‌شود) پیشرفت نمود.
لازم به تذکر است که استاد ارجمند جناب آقای دکتر عارفی در تمام جلسات فیزیوتراپی در بالین حضرت امام تشریف داشتند و بطور مداوم تعداد ضربانهای قلب و شکل منحنی‌های مانیتورینگ را تحت نظارت دقیق خود داشتند و اگر تعداد ضربانها از حد معینی بیشتر می‌شد و یا تغییراتی در شکل منحنی‌ها مشاهده می کردند دستور توقف آن حرکت را، یا کمتر کردن نیروی انقباضی آن گروه عضلانی خاص را صادر می‌نمودند.
فیزیوتراپی شامل ISOMETRIC EXERCISE جهت اندامهای فوقانی و تحتانی عضلات تنه و حرکات PASSIVEجهت حفظ دامنۀ حرکتی مفاصل R.O.M و جلوگیری از کوتاهی عضلات و BREATHING EXERCISE برای نگهداری ظرفیت حیاتی و تهویۀ سگمانها و لوب‌های مختلف ریوی، و تغییر POSITIONING در رختخواب، و تصحیح وضعیت اندامها و مفاصل در آن - POSI TION خاص، و با بهبود شرایط قلبی ایشان حرکات - ASSISTED ACTIVE XER CISES و سپس FREE ACTIVE EXERCISES و بعدها RESISTED ACTIVE EXERCISES و آماده کردن ایشان برای WALKING TRAINING ادامه یافت و پنج جلسه فیزیوتراپی بخوبی انجام شد.
از نکات شایان توجه در مورد فیزیوتراپی حضرت امام می‌توان به دو مورد زیر اشاره نمود:
1 - فرمانبری محض حضرت امام و اجرای دقیق تمامی دستورات بدون چون و چرای پزشکان معالج حتی در یکی از جلسات که گویا ایشان خسته شده بودند فرمودند: «جوان، رعایت پیرمردی ما را هم بکن» ولی با این حال تمام کارها را انجام
دادند.
2 - حساسیت و وسواس و دقت بیش از حد استاد گرامی جناب آقای دکتر عارفی، بطوری که در یکی از جلسات، انقباض ISOMETRIC عضلات GLUTEAL را از حضرت امام خواستم و با توجه به اینکه این عضلات بزرگ و حجیم بوده و مقدار زیادی خون در خود ذخیره دارند با انقباض آنها خون بیشتری به قلب وارد می‌شود، در نتیجه حجم ضربه‌ای قلب افزایش می‌یابد، لذا تغییرات مختصری در تعداد ضربانهای قلب ایجاد شد که بلافاصله آقای دکتر عارفی دستور قطع این حرکت را دادند.