غسل‏ های مستحب

‏‏غسل های مستحب‏

‏‏این غسل ها چند قسم است: زمانی، مکانی، فعلی (برای کاری مثل زیارت). اما‏‎ ‎‏غسل های مستحب زمانی، بسیار است، از آن جمله است: غسل جمعه که از مستحبات‏‎ ‎‏مؤکد است، حتی بعضی گفته اند واجب است، ولیکن مستحب بودنش اقوی است. و وقت‏‎ ‎‏آن از طلوع فجر دوم (سفیدۀ صادق) تا ظهر است. و از بعد از ظهر تا غروب جمعه و از‏‎ ‎‏اول روز شنبه تا آخر آن، قضا است ولیکن احتیاط (مستحب) آن است که بعد از ظهر تا‏‎ ‎‏غروب جمعه به قصد قربت به جای آورده شود، بدون آن که نیّت ادا و قضا نماید. و اما در‏‎ ‎‏شب شنبه، شرعی بودن غسل جمعه مورد تأمل است و احتیاط (واجب) ترک نشود به‏‎ ‎‏این که به قصد رجاء انجام دهد. و اگر ترس نایاب بودن آب در روز جمعه باشد، جایز‏‎ ‎‏است غسل جمعه را جلوتر، در روز پنجشنبه انجام دهد، سپس اگر روز جمعه قبل از ظهر‏‎ ‎‏نه بعد از ظهر، متمکن از آب شد، اعاده اش مستحب است و اگر با این حال ترک کرد،‏‎ ‎‏قضای آن بعد از ظهر جمعه و روز شنبه مستحب است. و اگر امر دایر شد بین تقدیم غسل‏‎ ‎‏(در روز پنجشنبه) یا قضای آن، بهتر آن است که مقدم بدارد، و در الحاق شب جمعه به‏‎ ‎‏روز پنجشنبه تأمل است واحتیاط آن است که در شب جمعه، به قصد رجاء انجام دهد.‏‎ ‎‏چنان که برای الحاق هر عذری در روز پنجشنبه به عذر نایاب بودن آب وجهی است،‏‎ ‎‏لیکن احتیاط (مستحب) آن است که در این صورت به قصد رجاء مقدم بدارد.‏

‏‏و از آن جمله است: ‏‏غسل های شب های ماه رمضان و آن شب ها، شب های فرد ماه‏‎ ‎

‏
‏‎

‎‏ـ شب اول و سوم و پنجم و به همین منوال ـ و تمام شب های دهۀ آخر ماه رمضان‏‎ ‎‏می باشند وغسل شب های قدر، شب نیمه، شب هفدهم، شب بیست و پنجم، شب بیست‏‎ ‎‏و هفتم،شب بیست و نهم، تأکید بیشتری دارد. و در آخر شب بیست و سوم، غسل دیگری‏‎ ‎‏غیر از غسل اول شب مستحب است. و وقت غسل (شب های ماه رمضان) تمام شب است‏‎ ‎‏و بهتر آن است که نزدیک غروب آفتاب باشد مگر در شب های دهۀ آخر ماه رمضان که‏‎ ‎‏بعید نیست در این شب ها انجام آن بین نماز مغرب و عشا رجحان داشته باشد.‏

‏‏و از آن جمله است: ‏‏غسل روز عید فطر و عید قربان و غسل در این دو روز از‏‎ ‎‏مستحبات مؤکد است و وقت آن بعد از فجر (سفیدۀ صادق) تا ظهر است و احتمال دارد‏‎ ‎‏وقت آن تا غروب باشد و احتیاط (مستحب) آن است که بعد از ظهر به قصد رجاء به جای‏‎ ‎‏آورده شود.‏

‏‏و از آن جمله است: ‏‏غسل روز ترویه (روز هشتم ماه ذیحجه). و از آن جمله است:‏‎ ‎‏غسل روز عرفه (روز نهم ذیحجه) و بهتر آن است که هنگام ظهر انجام دهد. و از آن جمله‏‎ ‎‏است: غسل چند روز از ماه رجب: روز اول و وسط و آخر رجب. و از آن جمله است:‏‎ ‎‏غسل روز غدیر (هجدهم ذیحجه) و بهتر آن است که در صدر روز (چاشت) انجام دهد.‏‎ ‎‏و از آن جمله است: غسل روز مباهله که بیست و چهارم ذیحجه می باشد. و از آن جمله‏‎ ‎‏است: غسل روز دحو الارض که بیست و پنجم ذیقعده می باشد، البته غسل این روز، به‏‎ ‎‏قصد رجاء نه به قصد ورود در شرع، آورده شود. و از آن جمله است: غسل روز مبعث که‏‎ ‎‏بیست و هفتم ماه رجب می باشد. و از آن جمله است: غسل شب نیمۀ ماه شعبان. و از آن‏‎ ‎‏جمله است: غسل روز میلاد (پیغمبر ‏‏صلی الله علیه و آله وسلم‏‏) که هفدهم ربیع الاول می باشد، البته به قصد‏‎ ‎‏رجاء آورده شود. و از آن جمله است: غسل روز نوروز. و از آن جمله است: غسل روز‏‎ ‎‏نهم ربیع الاول، البته به قصد رجاء به جای آورده می شود. و اگر این غسل ها در وقتشان‏‎ ‎‏به جای آورده نشوند، قضا ندارند، چنان که در صورت وجود ترس از فوت آن ها در‏‎ ‎‏وقتشان، مقدم بر وقتشان نمی شوند.‏

‏‏اما غسل های مستحب مکانی: غسل هایی است که برای دخول در بعضی از مکان های‏‎ ‎‏مخصوص مستحب می باشند، مانند حرم مکه و شهر مکه و مسجد الحرام و کعبه و حرم‏‎ ‎

‏
‏‎

‎‏مدینه و شهر مدینه و مسجد النبی، و اما برای دخول در سایر مشاهد مشرفه به قصد رجاء‏‎ ‎‏به جای آورده شود.‏

‏‏و اما غسل های مستحب فعلی بر دو قسم است، اول: غسل برای کاری که می خواهد‏‎ ‎‏آن را انجام دهد و برای چیزی که دوست دارد واقع شود: مانند غسل احرام، طواف،‏‎ ‎‏زیارت، وقوف در عرفات ـ واما غسل برای وقوف در مشعر به قصد رجاء به جای آورده‏‎ ‎‏می شود ـ و غسل برای سر بریدن گاو و گوسفند و برای نحر شتر و برای حلق (تراشیدن‏‎ ‎‏سر) و برای این که یکی از امامان معصوم ‏‏علیهم السلام‏‏ را در خواب ببیند ـ همان طور که از امام‏‎ ‎‏کاظم ‏‏علیه السلام‏‏ روایت شده است: «اگر کسی بخواهد این امر را (دیدن ائمه ‏‏علیهم السلام‏‏ در خواب)، سه‏‎ ‎‏شب غسل کند و مناجات با آنان داشته باشد پس ایشان را در خواب می بیند» ـ و برای نماز‏‎ ‎‏حاجت و برای استخاره و برای انجام عمل استفتاح که به عمل اُمّ داوود معروف است و‏‎ ‎‏برای برداشتن تربت شریف امام حسین ‏‏علیه السلام‏‏از محل آن و برای ارادۀ مسافرت، خصوصاً‏‎ ‎‏برای زیارت ابی عبدالله الحسین ‏‏علیه السلام‏‏ و برای نماز استسقاء و برای توبه کردن از کفر، بلکه از‏‎ ‎‏هر معصیتی و برای تظلم و شکایت به خدای تعالی از ظلم کسی که به او ظلم کرده است،‏‎ ‎‏بدین صورت که غسل می کند و دو رکعت نماز در زیر آسمان می خواند، سپس می گوید:‏‎ ‎‏«اللهم انّ فلان بن فلان ظلمنی ولیس لی احد اصول به علیه غیرک فاستوف لی ظلامتی الساعة الساعة‏‎ ‎‏بالاسم الذی اذا سئلک به المضطرّ اجبته فکشفت ما به من ضرّ و مکّنت له فی الارض وجعلته خلیفتک علی‏‎ ‎‏خلقک فاسئلک ان تصلّی علی محمّد وآل محمّد وان تستوفی ظلامتی الساعة الساعة» ‏‏که آنچه را دوست‏‎ ‎‏دارد می بیند. و برای ترس از ظالم، که غسل می کند و نماز می خواند سپس زانوهایش را‏‎ ‎‏برهنه نموده و نزدیک جایگاه نمازش قرار می دهد و صد مرتبه می گوید: ‏‏«یا حیّ یا قیّوم یا لا‏‎ ‎‏اله الا انت برحمتک استغیث فصلّ علی محمّد وآل محمّد و ان تلطف لی وان تغلب لی وان تمکر لی وان‏‎ ‎‏تخدع لی وان تکید لی و ان تکفینی مؤونة فلان بن فلان بلا مؤونة».‏

‏‏دوم: غسل به خاطر کاری که انجام داده است و آن چند غسل است: از آن جمله: به خاطر‏‎ ‎‏کشتن وزغ (یک نوع از قورباغه ها). و از آن جمله: به خاطر دیدن شخص مصلوب در‏‎ ‎‏صورتی که عمداً برای دیدن او رفته باشد. و از آن جمله: به خاطر کوتاهی کردن در ادای‏‎ ‎‏نماز خسوف و کسوف (ماه یا خورشید گرفتن) در صورتی که تمام قرص ماه و خورشید‏‎ ‎

‏
‏‎

‎‏گرفته باشد که مستحب است در وقت قضای آن ها غسل نماید، بلکه سزاوار نیست در آن‏‎ ‎‏احتیاط ترک شود. و از آن جمله: به خاطر مسّ میّت، بعد از آن که او را غسل داده باشند.‏

‏‏مسأله 1 ـ ‏‏وقت انجام غسل های مکانی، قبل از داخل شدن به آن مکان ها است‏‎ ‎‏به طوری که بعد از غسل بدون فاصلۀ زیاد داخل آن ها شود. و غسل در اول روز یا در اول‏‎ ‎‏شب برای داخل شدن به آن مکان ها، در آخر همان روز یا آخر شب کفایت می کند، بلکه‏‎ ‎‏کفایت غسل روز برای شب و غسل شب برای روز خالی از قوت نیست. و در صورتی که‏‎ ‎‏غسل قبل از دخول ترک شده باشد بعید نیست که بعد از دخول برای بودن در آن مکان ها‏‎ ‎‏غسل کردن مستحب باشد خصوصاً اگر قبل از دخول، متمکن از غسل نباشد. وقسم اول‏‎ ‎‏از غسل های فعلی که استحباب آن برای انجام کاری بعد از آن است مثل احرام و زیارت و‏‎ ‎‏مانند این ها، وقت آن قبل از همان فعل است و فاصله افتادن مقدار ذکر شده، بین غسل و‏‎ ‎‏فعل، ضرری نمی رساند. و اما قسم دوم از غسل های فعلی، وقت آن بعد از تحقق سبب و‏‎ ‎‏علت آن است و تا آخر عمر ادامه دارد؛ اگرچه مستحب است هرچه زودتر انجام دهد.‏

‏‏مسأله 2 ـ ‏‏در باقی ماندن غسل زمانی و قسم دوم غسل فعلی و باطل نشدن آن ها به‏‎ ‎‏هیچ یک از حدث ها، تأمل است، ولیکن بعد از حدث، دوباره غسل کردن مشروع نیست.‏‎ ‎‏و اما غسل مکانی و قسم اول غسل فعلی، ظاهر آن است که با حدث اصغر باطل می شوند‏‎ ‎‏چه رسد به حدث اکبر، بنا بر این اگر بعد از این غسل ها و قبل از دخول در آن مکان ها و یا‏‎ ‎‏انجام آن افعال حدثی از او سر بزند، غسل را اعاده می نماید.‏

‏‏مسأله 3 ـ ‏‏اگر به گردن او غسل های متعدد زمانی یا مکانی و یا مختلف باشد، در‏‎ ‎‏صورتی که نیّت همه را بکند، یک غسل برای همه کفایت می کند.‏

‏‏مسأله 4 ـ ‏‏در این که به هنگام عذر، تیمّم جای این غسل ها را بگیرد، تأمل و اشکال‏‎ ‎‏است و احتیاط (واجب) آن است که به قصد رجاء و احتمال مطلوب بودن، تیمّم نماید.‏

‏‎ ‎

‏‎

‎