مجله نوجوان 16 صفحه 26

بیماری های روانی اختلالات گسستگی دکتر دلارام پزشکی قبول دارم، وقتی آدم کلمه «اختلالات گسستگی» را می شنود فکر می کند که با یک متن خیلی علمی و خیلی سخت مواجه شده، اما این طور نیست. در واقع درباره«اختلالات گسستگی» هم می شود خیلی ساده و روشن توضیح داد. وقتی صحبت از «اختلالات گسستگی» می شود، با یک جور رفتار سرو کار داریم، رفتاری که روانشناس ها به آن «غیر انطباقی» می گویند. یعنی آدم در موقعیت و شرایطی قرار بگیرد که نتواند خودش را و رفتارهایش را با ان منطبق کند در چنین موقعیتی بعضی ها نمی توانند تجارب نارحت کننده شان را از دهنشان دور کنند بعضی ها دیگر با وجودی که توانسته اند با موقعیت کنار بیایند اشفتگی های خفیفی را بروز می دهند و گروه سوم که دچار اختلالات گسستگی هستند برای فرار از اضطراب ها و فشارهای موقعیتی که نارحتشان کرده، سعی می کنند تجاربشان را محو کنند کلمه «گسستن» که در اسم این واکنش رفتاری به کار رفته دقیقاً به همین معناست یعنی آدم های گروه سوم از گذشته و تجاربشان جدا و گسسته می شوند. خیلی از این اختلال ها ناگهان شروع می شود و خاتمه پیدا می شود. حالا این گسستن چطوری در رفتار آدم ها متجلی می شود؟ با بروز احساسات غیر واقعی، بیزاری و خود را کس دیگری پنداشتن یا احساس هویت نداشتن و یا احساس تغییر هویت. مثلاً من که دچار احساس گناهم و یک تجربه دردناک آزارم می دهد خودم را شخص دیگری می پندارم که آن تجربه دردناک آزارم می دهد، خودم را شخص دیگری می پندارم که آن تجربه دردناک را نداشته است. بنابراین آن حس آزار دهنده دیگر به من جدید مربوط نیست. در این صورت من علایم یک نوع از اختلالات گسستگی را از خودم بروز دادم که تغییر هویت نام دارد. آدم های مبتلا به اختلالات گسستگی معمولاً چهار جور واکنش مختلف نسبت به تجربه دردناک دارند. 1- فراموشی 2- قرار 3- شخصیت چندگانه 4- دگرسان بینی شایع ترین واکنش های گسستگی فراموشی است. آدم ها در این حالت یک چیزهایی را فراموش می کنند و یک چیزهایی را به یاد می آورند. این فراموشی کاملا جنبه روانی دارد و هیچ عامل جسمی مثل بیماری یا ضربه خوردن به سر در آن موثر نیتس مثلا کسی ممکن است گذشته اش را فراموش کرده باشد ولی تمام آدرس های آشناها را حفظ باشد. این نوع فراموشی ها بیشتر بین خانم ها رایج است و از نظر سنی هم بیشتر در بین نوجوانان و بزرگسالان رواج دارد. دومین واکنش گسستگی فرار است. گاهی وقت ها موقعی که آدم ها احساس هویت شخصی شان را از دست می دهند، زندگی معمولی و عادی شان را رها می کنند و زندگی جدیدی را در مکانی دور و در ظاهر شخصی متفاوت شروع می کنند این فرار، فراری آگاهانه نیست و معمولاً شخصی به طور ناگهانی احساس می کند که بیدار شده و در مکانی نا آشنا با آدم هایی نامأنوس به سر می برد. مثلاً کسی که به میهمانی دعوت شده و لباس مناسبی برای آن ندارد و بعد از درگیری های فراوان با خودش به بهانه ای رفتن به مهمانی را لغو می کند اما نمی داند چطور در راه سوار قطار شده و یک هفته بعد در یکی از خیابان های شهری دور، خودش را پیدا کرده، می تواند مثال درستی برای اختلال گسستگی از نوع فرار باشد. حالت رفتاری سوم، شخصیت چندگانه است که البته بروز ان زیاد شایع نیست. آدم ها در این حالت شخصیت های تعریف شده ای را از خودشان بروز می دهند مثلا یک مرد 25 ساله دانشجو ممکن است برای ساعاتی در نقش یک دخترک 5 ساله، ساعاتی در نقش یک پیرمرد کلاهبردار 80 ساله و ساعاتی در نقش یک دانشجوی نابغه 20 ساله و ساعاتی در نقش رئیس جمهوری فرضی یک کشور آفریقایی فرو برود. همه این آدم ها اسم دارند و در تمام طور مدتی که فرد در نقش یکی از آنها فرود رفته، آنها دیگر یا خواب اند یا در سفرند و یا به نحوی دور هستند شاید برایتان جالب باشدکه بدانید بیشترین موارد بروز شخصیت چندگانه در آدم هایی بوده است که در دوران کودکی شان مورد صدمه و آزار قرار گرفته اند. و اما آخرین حالت رفتاری که در اختلالات گسستگی بروز می کند دگرسان بینی است در این حالت فرد رفتاری را در خود می بیند که دیگران در او نمی بینند مثلا فکر می کند مثل ادم ماشینی ها حرف می زند یا موقع راه رفتن تلو تلو می خرود در واقع در این حالت، فرد واقعیت خودش را دگرسان و متفاوت می بیند و احساس می کند اعمالش و به خصوص گفتارش به طور کامل در اختیارش نیستند.