مجله نوجوان 120 صفحه 24

قسمت سوم میزان، رأی ملّت است عماد: پس در نهایت چه شد که امام تصمیم گرفت با شاه مبارزه کند؟ سردبیر: البته کار امام از ابتدا مبارزه بود. آن چیزی هم که ایشان در نهایت، به آن فکر می‏کرد برقراری حکومت اسلامی بود. ولی امام می‏دانست که این کار بزرگ، کار چند ماه و چند سال نیست. تشکیل حکومت اسلامی، نیاز به مقدّماتی داشت. مثلاً تغییر بنیانهای فکری جامعه و اصلاح نوع نگاه انسانها به مقوله‏هایی مثل دین و حکومت. این مقوله‏ها در طول تاریخ، بارها تحریف شده بود و امام، به عنوان یک مصلح اجتماعی با نگاه ریشه‏ای به مسائل، وارد میدان شد. علی اصغر: من شنیده‏ام که فقط حکومت شاه، مخالف امام نبود. بلکه در بین مذهبیون هم کسانی بودند که با امام مخالفت می‏کردند. سردبیر: بله، خیلی‏ها بودند که ورود روحانیون و مراجع تقلید را به دنیای سیاست نمی‏پسندیدند. خیلی‏ها هم فکر می‏کردند که در افتادن با دستگاه سلطنت، کاری بی‏فایده و بی‏نتیجه است. ولی امام حتّی در خود حوزه‏های علمیه، نسل جدیدی از طلّاب را تربیت کرد که در کنار فعالیّت علمی، دغدغه‏های اجتماعی هم داشته باشند. عماد: مثل شهید مطهری... سردبیر: بله، شهید مطهری، شهید بهشتی، خود حاج‏آقا مصطفی خمینی و ده‏ها و صدها روحانی برجسته که هم اسطورۀ علم و تقوا بودند، هم برای ادارۀ جامعۀ امروز ایران برنامه‏های علمی داشتند و اهل مبارزه و تلاش بودند. امیررضا: یعنی امام خمینی می‏خواست سیستم سنّتی حوزه‏ها عوض بشود؟ سردبیر: اتفاقاً به هیچ وجه. یکی از ظرافتهای شخصیت امام این بود که هم بر حفظ شیوه‏های ارزشمند که هزار سال بود در حوزه‏های شیعه رایج بود، تأکید می‏کرد و هم می‏خواست روحانیون به متن زندگی مردم هم وارد شوند. قرار نبود حوزه مثل دانشگاه بشود. بلکه امام می‏خواست هر دوی این مراکز در خدمت یک هدف قرار بگیرد، که آن هدف هم چیزی جز اسلام نبود. کما این که در سالهای 56 و 57 همین طور شد و همۀ گرایشهای جامعه اعم از روحانی، دانشگاهی، بازاری، کارمند، کشاورز و ... همه یک چیز می‏خواستند و آن حکومت اسلامی بود. علی اصغر: در واقع، امام سالها مبارزه و تلاش می‏کرد تا آن اتفاق در سال 57 بیفتد. والّا جمع کردن همۀ مردم با سطحها و سلیقه‏های مختلف زیر یک پرچم، کار آسانی نبود. عماد: پس چرا وقتی که انقلاب پیروز شد، همه یکدست نشدند. یعنی بعد از تشکیل نظام جمهوری اسلامی، باز هم بحث‏ها و اختلاف نظرها ادامه پیدا کرد و حتّی بعد از فوت امام هم، ما داریم، دربارۀ ایشان و اهدافی که داشتند بحث می‏کنیم؟ امیررضا: درسته، هنوز هم در بعضی مسائل ما نمی‏دانیم اگر امام زنده بود چه تصمیمی می‏گرفت؟ یا مثلاً جناحهای سیاسی در کشور ما همه به امام اعتقاد دارند، امّا با هم اختلاف نظر هم دارند. سردبیر: به نظر من، راز ماندگاری امام هم همین است. با پیروزی انقلاب در سال 57 قرار نبود کار تمام بشود. امام که نمی‏خواست فقط حکومت را تغییر بدهد و بعد برود استراحت کند. همان‏طور که قبلاً هم گفتم شاید کنار رفتن شاه، یکی از کمترین خواسته‏های امام بود. امام می‏خواست، مردم با تکیه بر دین، حکومت خودشان را خودشان در دست بگیرند و برای رسیدن به زندگی مطلوب، تجربه‏های نو به دست بیاورند. به خاطر همین، در مقام رهبر انقلاب و مرجع دینی، اصول