مجله نوجوان 215 صفحه 20

تلویزیون کارم از گریه گذشته ست... شهریار زنجانی در نوروز امسال آنقدر اتفاقات خوب در تلویزیون افتاد که پس مانده ها و آثاری هم که به پخش نرسید، خودش کلّی معتبر و جا افتاده است. سریال اشکها و لبخندها به کارگردانی حسن فتحی و با بازی مهدی هاشمی، گوهر خیراندیش ، شهر لرستانی و جمعی دیگر از بازیگران موفق سینما، تئاتر و تلویزیون به پخش نوروزی سیما نرسید. از آنجایی که ظاهراً امسال قرار نبوده است که آثار تولیدی به هر قیمتی روی آنتن برود، برنامه سازان، سر فرصت و با طمأنینه، آثارشان را ارائه کردند و همین مسئله به ظاهر کوچک و خفیف باعث بالا رفتن محسوس کیفیت آثار شد. اشکها و لبخندها ویژگی های منحصر به فردی دارد. این ویژگیها از جنبة بصری و ادبی بسیار چشمگیر است. جنبه های بصری کار از تیتراژ سریال آغاز می شود. کاراکترها در تیتراژ به شکل عروسک های انگشتی و خیمه شب بازی درآمده اند که هماهنگ با آهنگ تیتراژ، حرکات موزون انجام می دهند. ساختار دراماتیک و کمدی اثر به خوبی در بازی بازیگران، حتی در حرکتها و میمیک صورت آنها، چه آنهایی که نقش های اصلی دارند و چه آنهایی که به عنوان سیاهی لشگر حضور دارند، به خوبی به چشم می خورند. ریتم تند بازی ها، استفاده از اغراق مناسب در اجرا و خلق تیپ کلامی و مناسب و حفظ این تیپ در همة لحظات فیلم از نقاط قوت این سریال است. پیش از این حسن قتحی تجربة کار طنز را نداشت و بیشتر به سریالهایی می پرداخت که جنبه هایی از تاریخ معاصر را منعکس کند. البته در این کار نیز خیلی نتوانسته است از این جنبه های تاریخی دل بکند، به همین دلیل داستان خود را در بستری روایت می کند که مکان اجرایی داستان های تاریخی است یعنی « شهرک سینمایی ». کاراکترها نیز افرادی هستند که مستقیم و غیر مستقیم به سینما مربوط می شوند. انتخاب قشر هنروان که همان عنوان کاراکتر های اصلی داستان، طعنة ظریفی به اقشاری از جامعه است که حضورشان بسیار مؤثر، لازم و جدی است ولی هیچگاه دیده نمی شوند و به حساب نمی آیند. در بخش ادبی، دیالوگها بسیار جذّاب و شعرگونه نوشته شده است. از آن مهمتر نکته ای در متن این سریال رعایت شده است که معمولاً در سریال های ایرانی رعایت می شود و نه در فیلم های سینمایی، آن هم همسانی و همخوانی دیالوگها با کاراکتر است. برای مثال لحنی که گوهر خیراندیش و برق نورد در دیالوگهایشان دارند، با لحن گفتاری لیلا اوتادی و مهدی هاشمی به عنوان قشر دیگری از جامعه متفاوت است و از آن جالبتر این که این دو در برخورد با یکدیگر سعی می کنند فرهنگ طرف مقابل را نیز در نظر داشته باشند. علیرضا نادری، نویسنده و کارگردان خوب و کار بلد تئاتر پیش از این سریال در سریال میوة ممنوعه با فتحی همکاری داشت. او در آن سریال نیز مانند « اشکها و لبخندها » وظیفه نگارش گفتگوها یا همان دیالوگها را به عهده داشت. حاصل تمرکز یک نویسندة خوب بر روی گفتگوها فارغ از پرورش دراماتیک و داستان فیلم این شده است که گفتگوها به دل بیننده دوست نوجوانان سال پنجم / شماره 3 پیاپی 215 / 12 اردیبهشت 1388