مقاله ثالثه در مقارنات نماز است و در آن چند باب است
فصل پنجم در بیان اجمالی از تفسیر سوره مبارکه «حمد» و در آن شمه ای از آداب تحمید و قرائت است.
تحقیق عرفانی
نسخه چاپی | ارسال به دوستان
برو به صفحه: برو

تحقیق عرفانی

مقاله اولی‌ در آدابی که در تمام حالات نماز بلکه در تمام عبادات و مناسک ضرور است و در آن چند فصل است. / مقاله ثانیه در مقدّمات نماز است و ذکر بعض آداب قلبیه آن و در آن چند مقصد است / باب اول در بعض آداب اذان و اقامه است و در آن پنج فصل است. / باب دوم در ق

نوع ماده: کتاب فارسی

پدیدآورنده : خمینی، روح الله، رهبر انقلاب و بنیانگذار جمهوری اسلامی ایران، 1279 - 1368

محل نشر : تهران

ناشر: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (س)

زمان (شمسی) : 1394

زبان اثر : فارسی

تحقیق عرفانی

تحقیق عرفانی

‏     ‏‏بدان که اهل ظاهر در نکتۀ ذکر ‏نعبد‏ و ‏نستعین‏ به صیغۀ متکلّم مع الغیر، با‏‎ ‎‏آن که عابد واحد است، نکاتی گفته اند. ‏

‏     از آن جمله آن که عابد را حیله ای شرعیّه به نظر رسیده که به وسیلۀ آن‏‎ ‎‏عبادتش مقبول درگاه حق تعالی افتد. و آن، آن است که عبادت خود را در‏‎ ‎‏ضمن عبادت سایر مخلوق، که از جملۀ آنها است کمّل از اولیاء که حقِ تعالی‏‎ ‎‏عبادت آنها را قبول می فرماید، تقدیم بارگاه قدس و دستگاه رحمت کند تا به‏‎ ‎‏این وسیله عبادت او نیز ضمناً قبول شود؛ زیرا که از عادتِ کریم نیست که‏‎ ‎‏تبعّض صفقه کند.‏

‏     و از آن جمله آن که چون تشریع نماز در اول امر به جماعت بوده از این‏‎ ‎‏جهت به لفظ جمع ادا شده.‏

‏     و ما در سرّ جملی اذان و اقامه نکته ای گفتیم که از آن، کشف این سرّ تا‏‎ ‎‏اندازه ای می شود. و آن آن است که اذان اعلان قوای ملکیّه و ملکوتیّۀ سالک‏‎ ‎‏است برای حضور در محضر؛ و اقامه به پاداشتن آنها است در حضور. و چون‏‎ ‎‏سالک قوای ملکیّه و ملکوتیّۀ خود را در محضر حاضر نمود و قلب که پیشوای‏‎ ‎‏آنها است به سمت امامت به پای خاست ‏فَ قَدْ قامَتِ الصَّلاٰة و اَلْمُؤْمِنُ وَحْدَهُ‎ ‎جَماعَة،‎[1]‎‏ پس ‏نعبد‏ و ‏نستعین‏ و ‏اهدنا‏، تمام به واسطۀ این جمعیت حاضره در‏‎ ‎‏محضر قدس است. و در روایات و ادعیۀ صادره از اهل بیت عصمت و‏‎ ‎‏طهارت، که سرچشمۀ عرفان و شهودند، اشاره به این معنی شده است. ‏

‏     و وجه دیگر که به نظر نویسنده می رسد، آن است که چون سالک در‏‎ ‎الحمدللّه ‏ جمیع محامد و اثنیه را از هر حامد و ثناجویی در ملک و ملکوت،‏‎ ‎‏مقصور و مخصوص به ذات مقدّس حق نمود، و نیز در مدارک ائمّۀ برهان و‏‎ ‎


کتابآداب الصلوة - آداب نمازصفحه 279

‏قلوب اصحاب عرفان به ظهور پیوسته که تمام دائرۀ وجود ـ بِمُلْکِها وَ مَلَکوتِها‏‎ ‎‏وَقَضِّها وَ قَضیضِهٰا ـ حیوة شعوری ادراکی حیوانی بل انسانی دارند و حامد و‏‎ ‎‏مسبِّح حق تعالی از روی استشعار و ادراکند و در فطرت تمام موجودات ـ‏‎ ‎‏خصوصاً نوع انسانی ـ خضوع در پیشگاه مقدّس کامل و جمیل علی الاطلاق‏‎ ‎‏ثبت و ناصیۀ آنها در آستانۀ قدسش بر خاک است، چنانچه در قرآن شریف‏‎ ‎‏فرماید، ‏و اِنْ مِنْ شَیْ ءٍ اِلاّ یُسَبِّحُ بِحَمْدِهِ وَلکِنْ لا تَفْقَهوُنَ تَسْبیحَهُم‎[2]‎‏ و دیگر آیات‏‎ ‎‏شریفه و اخبار معصومین که مشحون از ین لطیفۀ الهیّه است مؤیّد برهان‏‎ ‎‏حکمی متین است، پس چون سالک الی اللّه به قدم استدلال برهانی یا ذوق‏‎ ‎‏ایمانی یا مشاهدۀ عرفانی این حقیقت را دریافت، در هر مقامی که هست‏‎ ‎‏دریابد که جمیع ذرّات وجود و سکنۀ غیب و شهود عابدِ معبودِ علی الاطلاق و‏‎ ‎‏پدید آرندۀ خود را طلبکارند؛ پس، با صیغۀ جمع اظهار کند که جمیع‏‎ ‎‏موجودات در همۀ حرکات و سکنات خود عبادت ذات مقدس حق تعالی کنند‏‎ ‎‏و از او استعانت جویند.‏

‎ ‎

کتابآداب الصلوة - آداب نمازصفحه 280

  • )) «مؤمن به تنهایی جماعت است.» وسائل الشیعة، ج 5، ص 379، «کتاب الصّلوة»، «ابواب صلوة الجماعة»، باب 4، حدیث 2 و 5.
  • )) «هیچ چیزی نیست مگر آنکه به حمد او تسبیح گوید، لکن شما تسبیح آنها را نمی فهمید.» (اسراء/ 44)