مجله نوجوان 01 صفحه 21

((سینما مجموعه­ای است از تمامی عناصر هنری، از همة هنرها)). منظور این نیست که اعتبار سینما از سایر هنرها بالاتر است و این جمله هیچ دلیلی بر برتری سینما به سایر هنرها نیست. صحبت از وسعت و گستردگی عرصه­ای است که بیشتر از یک قرن عالم را تحت تأثیر خود قرار داده است. گستردگی سینما در اجزا و عناصر نیز به همین گونه است. نگاه بصری سینما به عالم باعث می­شود که عناصر تصویر بیشتر به چشم بیاید و سینماگر مجبور به استفاده از جزئیات بیشتری در قاب تصویر است. چون ستون حاضر به آتش اختصاص دارد، تلاش کرده­ایم که تا حدی از رابطةسینما و آتش صحبت کنیم. گاهی اوقات کاراکترهایی در سینما مطرح می­شوند که ورای یک کاراکتر و جزء سادة یک صحنه عمل می­کنند و نقش کاملاً کارکردی و خلاق دارند. از عناصری که این توانایی را به طور بالقوه دارند، آتش است. در بسیاری از فیلمهایی که در آنها آتش حضور دارد، نباید آن را فقط جزئی از صحنه به حساب آورد بلکه باید نقشی عملکردی برای آن در نظر گرفت و آن را عضو فعال صحنه به حساب آورد. البته در صورتی که دور آتش چرخیدن مراسم ازدواج در بالیوود و انفجارهای آنچنانی هالیوودی برای میخکوب کردن مخاطب را حذف کنیم. تعداد فیلم هایی که در آن ها آتش محور داستان است، بسیار کم است. از این دست می توان فیلم ((آتش نشان))، ازژانر حادثه­ای هالیوود و برخی فیلمهای دیگر را مثال زد. آتش در سینما بیشتر نقشی جانبی ایفا می­کند، اما با قابلیت تعامل با سایر اجزاء فیلم. به طور مثال در فیلم ((بربادرفته)) پرشکوه­ترین صحنه فیلم در پس زمینه­ای از آتش اتفاق می­افتد زمانی که جنگ جنوبی­ها و شمالی­ها به شهر رسید و ((رت باتلر)) تلاش می­کند تا ((اسکارلت)) و ((ملانی)) را از شهر خارج کند. تمام شهر در حال سوختن است. در این صحنه آتش یعنی خارج شدن زندگی از تعادل. یعنی از بین رفتن تلاش چند سالة اسکارلت، یعنی آغاز از نقطة صفر. فیلم دیگری که آتش در آن نقش ایفا می­کند، فیلم ((دود مقدس)) است. به کارگردانی ((جین کمپیون)) و بازی کم نظیر ((کیت وینسلت)) و ((هاروی گیتل)). لحظه­ای که ((سو ساری)) هندی خود را آتش می­زند، مخاطب پی می­برد که او به طور کامل در عقاید خود دچار تحول شده است. به همین ترتیب فیلم ((فرانسیس ولئا)) اثر ((آلن کاوالید)) در صحنه آتش زدن صندوق پست. فیلمهای ایرانی نیز از این قاعده مستثنا نیستند. یکی از مطرح­ترین فیلمهایی که درسال­های اخیر به آتش نقش کلیدی داده است، فیلم ((عروس آتش)) ساخته ((خسرو سینایی)) است. از نظر زمانی آتش تنها در یک دقیقه پایانی فیلم نقش دارد، اما در حقیقت تمام ناگفته­های فیلم را باید در آن جستجو کرد. آتشی که از ابتدا در زندگی دو شخصیت اصلی فیلم جاریست؛ آتشی که از تعصبات و رسوم نادرست آدمهای فیلم زبانه می­کشد و آتشی که جوانی و آرزوهای پیرزن را ذره ذره سوزانده است. تمام این ها یک تراژدی را رقم می­زند که فصل پایانی، جز آتش نمی­تواند داشته باشد. به هر ترتیب آتش اثری تاریخی و جاودانه در سینمای دنیا داشته و دارد و می­توان آن را به عنوان یک کاراکتر بسیار برجسته و قابل طرح و تفکر جدی گرفت. رضا جوانی آتش، کاراکتر خلاق سینمای اکشن