تخت جمشید/ شیراز
«تخت جمشید» پایتخت آیینی و مذهبی هخامنشیان در دامنۀ کوه رحمت و در فاصلۀ 55 کیلومتری شمال شرقی شیراز قرار دارد. ساختن این بنا که نام اصلیش «پارسه» است در سال 518 قبل از میلاد توسط داریوش بزرگ آغاز شد و تا 18 سال ادامه یافت. سازندگان تخت جمشید، داریوش اوّل و پس و نوه اش، خشایارشا و اردشیر اوّل بوده اند. اردشیر سوّم هم در تخت جمشید تهمیراتی انجام داد و به آن بناهایی افزود. کاخهای اصلی داخل تخت جمشید از این قرارند.: کاخ بار(آپادانا)- کاخ تچر (اختصاصی داریوش یزرگ) - کاخ هدیش (اختصاصی خشایارشا)حرمسرا- کاخ سه دری (مرکزی)کاخ صد ستون «تالار تخت»
در فوریه سال 330 قبل از میلاد، اسکندر مقدونی به ایران حمله کرد و سلسله هخامنشیان را برانداخت. او به تخت جمشید یورش برد و ساکنانش را از دم تیغ گذراند. و شهر را تاراج کرد و بعد از گذشت دو ماه برای از بین بردن امیدواری ایرانیان به بازگشت حکومت هخامنشی تخت جمشید را به آتش کشید.
کاخ چهلستون/ اصفهان
چهل ستون در حدود 67 هزار متر مربع مساحت دارد. و در دورۀ شاه عباس اوّل احداث شده است. در زمان سلطنت شاه عباس دوم در بنای کاخ تغییرات کلی داده شد و تالار آینه، تالار هجده ستون، دو اتاق بزرگ شمالی و جنوبی تالار آینه و ایوانهای سراسری و ... به آن افزوده شد. کاخ به دلیل اشعاری که در مقابل تالار از زیر کچ خارج شده به «مبارک ترین بنای دنیا» تشبیه شده است و به حساب حروف ابجد، در سال 1057 هجری قمری بنا شده است. اگرچه انعکاس ستونهای بیست گانۀ تالارهای کاخ در حوض مقابل عمارت، مفهوم چهل ستون را القا می کند، ولی در حقیقع واژۀ چهل در نام این باغ و کاخ نشانه کثرت و فراوانی آن است. شیرهای سنگی چهارگوشه حوض مرکزی تالار مرمری منقّش اطراف، معرّف صنعت حجاری (سنگ تراشی) دورۀ صفویه است.
منار جنبان/ اصفهان
این بنا به صورت یک بقعه و دو مناره است که بر روی قبر «عمو عبدالله»از زاهدان معروف قرن هشتم هجری بنا شده است. ایوان منار جنبار به سبک معماری مغولی ساخته شده است. مناره ها در اواخر عصر صفویه به ایوان اضافه شده است که با حرکت دادن یکی از آنها دیگری نیز حرکت می کند. البته این ارتعاش در نهایت شگفتی به تمام ساختمان هم سرایت می کند، بدون اینکه آسیبی به آن برسد. مناره ها، از سطح زمین 17 متر ارتفاع دارد و به نسبت ایوان بلند نیستند و از حیث مقیاس، تناسبی با ایوان ندارند. هر بازدید کنندۀ خارجی آرزو دارد از نزدیک این بنای تاریخی را بازدید کند. منارجنبان در شش کیلومتری غرب اصفهان در محلّی به نام گارلادان واقع شده است.
مجلات دوست نوجوانانمجله نوجوان 52صفحه 16