مجله نوجوان 186 صفحه 13

سال آمدنش به قم به پایان نیامده بود که در سحرگاهی سرد، بدنش سرد و بی‏جان شد. دهم بهمن 1351 مردم خبر یافتند که پیر قم برای ابد چشم بر هم گذارده است. جدید به معنای دمیدن عطر امید در دل آن پیر نیز بود و حوزه برای قوام گرفتن در شرایط سخت آن روزگار به همین مقدار تأیید نیز نیاز داشت. برای او چه زود گذشت و چه زود استاد چشم بر هم گذارد. پانزدهمین نشست و روح‏الله در این درس اول تمرین می‏کرد تا خود را از خود بیرون کند. شش سال، گاه هر روز و گاه چند هفته یک روز، نزد او می‏رفت تا با عرفان نظری آشنا شود و در عرفان عملی شنا کند. عرفان نظری بدو می‏آموخت که به هر چه بنگرد، خدا را ببیند، نه آنکه جلوه‏های خدا را که این را هر کس به هر چه بنگرد می‏بیند. در عرفان عملی طریقتی را می‏آموخت که سالک را از شریعت به انهار معرفت می‏برد. ره چند ساله را چند ماهه پیمودن اکنون آیت الله حائری در می‏یابد که این نوجوان، ره چند ساله را چند ماهه می‏پیماید، آنچنان که پس از چند سالی روح‏الله جواز اجتهاد گرفت و خود از بهترین مدرسان درس خارج شد. اما ادب حکم می‏کرد که تا استاد بر کرسی استادی توان نشستن دارد او نیز بی‏حوصلگی نکند و نشستن در کنار کرسی استاد را وظیفه‏ای بداند که هم شرط ادب است و هم تمرین تواضع و از همه مهم‏تر حضور همیشگی او در درس بنیان گذار حوزۀ