مجله نوجوان 59 صفحه 20

شیشه­گری در دوره هخامنشیان نخستین سند نوشتاری درباره شیشه­های هخامنشی نوشته­ای از آریستوفانس نمایشنامه نویس یونانی است. او در نمایشنامه­ای به توصیف دربار هخامنشی پرداخته و اشاره می­کند که در دربار ایران از ظرفهای شیشه­ای برای نوشیدن استفاده می­شده است. در تخت جمشید قطعات زیادی از ظرفهای شیشه­ای به دست آمده که گفته آریستوفانس را تأیید می­کند. از جمله این قطعات یک بشقاب مزّین به نقش گل لوتوس و یک ظرف زیتون به شکل مجسمه گاو است که از شاهکارهای هنر هخامنشی محسوب می­شود. روش قالب در دوره هخامنشی در ساخت ظرف استفاده از روش قالبی و تراش است. نقش گل لوتوس (نیلوفر) تزیین رایج است که مرکز بشقابها و کاسه­های هخامنشی را تزیین می­کند. روشهای رایج تزیین ظروف شیشه­ای از قرن نخست میلادی تا پایان ساسانیان 1- تزیین نیشگونی: شیوه تزیین نیشگونی به این شکل بوده که شیشه­گر پس از خارج کردن ظروف از کوره و پیش از سرد شدن با یک انبر شیشه­گری گوشه­ای از ظرف را به خارج می­کشد و به این صورت تزیین نیشگونی بر روی بدنه ایجاد می­شود. 2- تزیین به صورت لکه تزیینی: شیوه این تزیین به این صورت است که مقداری ماده رنگین را به قسمتهایی از بدنه ظرف ساده اضافه می­کنند که حاصل ظرفی شیشه­ای ساده و چندین لکه (معمولاً آبی رنگ و یا قرمز رنگ) است. 3- تزیین به صورت دایره­های افزوده: دایره­های کوچک و رنگی شیشه­ای که معمولاً آبی رنگ و یا سبز است و افزودن و چسباندن آن به بدنه ظرف روشی است که برای تزیین ظرف شیشه­ای به کار می­رفت. 4- تزیین قالبی: روش فوق به این صورت است که نقش تزیینی به شکل فرو رفته در قالب کنده می­شد و پس از قالب­گیری نقش فرو رفته به صورت برجسته بر روی سطح خارجی ظرف ایجاد می­شد. 5- تراش بدنه ظرف به منظور تزیین: تراش از دیگر روشهای تزیین شیشه است که به ویژه در دوره ساسانی از برگزیده­ترین نوع تزیین به شمار می­رفت. از معمول­ترین تراش تزیینی، تراش بدنه ظرف شیشه­ای به صورت «کندو زنبوری» است که در دوره ساسانیان در ایران رواج بسیار داشت.