مجله نوجوان 135 صفحه 9

مثل روز اوّل بسیاری از سندهای قدیمی در طول زمان دچار خوردگی می­شوند و ممکن است بخشهایی از یک سند از بین رفته باشد یا حشراتی مثل موریانه بخشهایی از آن را خورده باشد. این بخشهای سند با کاغذهای همرنگ سند ترمیم می­ شود. در بخش ترمیم، کاغذها با گیاهان مثل چای، گل بنفشه، گل پنیرک یا پوست گردو رنگ می­شوند تا به رنگ سند اصلی در بیایند. این کاغذها بهاندازۀ جاهای خالی سند اصلی بریده می­شوند و با استفاده از یک ورقه طلق چسبناک به سند اصلی می­چسبند. انجام این کار نیاز به دقت و ظرافت زیادی دارد چرا که سند اصلی نباید مخدوش شود و نوشته­ای نیز نباید به سند اضافه شود. در غیر این صورت اصالت یک سند قدیمی از بین می­رود. در ترمیم اسناد، چند لایه به طلق چسبناک می­چسبد و روکش نیز روی سند را می­پوشاند امّا نکتۀ جالب اینجاست که تمامی این مراحل برگشت پذیر است یعنی اگرتکّۀ گمشدۀ یک سند بعد ازترمیم پیدا شود، متخصّصان ترمیم سند می­توانند تمام این چند لایه را باز کنند و قسمت گمشده را در جای خود قرار دهند و سند را دوباره ترمیم کنند که این یکی دیگر واقعاً عجیب و دور از ذهن است. این سندها آن قدر خوب ترمیم می­شوند که بسیاری از کسانی که سند خود را بعد از ترمیم تحویل می­گیرند فکر می کنند که آن سندِ ترمیم شده، سند اصلی آنها نیست. کتابها بعداز ترمیم به آرشیو اصلی یعنی همان گاو­صندوقهایی که قبلاً گفتیم برده­ می­شوند تا با مراقبتهای ویژه به دست پژوهشگران، محققین و نسلهای بعدی برسد. یک روز خاطره انگیز در بازدید از مرکز اسناد ملّی، چیزهای بسیار جالبی دیدیم. شاید باورتان نشود که تمامی دفاتر بانک استقراضی روس و سوابق تجّار دوران مشروطه در مرکز اسناد ملّی موجود باشد ولی بود و ما آن را دیدیم. مدارک مربوط به آموزشگاه کر­و­لالهای باغچه­بان، ،مدارک استخدامی عباس یمینی شریف مربوط به سال 1334، اوّلین نامۀ درخواست مجوّز برای چاپ اوّلین مجلّۀ مخصوص کودکان به نام اطفال ایران به امضای خانم ثقفی در سال 1323، از جمله چیزهایی بود که در این بازدید دیدیم و چیزهایی که بود و ندیدیم نیز فراوان بود. آخر، کل تاریخ را که نمی­شود یک روزه تماشا کرد!