مجله نوجوان 42 صفحه 16

پلی برای ارواح! به راستی رنگینکمان چیست؟ یکی از زباترین مناظر طبیعی ، رنگینکمان است. بشر مدتها میخواست بفهمد که چه چیز رنگینکمان را به وجود میآورد. حتی ارسطو، فیلسوف بزرگ یونانی، میکوشید که آن را به گونهای بیان کند. وی میاندیشید که رنگین کمان بازتابی از اشعه خورشید به وسیله باران است. ولی او در اشتباه بود. نور آفتاب، یا هر نور سفید دیگری، آمیزه ای از تمام رنگهاست. حتما شما دیدهاید که وقتی نور به حاشیه اریب آینه یا حباب صابون برخورد میکند چه چیزی رخ میدهد. در این هنگام شما میبیند که نور سفید میشکند و به جای آن، چند رنگ گوناگون پدید میآید؛ یعنی رنگهای قرمز، نارنجی، زرد، سبز، آبی و بنفش. جسمی که نور را این گونه تجزیه می کند، منشور خوانده میشود. رنگهایی که به صورت نوارهای رنگین از منشور پدید میآیند، به ترتیب خاص و به طور درجهبندی شده، پهلوی هم قرار می گیرند. این دسته از اشعه را به نام طیف میخوانند. رنگینکمان هم یک طیف بزرگ منحنی و یا دستهای از رنگهای گوناگون است. این منظره از شکستن نوری که از میان قطرههای باران گذشته است، پدید میآید. در اینجا، قطرههای باران هر یک منشوری است که نور خورشید را تجزیه میکند؛ بنابراین، رنگینکمان را تنها میتوان در اثنای ریزش باران تماشا کرد؛ یعنی هنگامی که هم باران میبارد و هم از سوی دیگر خورشید میتابد و شما نیز میان این دو قرار گرفته باشید. به گفته دیگر باید خورشید از پشت سر شما بتابد و باران هم در جلویتان باشد تا آنگاه بتوانید رنگینکمان را ببینید. در این صورت، خورشید از پشت سر شما از بالای شانههایتان به قطرههای باران میتابد، نورش را تجزیه میکند و آن را به شکل طیف یا نوارهای رنگینکمان در میآورد. خورشید و چشمان شما و مرکز قوس رنگینکمان، همه باید در یک خط مستقیم قرار گرفته باشند. پس اگر خورشید و چشمان شما و مرکز قوس رنگینکمان ، همه باید در یک خط مستقیم قرار گرفته باشند. پس اگر خورشید در آسمان خیلی بالا باشد، هرگز چنین خط مستقیمی درست نمی شود. از این رو رنگینکمان صبحگااهی یعنی آنکه خورشید در مشرق است ولی ریزش باران در مغرب. برعکس، رنگینکمانی که در عصر دیده می شود به این معناست که خورشید به سوی غرب رفته، ولی ریزش باران در مشرق است. مردم خرافی رنگینکمان را نشانی از شوربختی میپنداشتند. آنها خیال میکردند رنگین کمان پلی است برای بالا رفتن ارواح به آسمان و چون آن را میدیدند، میپنداشتند که شخصی در آستانه مرگ قرار گرفته است!