شکارچی هستند . آن ها دو چشم مرکب دارند . یعنی هر کدام از چشم های آن ها ، مجموعهای ازچشم های کوچک است که یک چشم بزرگ را تشکیل می دهد . ساختار این چشمها خیلی پیچیده تر از چیزی است که تصور می کنید ! هر چشم مرکب ، مجموعه ای است از سی هزار چشم کوچک که به سنجاقک این توانایی را می دهد که طرفین و حتی پشت سرش را هم ببیند . این چشمها خیلی هم دقیق و تیز است و کوچکترین حرکتی را تشخیص می دهد .
سنجاقکها شش پا دارند که فقط به درد ایستادن می خورد ، یعنی با این پاها نمی شود راه رفت احتیاجی هم به راه رفتن نیست چون چهار بال قوی ، آن ها را به هر جا که بخواهند می برد . بعضی از سنجاقکها قادرند با سرعتی نزدیک به 50 کیلومتر در ساعت پرواز کنند . بال های آن ها در هنگام پرواز چنان سریع حرکت می کند که عملاً دیده نمی شود .
سنجاقکها هر وقت گرسنه شوند ، پاهایشان را در هم حلقه می کنند و با آن ها چیزی شبیه سبد می سازند . هر وقت طعمه ای به چشمشان خورد ، با سرعت به طرفش هجوم می برند و آن را در سبدی که با پاهایشان ساخته اند به دام می اندازند . آن ها در حال پرواز هم می توانند طعمه شان را بخورند ! ممکن نیست طعمه ای بتواند از دست آن ها فرار کند . با این حال من هیچ ترسی از سنجاقک های گرسنه ندارم چون هیچ آزاری به انسانها نمی رسانند ، نه گاز می گیرند و نه نیش می زنند .
از آب به هوا
سنجاقکها بیش از 250 میلیون سال است که بر روی زمین زندگی می کنند . هر چند بین سنجاقک های امروزی و اجدادشان تفاوت های زیادی وجود دارد اما شیوة زندگی آن ها هیچ تغییری نکرده است . یعنی سنجاقکها به همان ترتیبی به دنیا می آیند و زندگی می کنند که 250 میلیون سال پیش اجدادشان زاد ولد و زندگی می کردند .
همة سنجاقکها زندگی شان را از زیر آب شروع می کنند ، آن ها چند هفته بعد از تخم گذاری ، به شکل یک موجود کوچک و کرم مانند سر از تخم در می آورند و در سطح آب شنا می کنند . به مرور ، بدن آن ها را پوستی سخت و ضخیم می پوشاند . این کرم های کوچک بعد از گذشت حدود یک سال ، از آب خارج می شوند و پوست سختشان را می شکافند و به شکل یک سنجاقک رنگارنگ و زیبا ، از آن بیرون می آیند .
بال های سنجاقک های جوان ، نرم و ضعیف است و تا دو ساعت نمی توانند پرواز کنند ، دو ساعتی که می تواند پایانی غم انگیز برای زندگی آن ها باشد . آن ها تازه به خشکی پا گذاشته اند و تا قبل از خشک شدن و قوت گرفتن بالهایشان ، شکار خوبی برای پرنده ها و قورباغه ها هستند . خیلی از آن ها در عرض همین دو ساعت جانشان را از دست می دهند اما به محض اینکه بالهایشان قوت گرفت ، پرواز می کنند و از همان ابتدا هم به دنبال شکار می گردند . عمر سنجاقکها چندان طولانی نیست ، معمولاً بعد از چند روز طعمة حیوانات دیگر می شوند و از بین می روند اما اگر خوش شانس باشند ، چند ماهی می توانند زندگی کنند .
من نگران آینده این حشرة شگفت انگیز هستم . ما انسانها ناخواسته به جان آن ها افتاده ایم و نسل بعضی از گونه هایشان را در معرض خطر قرار داده ایم . بدترین کاری که انسانها می توانند با سنجاقکها بکنند ، این است که محیط زندگی شان را از آن ها بگیرند و آوارة شان کنند . این کار دقیقاً همان کاری است که ما انجام می دهیم .
با این حال گاهی اوقات خبر های خوبی به گوشم می خورد ، اخیراً خبردار شدم که عده ای از مردم چین منطقه ای را که محل زندگی دو گونة کمیاب از سنجاقکها است ، برای ساخت و ساز انتخاب کردند اما وقتی متوجه شدند با این کارشان موجب از بین رفتن سنجاقکها می شوند ، از تصمیمشان منصرف شدند و منطقة دیگری را انتخاب کردند .
امیدوارم همة ما از این جور تصمیمها بگیریم و آسمان را از وجود سنجاقک های رنگارنگ خالی نکنیم .
مجلات دوست نوجوانانمجله نوجوان 95صفحه 7