پدربزرگ مسکّنها
ترجمه : دلارام کارخیران
آسپرین ، معروف ترین قرص مسکّن جهان است . مسکّنی که مادة اصلی آن Acetyl salicylic acid (استیل سالسیلیک اسید) است و در برطرف کردن سردرد و درد های ماهیچه ای بسیار خوب عمل می کند . این مسکّن علاوه بر خاصیت تسکین درد در برطرف کردن غلظت خون و رد لخته های خونی هم مؤثر است ، علاوه بر این از حساسیت اعصاب نسبت به محرکهای دردناک نیز می کاهد .
پدر دارو های جدید ، هیپوکراتها هستند . هیپوکراتها را در فاصلة زمانی 377-460 سال قبل از میلاد مسیح می توان یافت . در کتیبه ها در مورد تأثیر مسکّن این مواد نوشته اند . انسان های آن روزها ، از پوست و برگ های درخت بید به عنوان مسکّن استفاده می کردند ، آن ها این مواد طبیعی را خشک می کردند و به صورت پودر در می آوردند . این پودر در رفع سردرد و سایر دردها و همین طور در پایین آوردن تب بیماران مؤثر بود .
در سال 1829 میلادی ، دانشمندان ماده ای به نام سالیسین را در گیاه بید کشف کردند؛ همان ماده ای که باعث تأثیرات دارویی این گیاه شده بود .
در کتاب معجزة یک دارو که سوفی جورید آن را برای جامعة سلطنتی شیمی نوشته ، آمده است : «مدت کوتاهی پس از شناسایی مادة مؤثر گیاه بید توسط یوهان بوشنیر ، پروفسور داروشناس دانشگاه مونیخ ، ما به مادة زرد رنگ و ریزی با طعم بسیار تلخ دست یافتیم که پروفسور قبلاً به آن نام سالیسین را داده بود . این ماده ساختاری بلوری دارد . دو ایتالیایی به نام های برونگ ناتلی و فونتانا قبل از ما یعنی در سال 1826 به سالیسین دست یافته بودند ولی فرآیند دستیابی آن ها ، بسیار دشوار و پرهزینه بود ، در حالیکه هنری لروکس در سال 1829 ، توانست 30 گرم سالیسین را از حدود 5/1 کیلوگرم پوست درخت بید ، استخراج کند .» و بالاخره در سال 1838 ، هنری لروکس با اسیدی کردن این ترکیب به ماده ای مشابه آسپرین امروزی دست پیدا کرد .»
مهمترین نقطه ضعف آسپرین مشکلاتی است که این دارو برای معدة انسان ایجاد می کند . علت این موضوع ترکیبی اسیدی است که با مصرف آسپرین در معده به وجود می آید . اولین کسی که به دنبال راه حلی برای این مشکل رفت ، چارلز فردریک گرهارد بود . او در سال 1853 ، آسپرین های معمولی را با سالیسیلات سدیم و اسید کلرید در آمیخت و با این ترکیب به فرمول استیل سالیسیلیک نزدیک شد . ترکیب جدید گرهارد به علت ملاحظه کاری شخصی اش تا مدتها مکتوم باقی ماند و گرهارد حاضر به اعلام کردن آن نبود . در سال 1899 ، یک دانشمند شیمی دان آلمانی به نام فلیکس هوفمان که در کمپانی بایر کار می کرد ، به فرمول گوهارد دست پیدا کرد . هوفمان این ترکیب را ساخت و از آن به پدرش که از درد های رماتیسمی رنج می برد ، خوراند . نتیجه عالی بود ، بنابراین فلیکس هوفمان فرمول را اعلام کرد و کمپانی بایر برای نخستین بار ، محصول عجیب خود را با نام تجارتی آسپرین به بازار عرضه کرد .
حرف «آ» در آسپرین از اول کلمة استیل کراید گرفته شده است و «سپر» بخشی از نام گیاه اسپیرا اولماریا است . گیاهی که بعد از بید به عنوان منشأ اصلی مادة سالیسیلیک شناخته شد و بالاخره «ین» آخر واژه آسپرین علامت مشخصة اغلب داروهای مسکن جهان است .
آسپرین های اولیه به صورت پودر فروخته می شدند تا اینکه در سال 1915 برای اولین بار ، قرص های آسپرین به بازار عرضه شدند . با شکست آلمان در جنگ جهانی اول ، کمپانی بایر از ادامة فعالیت خود باز داشته شد .
مجلات دوست نوجوانانمجله نوجوان 95صفحه 14