مجله نوجوان 168 صفحه 12

اسماعیل امینی شعر به چه درد ما می­خورد؟ راستی چرا شعر؟ ما چرا شعر می­خوانیم؟ خواندن شعر کدام نیاز ما را برطرف می­کند؟ به زبان خودمانی­تر، اصلاً شعر به چه درد می­خورد؟ ما که برای رسیدگی به کارهای ضروری و مهمی مثل درس خواندن هم فرصت کافی نداریم، آیا غیرمنطقی نیست که زمانی را به شعر خواندن و شعر سرودن و خیال­پردازی اختصاص بدهیم؟ البته در زمان قدیم که این همه اشتغالات و کمبود وقت نبود و این همه رسانه و ارتباطات سریع وجود نداشت، شعر گفتن و شعر خواندن نقش مهمی در زندگی مردم داشت و به نوعی بهترین رسانه برای نقل و انتقال اطلاعات و تبلیغ سیاسی، اعتقادی بود. اما امروز که نیازی به این شیوه نیست، از شعر چه کاری برمی­آید؟ اصلاً انسان امروز چه نیازی به شعر دارد؟ اگر نیازهای اولیۀ انسان، خوراک و پوشاک و مسکن باشد وقتی گرایش به هنر و شعر را در نظر بگیریم و با آنها مقایسه کنیم، به نظر می­رسدکه شعر هیچ یک از نیازهای ضروری انسان را برطرف نمی­کند. اما اگر بگوییم که شعر نیاز اولیه و ضروری انسان است و بدون آن اصلاً زندگی انسانی غیر ممکن است. شاید عجیب به نظر برسد و شبیه خیال پردازیهای شاعرانه باشد؛ زیرا به راحتی می­توانیم آدمهای زیادی را نشان بدهیم که بدون خواندن شعر و توجه به آن، سالها زندگی کرده­اند و هیچ کمبودی هم نداشته­اند. اما پیدا کردن کسانی که با شعر زندگی می­کنند خیلی سخت است و شاید از هر چند هزار نفر، یک نفر را بتوان مثال زد که زندگی­اش با شعر آمیخته باشد. حالا موضوع را به شکل دیگری مطرح می­کنیم. کودکی که در آرزوی پرواز، نخی را به تکه کاغذی می­بندد و بادبادک می­سازد، در واقع اولین قدم را در مسیر ساخت هواپیمای پیشرفتۀامروزی برداشته است و این مربوط به نقشی است که خیال در ساختن دنیای بیرون و محیط انسان دارد. بخش مهم­تر نقش خیال و تخیّل در ساختن زندگی انسان، تأثیر آن در فکر و احساس و رفتار ماست. به کمک قدرت تخیل است که ما می­توانیم در دنیایی بزرگتر از زمان و مکان فعلی، زندگی و سیر و سیاحت کنیم، به گذشته و آینده برویم، از این سو تا آن سوی جهان را بگردیم و به هر گوشه­ای که دلمان خواست سری بزنیم. اگر کسی این توانایی را نداشته باشد، درست مثل کسی است که تمام عمر در یک جزیرۀ متروک و دور افتاده زندگی کند و طبیعتاً دانسته­ها