مجله نوجوان 200 صفحه 20

نویسنده: رودا گلدستین مترجم: دلارام کارخیران میلیون چند سالته کوچولو؟ عمر کرۀ زمین چقدر است؟ نخستین انسان در چه زمانی ظاهر شد؟ دایناسورها چند سال پیش در کرۀ زمین زندگی می­کردند؟ عصر یخبندان چقدر طول کشید؟ برای سالهای طولانی، این سؤالات را بدون دقّت و صراحت جواب می­دادند ولی امروزه دانشمندان راه محاسبۀ عمر تمام چیزهای روی کرۀ زمین را یافته­اند. در اغلب اجسام مقدار بسیار کمی رادیو اکتیو به نام کربن 14 وجود دارد. با گذشت قرنها، کربن 14 به تدریج از بین می­رود و مقدار کمتری از آن باقی می­ماند. به همین دلیل تکّه­ای از استخوان شخصی که دویست هزار سال قبل می­زیسته نسبت به تکّه استخوانی که فقط سه هزار سال عمر دارد، دارای کربن 14 کمتری است. دانشمندان با استفاده از کنتور گایگر که وسیله­ای برای سنجش مقدار رادیو اکتیو است، می­توانند مقدار صحیح کربن 14 باقیمانده در اجسام را پیدا کنند. آنها با این دانش می­توانند سن آن جسم را محاسبه کنند. وقتی دستگاه گایگر را در نزدیکی جسمی حاوی مواد رادیو اکتیو مثل کربن 14 قرار دهند، لولۀ دستگاه تعداد ذرات نامرئی رادیو اکتیو را که جسم دفع می­کند، کشف می­کند. برخورد هر ذرۀ رادیو اکتیو به لوله، تحریکی در آن ایجاد می­کند که در کنتور دستگاه ثبت می­شود. این عمل صدایی شبیه تیک ایجاد می­کند. هر چه این تیک تیک تندتر شود، به همین نسبت رادیو اکتیو بیشتری وجود دارد. روش استفاده از کربن 14، برای تشخیص سن اجسام، راهی برای کشف جوابهای تازه و صحیح برای بسیاری از سؤالات قدیمی گشوده است. امروزه دانشمندان عمر سیّارۀ ما را در چهار میلیارد و پانصد میلیون سال تعیین کرده­اند و شروع زندگی اولین انسان را به حدود چهارصد هزار سال قبل نسبت می­دهند. تاریخ سیّارۀ ما از طریق دیگری هم بررسی می­شود؛ زمین در طول سالها به تدریج تغییر کرده است. در طول میلیونها سال، رشته کوهها از دریاها بیرون آمده­اند، سرزمینهای خشک را آب فرا گرفته و صخره­های بزرگ به قسمتهای گود و روی صخره­های دیگر