مجله نوجوان 18 صفحه 30

علمی نیکلا کوپرنیک یک روز صبح که خورشید از مغرب طلوع کرده باشد و در اثر این اتفاق خارقالعاده شما هم زود از خواب بیدار بشوید، خواهید دید که خورشید اصولاً از شرق طلوع میکند و در مغرب غروب میکند! یعنی شما خواب دیدهاید، خیر باشد! این از مشرق آمدن و به م غرب رفتن تصور قدیمیها بود. آنها فکر میکردند خورشید در طول روز آرامآرام از مشرق به طرف مغرب حرکت میکند، یعنی آنها کره زمین را ثابت و خورشید را متحرک درنظر میگرفتند. اگر فکر میکنید نظرشان درست بوده توجه شما را به این موضوع جلب میکنم که وقتی شما داخل ماشین تشریف دارید و به خانه خالهجان میروید، درختها متحرک به نظر میرسند ولی در واقع این شما هستنید که دارید حرکت میکنید به هر حال مردم قرن پانزدهم و شانزدهم میلادی در خیال غلط خودشان بودند تا موقعی که آقای کوپرنیک خلاف آن را ثابت کرد. کوپرنیک در سال 1499 میلادی که 26 سال بیشـر نداشت استاد ستارهشناسی دانشگاه رم ایتالیا شد. او در کلاسهای درس ستارهشناسی کار خود را با تعلیم نظریه قدیمی نجوم متعلق به بطلمیوس، ستارهشناس یونانی که1350 سال پیشتر میزیست، آغاز کرد. طبق نظریه بطلمیوس همه عالم به دور زمین میگردد. راستش را بخواهید خود استاد کوپرنیک به آنچه درس میداد معتقد نبود و از آنجا که تا سالها پس از درگذشتش هنوز تلسکوپ اختراع نشده بود او ناچار بود برای بررسی حرکات اجرام آسمانی به جشمهای خود اعتماد کند. او در سقف اتاقش سوراخهایی را به وجود آورد و شبها موقعیتستارهها را از داخل اتاقش بررسی میکرد و تغییرات موقعیت آنها را روی نقشهای میکشید حدود 40 سال طول کشید تا کوپرنیک بررسیةایش را به پایان برد و دست آخر ثابت کرد که نظریه بطلمیوس درست نبوده است. کوپرنیک میگفت: «واقعیت این است که خورشید مرکز عالم است. زمین سیارهای است که به دور خورشید میچرخد و واژه سیار از «سیر» به معنی گردش گرفته شده است. به جز زمین سیارههای دیگری هم به دور خورشید میچرخند، کوپرنیک به وجود 5 سیاره از این مجموعه پی برد. سیارههای عطارد، زهره، مریخ، مشتری و زحل ولی سیارههای اورانوس، نپتون تو پلوتون تا مدتها بعد ناشناخته بودند. این 9 سیاره روی هم منظومه شمسی را تشکیل میدهند. یکی از مهمترین نظریههای کوپرنیکی این است که زمین همزمانم با گردش خود به دور خورشید به دور محور خود نیز میچرخد بنابراین وقتی خانه ما به عنوان یک نقطه کوچک روی کره زمین رو به خورشید باشد در منطقهای که زندگی میکنیم روز است و وقتی خانهمان در حالتی قرار بگیرد که پشت به خورشید باشد باید شب به خیر بگوییم و مسواک بزنیم و از این جور برنامهها! جالبتر از همه این است که آقای کوپرنیک درباره کشفهایش کتابی مینویسد ولی سالها آن را پنهان میکند. میدانید چرا؟ چون میترسیده مردم فکر کنند که او دیوانه است. او تا سال 1543 که پیر پیر شده بود هنوز درباره انتشار کتابش تصمیمی نگرفته بود. او نام کتابش را گردشهای کرات آسمانی نامید و اواخر عمرش، موقعی که هفتادساله فلج و تقریباً نابینا بود، یک نسخه چاپی از کتابش را به دست آورد. کوپرنیک مرد و در طی دوره 150 ساله پس از مرگش، دانشمندان به درستی نظریات او پی بردند و همه آنها را پذیرفتند.