ارتباط تعزیه و شمایل نگاری
شمایل نگاری مذهبی در ایران، براساس مضامین برگرفته
از تاریخ مذهبی تشیع احتمالاً از اواخر دورۀ آل بویه معمول
بوده است. این شیوه شمایل نگاری مذهبی به احتمال
فراوان در دورۀ صفوی و پس از رسمی شدن مذهب
شیعه در میان مردم ایران به طور چشم گیری شیوع یافت
و به صورت شمایل نگاری بر روی دیوارها و پرده و ...
نمودار شد.
بازتاب واقعه کربلا در نقاشیهای دیواری از دو صورت
بیرون نیست؛نخست ممکن است تصور شود که این گروه
نقاشان با الهام از داستانهای مقتل نامهها و سوگنامهها، چنین
صحنههایی زنده از واقعۀ کربلا را تجسم بخشیده باشند.
این تصور قدری سُست است؛چرا که بیشتر این نقاشان
که از گروه عامه بودهاند و سواد نداشتند تا مستقیماً خود،
متن مقتل نامهها و سوگنامهها را بخوانند.
این نقاشان معمولاً از راه گوش دادن به نقالان و مداحان با
وقایع آشنا میشدند و برداشتهای خود را به صورت ظریف
و هنرمندانه نقاشی میکردند. (نقاشان قهوهخانهای)
دوم،احتمال قوی میتوان داد که نقاشان بادیدن صحنههای
نمایش واقعۀ کربلا ،در مجالس تعزیه خوانی، صحنههای
نقاشی خود را از آنها الگو برداری کرده و بر دیوارها و پردهها نشانده باشند. بنابراین میتوان باور داشت
که مجالس نقاشی، باز تابندۀ کامل مجالس تعزیه خوانی بودهاند.
تفاوت تعزیه و تئاتر
تفاوتهای عمده میان
تعزیهخوانی و تئاتر را در سه
مورد میتوان خلاصه کرد:
یک موسمی بودن اجرای
نمایش آیینی تعزیه یعنی ایّام
محرم و صفر.
دوم اجرای تعزیه در
جایگاههای معین و بی سقف مانند
میدانها، گذرگاهها، کاروانسراها و نیز
در بسیاری مواقع تکیهها.
سوم داشتن مخاطبان و
شنوندگان ویژه.
مجلات دوست نوجوانانمجله نوجوان 07صفحه 17